Nezir Myrta Ethymologjia e fjalës - BALLKAN

Ballkan - Makedhonia -Nezir Myrta
Ballkan - fjalë shqipe



Ethymologjia e fjalës - BALLKAN shkencërisht origjinën e vet e ka në Gjuhën Shqipe të Vjetër, apo në Illirishten e Re dhe asnjë gjuhë tjetër indo-europiane, sot as kurrë, nuk mund ta spjegojë në bazë të morfologjisë historike as në bazë të fonetikës historike. Vetem Shqipja ka fuqi spjegimi morfologjik e fonetik, që vet emri - Ballkan, deri sot mbeti emër i papërcaktuar shkencërisht, ashtu sikur janë të papërcaktuara vet fillet e shkencës botërore.
Fjalën - Ballkan e spjegon guha skipe illire - gjuha shqipe e sotme. Kjo fjalë - Ballkan, është fjalë - skipe illire - shqipe illire, e nuk ka ndonjë gjuhë tjetër i.e., që mund ta spjegojë origjinën historiko-linguistikë me fakte shkencore.
Emri - Ballkan, përbëhet prej dy fjalëve, kur zbërthehet morfologjikisht - BALL + KAN = BALLKAN.
Fillesa, fjala e parë e kompozitës, është rrënja skipe - shqipe - BALL dhe pjesa e dytë - KAN është folje skipe - shqipe, që vie nga folja - me pasë, për të pasur, por mund të jetë edhe rrënjë e të dy foljeve ndihmëtare: me pasë dhe me qenë.
Fjala BALL është edhe emër: linguistik, gjeografik, anatomik, historik, psikologjik, filozofik, arkeologjik, sociologjik, astronomik dhe i të gjitha shkencave, ku në çdo shkencë gjen përdorimin e vet... emër linguistik: sipas Shqipes, fjala BALL, është emër gramatikor; trajta e pashquar, emër i përgjithshëm, emër konkret, emër i gjinise mashkullore, numri njëjës i emrit, emër i lakueshëm nëpër rasat gramatikore të emrit, që sipas lakimit të emrit në gjuhën shqipe, mund të spjegohet në këtë mënyrë: Lakimi i emrit BALL sipas gramatikes së Shqipes
Trajta e pashquar e emrit -

1.Emnorja (Nominativi) (një)........ BALL
2.Gjindorja (Genetivi) (i,e,të,një) BALLI
3.Dhanorja (Dativi) (një).......BALLI
4.Kallxorja (Akuzativi) (një).......BALL
5.Thirrorja (Vokativi) (o BALL) ----
6.Rrjedhorja (Llokativi) (prej - një)BALLI
Ndërsa, pjesa e dytë e kompozitës (fjalëformimit) nga BALL + KAN, rrënja KAN është folje ndihmëtare, nga folja - me pasë, për të pasur, apo nga folja - me qenë, me kanë (geg.), për të qenë, ku në të dy rastet e kemi zgjedhimin e foljes nëpër veta të përemrit vetor kështu: ball KAM (unë); ball KE (ti), ball KA (ai,ajo)- njëjsi dhe - ball KEMI (na); ball KENI (ju); ball KANË (ata, ato)- shumësi gramatikor i Shqipes.
Pra, veta e tretë e shumësit të Shqipes - KANË, si rrënjë e foljes - KAN, formoi pjesën e dytë të kompozitës BALL + KAN = BALLKAN.
Sipas linguistikës Gjenetike, e cila si shkencë moderne, që shkon paralel me linguistikën Komparative (gjuhësinë Krahasimtare), rrënjët shqipe (skipe-skype) BALL dhe KAN, që formojnë kompozitën - BALLKAN, mund të zbërthehen a deshifrohen edhe sipas Fonetikes Historike te Shqipes, ku tre tingujt e rrënjës së parë si pjesë e parë a fillese - B + A + LL = BALL, shprehin nganjë tërësi emërtimesh në vetvete, ku tingulli i parë B lidhet me hieroglifin e Thotit - BROF, që ka kuptimin e ngritjes, zgjimit, brofjes, çuarjes në këmbë, zgjimin e vetëdijes së njeriut - menjëherë pas Krijuesit (si tingull i dytë i alfabetit) - ku tok me zanoren A, kjo tokzanore B (bashkëtingëllore) formon diftongun që difton, tregon, spjegon BA - babën, të Parin e njeriut - BA-BA dhe tingulli i tretë, apo dytingullori LL, lidhet me illiret, që kuptohet sipas fonetikes historike shqipe, si dritë illire, ball illir, lidhet me dritën e diellit, dritësi, yllësirë; ku formoi ky tingull LL emërtimin për dritën në disa gjuhë i.e. licht=dritë ger., light(llajt)= dritë ang. etj.
Fillesa BALL nga emërtimi Ballkan, si emër gjeografik, kuptohet si lartësi mbidetare gjeografike, balli i tokes, balli i Dheut, balli i bregut, balli i shpatit, balli i majës së bjeshkës, balli i vargmaleve, balli i bregut të detit, ball-toka, ball-deti, ball-bjeshka, ball-guri, ball-shkëmbi, ball-qyteti, ball-mali, ball-liqeni etj. Do të thotë, fjala BALL kuptohet në Shqipen si pjesë e ngritur, e çuar, e lartësuar, që shihet sëpari, në fillim - mbi pjesët e tjera. Këtu në kuptimin gjeografik: Ballkani, toka-gadishulli (siujdhesa) përballë botes, detërave: Egje, Jon, Adriatik, Kaspik dhe përballë, në ballë të Mesdheut...
Fjala shqipe - BALLI, si emër anatomik është pjesa e parme e kokës lartë mbi vetulla, deri tek flokët - balli i kresë, balli i kokës, pjesa e parme e lartë e kokës, pjesa e përparme ashtore e rrashtës së kresë, e kafkës së njeriut. Por, si emër anatomik - balli është edhe te të gjitha gjallesat me kokë.
Fjala shqipe Balli, si emër sociologjik: balli i burrave, balli i kuvendit (kryesia), balli i katundit, balli i qytetit, balli i kombit, balli i atdheut (kryesia e atdheut prej njërezve që udheheqin), balli i vendit, balli i Odes, balli i oxhakut (kryesia e odës së burrave shqiptare), balli i ushtrisë (kreu ushtarak) etj.
Fjala Shqipe BALL-i, si emër psikologjik: ballëlartë, ballëhapur, ballëçelur, ballëngritur, ballëndritur, ballzdritur (krenaria e njeriut); ballëzi, ballëultë, ballëskuqur, ballërrexuar (ligësia e njeriut); ballëngjeshur, ballështrenguar, ballëgjak, ballëshkëmbore (trimëria e njeriut); ballëqeshur, ballëgezuar, ballëdiell, ballëdritë (gëzimi i njeriut); lule balli, lulja e ballit, ne lulballi(mesi i ballit) etj...
Fjala shqipe - BALL-i, si emër historik: balli i luftës - ballëluftë; balli i mejdanit, balli i lirisë, balli ushtarak (kreu ushtarak); balli i historisë...
Fjala shqipe BALL-i formoi edhe kompozitat e tjera: ballina (e librit); balloja (e valles, theatrit, muzikës); përballë, përballuar, përballimi, ballafaqimi, ballafaqe (haptazi); përballje, ballësimi, ballsamimi, ballancimi, ballist, balli kombëtar, ballërrudhur-ballërrudhan (rrudhat e ballit, ballë me rrudha); ballon, ballona (aeroplani) etj.
Fjala shqipe BALL-i, formoi kompozita të shumëta të linguistikës indo-europiane, qoftë emërtime gjeografike dhe shkencore në përgjithesi: Ballgaria (Bullgaria), Ballkaria (krahinë në Kaukaz), Balltik-u (liqeni Balltik), Balltikë (shtetet balltike), balladë-ballada (balada, poemë e vogël tregimtare); ballajkë (tambura popullore ruse në formë trekëndëshi me tre a më shumë tela); ballancë (ballancimi, peshore, peshoje, kandari); ballanit (mjek. pezmatim i kokës së organit seksual të mashkurllit); ballast, bast (rryp, ushkur në ballë trupi); balldakin (çati mbi fronin altarin në odë); ballo-balloja (pjesë vallëzuese muzikore); ballërina (balerina); ballët (baleti); ballëtmaester (drejtues i baletit); ballista (hist. makinë luftarake për të hedhur gurë, shtiza etj); ballistik (që i përket ballistikës, që lëviz sipas ligjeve të ballistikës); ballistofobia (mjek. frikë e madhe nga gositja e projektileve); ballistokardiograf (aparat që përcakton vëllimin sistolik të zemrës, me anë të ballistokardiografit); ballistokardiogram; ballsam, ballaban (njeri i trashë fizikisht); ballgun (shpardh, shparr - Quercus Conferta) etj. Ku të gjitha këto fjalëformime (kompozita) origjinën ethymologjike e kanë në Shqipen ilire - skipe illire.
Fjala shqipe BALL-i, formoi kompozitat i.e. Ballkan (gadishulli ballkanik); Ballkanika (Balcanica); Ballkanistika (Linguistika ballkanike); Ballkanologjia; ballkanolog-u; ballkanikë, ballkanizmi, ballkanizimi, ballkanizmat etj...