Nezir Myrta / ETHYMOLOGJIA E EMRIT MAQEDONIA

Nezir Myrta / ETHYMOLOGJIA E EMRIT – MAQEDONIA

(Historiku gjeo-linguistik). –
Fjala emër – Maqedonia, (Macedonia-Makedonia) në gjuhën shqipe dhe në gjuhët ballkanike dhe i.e. është përciellë si një falsifikat gjeo-linguistik dhe gjeo-politik, gjatë Luftës së Dytë Botërore (1944), si toponom i shpifur ish-jugosllav mbi tokat shqiptare – Makedonija - gjoja duke u mbështetur në emërtimin e hershëm – në toponomin real gjeo-historik – Makedhonia illire dhe duke u zëvëndsuar me emërtimin e një populli, si antroponom – maqedon – si substrat mbetje bullgaro-sllave, që nuk ka të bëjë asgjë ethnogjenetikisht me makedhon illirian. – Kjo mbetje e popullësisë bullgare është substrat qysh pas invazionit bullgaromadh, pas Kongresit të Shën Stefanit (1879) – kur Bullgaria e Madhe pushtuese u shtrij dhe u zgjërua mbi tokat shqiptare deri në mbrëndësi të Shqipërisë së sotme.
Makedhonia illire e Lekës së Madh illirian (Aleksandri I Madh) shtrihet në një pjesë të territorit të Maqedonisë së sotme (IRJM) dhe pjesa më e madhe e saj shtrihet gjeo-politikisht deri në zemër të Greqisë së sotme, si historiogafi e falsifikuar sllavo-greke. E gjithë Antroponomia edhe Toponomastika e këtij linguinomi – Makedhonia paraqet bartjën e gjithmbarshme historiografike antike illire prej antroponomeve, toponomeve, hidronomeve, si emërtime të cilat mund të spjegohen vetëm përmes Shqipes së Vjetër. Dihet se, ndryshimet ethymologjike, të cilat u bënë gjatë periudhave greko-bizantine dhe romake, poashtu edhe pas këtyre sllave, në lidhje me prejardhjën e emërtimeve, përkundër vështirësive të gjurmimeve linguistike, përsëri mund të vërehen rrënjet skipe-illire, në toponomet dhe hidronomet kryesore makedhone.
Gjuha e vendit illirian – Makedhonia ishte – Skipja – Shqipja e Lekës së Madh, e Filipit të Makedhonisë, ishte ajo gjuha që nuk e kuptonin authorët antik, të cilët nga mëria ekspanzioniste e quanin Shqipen e Vjetër edhe gjuhë barbare ("Akeksandri I Madh fliste një gjuhë barbare, që nuk ishte as greke dhe as latine"). Ishte ajo Shqipja e Lekës së Madh, e përciellur gjatë pushtimeve të tij deri në Aleksandri, e deri në – Hindi, poashtu deri tej Illerit gjërman – në rrafshin trekontinental afriko-azio-europian! Leka I Madh nuk pushtoi vetëm ushtarakisht, por edhe pushtoi kulturalisht antikuitetin botëror të kohës, Ai krijoi edhe Mrekullitë e botës si Farin e Aleksandrisë.
Leka I Madh foli shqip tok me Antikuitetin, nga Aleksandria e deri në Hind! *)
Ethymologjia. -
Ethymologjia e emrit të sotëm – Maqedonia-Makedonia si toponom, emër gjeografik, në cilëndo formë linguistike të hulumtimeve, që të provosh, me të gjitha gjuhët indo-europiane, me të gjitha gramatikat historike të gjuhëve i.e. ky emërtim – makedonia, në këtë formë siç është sot, nuk paraqet kurrëfarë kuptimi linguistik, si një kompozitë e cila nuk tregon asgjë, as në kuptimin historiko-gjenetik të vet emrit, as të vet popullit, I cili sot është vetemruar – maqedon (makedon).
Sekreti I emërtimit të kompozitës – makedonia, qëndron në tingullin e dyfishtë të shqipes – dh, si fillesë e rrokjës së tretë të kompozitës – e cila rrokje – dho : është edhe vet kuptimi I toponomit, që nuk ka mundësi fonetike, të theksohet në gjuhët sllave dhe mu për atë, ka mbetë I njohur si falsifikat histriografik – emër pa kuptim, I papërcaktuar ethymologjikisht në pikëpamje shkëncore.
Fjala emër – Maqedonia edhe në shqip është përciellë si toponom, emër gjaografik I deformuar, që nuk përcakton emërtimin e hershëm origjinal, nga gjuha paraardhëse e Shqipes, e cila konteston të gjitha format emërtuese i.e. qoftë sipas fonetikës dhe morfologjisë historike të Linguistikës Komparative, poashtu edhe të Linguistikës Gjenetike.
Ethymologjia e emrit – Maqedonia (Makedonia) mund të spjegohet vetëm përmes Shqipes së Vjetër, I cila kompozitë është në origjinal – Makedhonia – që lidhet me foljën e lashtë shqipe-gege – me dho : - me dhonë PIE (Paraindo-europiane)– pra folja – me dhanë (gege) – për të dhënë (toske).
Kompozita linguistike – Makedhonia – në esencën kryesore të thelbit të saj, përbëhet nga tri rrokje të lashta shqipe – ma+ke+dho: - ma: > ke: < dho: >n (ë), ku folja e lashtë dardhanishte gege-shqipe – dho: - dho: n(ë) e theksuar përmes nazalizmit të hershëm sikurse tek emërtimet: so - zo - mo- nom-i, zoni, zona, dho : na-dhona, (Dhona e Zotit!), dh^ana, dh^ena – dhana, e dhana – gege - dhëna, e dhëna – toske, me kuptimin – ajo çfarë të jepet (japet), nga zoti apo nga njeriu Si determinim i asaj që të japet, dhurohet, falet...(dhonet) si formë dhunëtie, e dhonne, (e dhanne), theksimi i zanores – O-hundore sikur tek fjala - bonne (e banne) – kurse këtu shprehja shqipe - e dhanme, e banme, gege dhe – e dhënne, e dhënme, toske-shqipe, janë këto shumë më të vonshme, si nazale – a-hundore dhe – e-hundore.
Forma e hershme dardhane gegënishte – O ^ hundore vie si formë më e vonshme nazale – a^hundore që zëvëndësohen gati të gjitha format e theksimit, duke iu larguar edhe theksimit origjinal PIE (paraindo-europian) – son-i, so: na-zo: na, dho: na, dho: (kur dhohet në gjinj) o^sht dho: në gjii (delja, lopa...). Rrjedha fonetike shqipe e vjetër nga theksimet më të hershme: O^: - a^ - e^: ë^ si konfiguracion fonetik, nga dy fazat gege, në shqipen e sotme – me –e- të pazëshme.
Zatën, edhe nomet e hershme PIE (paraindo-europiane): zot, zoti – son-soni-zon-zoni, nom-nomi, zonë-zona-t (zana-t e malit), dho: - dhonë-dhona (dhana-dhëna) – dhona e zotit – ajo si t’i japet njeriut – ato forma fonetike PIE, janë edhe vet spjegimi PIE i kompozitave më të lashta të antikuitetit.
Kompozita origjinale – Makedhonia – përmes spjegimit të Shqipes së Vjetër, zbërthehet a dëshifrohet në këto rrokje të lashta – ma+ke+dhon+i+a= makedhonia, ku secila rrokje ka kuptim fonetik e morfologjiko-historik në vetvete:
Ma = trajtë e shkurtë e perëmrit pronor shqip, veta e parë – mue-mua
Ke = trajtë e shkurtë ndërfoljore, nga folja me pasë, për të pasur
dhon = trajta e shkurtë e foljës së hershme shqipe gege:dhonë-dhanë
i = sufiksi në trajtën e pashquar të emrit si toponom – makedhonii
a = sufiksi në trajtën e shquar të emrit si toponom – Makedhonia.

Emërtimi – Makedhonia – përbëhet prej dy trajtave të shkurta të perëmrave të shqipes së lashtë, si trajta vetori e pronori dialektor të Gegënishtes dardhane të lashtë, me kuptim mbiemror dhe duke kaluar në ndërfoljore, ku rrënja kryesore e kompozitës është folja e lashtë – dho: - dhonë-dhona-e dhonna-e dhonmja - (dhanë-dhana- e dhanmja), dhënë-dhëna-e dhënmja – që theksohet me tingullin – o-hundore dhe si folje e lashtë gege, mund të zgjedhohet nëpër vetat gramatikore të vetorit të shqipes së vjetër, kështu:
Ma ke dho^në (mue) na ke dho^në (neve)
Ta kam dho^në (ty) ju ka dho^në (juve)
Ia ke dho^në (atij,asaj) iu ke dho^në (atyre-ve)

Shprehja shqipe gege e lashtë – ma ke dho^në – e cila është kuptimi i mëvonshëm – ma ke dha^në, (ma ke dhanë-ma ke dhënë) e spjegon ethymologjikisht, krejt fjalëformimin – Makedhonia, në të cilën nënkuptohet shprehja në variante të ndryshme, por, që mendoj se vie pikërisht nga dhunëtia e natyrës, e cila i dedikohet njeriut, në shpërthime piedestalesh të aftësive, zotësive të dhuruara, si ato të mënçurisë, trimërisë-guximit, shkathtësisë, e dhëna e mbarësisë - që i dhurohen njeriut – si dhunëtia e natyrës, ku do të spjegohej përmes shprehjeve të ndryshme: - Ma ke dhonë o Zot...! Ma ke dhonë...diturinë, drejtësinë, guximin! – Ma ke dhonë të Mbarën!...
Emërtimi I vendit – toponomi I sotëm – Maqedonia (Makedonia) është poashtu edhe një deformim fonetik, ku ashtu sikurse tek emri – shqipja-skipka, në këtë kemi deformimin e tokzanores (konsonantes) – K në Q e cila sipas theksimit latin, kjo theksohet - Q=Ku – e cila është edhe njëkohësisht një deformim fonetik, në shqiptimin – Maqedonia, në vend se të thohet – Makedhonia – vendi makedhon, gjuha makedhone, flamuri makedhon, kultura makedhone, historia makedhone etj.
Symboli kombëtar makedhon I Makedhonisë illire origjinale ishte flamuri me diell, I cili është përvehtësuar krejtësisht nga ky substrati i sotëm bullgaro-sllav (makedon) dhe Dita e Flamurit makedhonas, ishte Dita e Hillit – Hillit të Dritës – Dillit – Diellit – Dita e Hillit – Dita e Illit – Dita e Yllit pikërisht, kjo dita festive kombëtare maqedonase – Illinden- ILLINDENI – illi+n+den - Këtu fjala – illi është hilli hillirian – ILLI ILLIRIAN + den = dita pra, spjegohet përmes Shqipes së Vjetër si – DITA E ILLIT = ILLINDITA!
Poashtu edhe tek formimi I gjuhës maqedone, Maqedonishtes, që në të gjitha format është terminologji e papërcaktuar shkëncërisht, e që u përpilua nga Cirili e Metodi (shek.IX. e.r.) – ku vet këto dy emërtime spjegohen përmes Shqipës së Vjetër – CIRILLI E METHODI – ÇIRILLI E METHODI (METHOTI) – të cilat antroponome, janë në lidhje koherente linguistike me skipen illire.
CIRILLI – (Ciril) – ÇIRILLI spjegohet me ethymologji skipe, pikërisht nga Shqipja e Vjetër, ku zbërthimi fonetik dhe morfologjik I emrit bëhet – cir+il=Ciril, çir+ill=Çirill- Çirilli. Pjesa e parë e emrit – fjala – cir – çir – vie a rrjedhë nga PIE – k*c >I:>R = kcir=k*Ç>I: R = k’Çir = ÇiR = Çiri = qiri, qiriri – si preokupim morfologjik I spjegimit të dritës, dritës së diturisë, ndërsa pjesa e dytë; e emrit – il<ill * illi – (ylli), në kuptimin – drita e qiriut – illi I çirit – Çirilli.
Antroponomet e sotme – Kiro = Kçiro = Kqira-Kçira- Çiro=Çira (Qira) si tek antroponomet e sotme maqedonase, poashtu edhe tek ato shqiptare në Makedhoninë, janë me prejardhje nga kuptimi I qiriut, si kuptim I dritës, kurse poashtu lidhen direkt fono-historikisht me kuptimin e emërtimit për dritën – ill – illi – LL (AMA), si kuptim I lashtë për dritën, nga – skipja illire – LLAMA ILLIRE.
Poashtu edhe antroponomi tjetër – Metodi (Metod) kur analizohet fonetikisht, në bazë të Fonetikës Historike, spjegohet nga shprehja – me thot-I, Methoti – e që lidhet me rrënjen e foljes – thot – (me thot ai… më thotë, - me <*thot – pikërisht lidhet me Thotin Skipe krijuesin e hieroglifeve të para dhe krijuesin e alfabeteve të para…
Nga fjala – Methoti (Metod-I) ngase në sllavishtet nuk ekziston tingulli I dyfishtë – dytingullori – th, theksohet si – t – ku parafjala – me – e cila lidhet me foljën – thot – krijon emërtimin – Methoti – (Metod-I), si antroponom me kuptimin e lashtë nga folja shqipe – thot (ai), me thot (ai), më thot(ë) Thoti!
Rrjedhshmëria kronologjike emërtuese nga kompozita – methot e që u krijuan kompozitat tjera i.e. dhe PIE (metodë, metoda-t, metodika, metodicient-i-e-ja-et) dhe që në realitet sipas burimit linguistik fonetiko-morfologjik, duhet të jenë reale: methot(d)ë < methodë – methoda – methodika – methodicient-I-ja-et-ët, dhe që edhe në shqipen e sotme thohen sipas fonetikës slave. Anipse, Shqipja ka mundësi fonetike origjinale të theksimit të drejtë të kompozitave në fjalë, si karakteristikë linguistike e Shqipes, me elemente të saja edhe në grupin lindor të gjuhëve – satem, ashtu sikundër Shqipja I ka karakteristikat e elementeve të saja edhe në grupin perëndimor të gjuhëve – kentuum.
Çirilli e Methodi të cilët njihen si përpiluesit e alfabeteve sllave, pikërisht të Sllavishtja e Vjetër – njihen si përcaktuesit e gjuhëve sllave, me qëllim lidhjeje nga Thrrakishtja e lashtë, por me një distancim linguistik nga Greqishtja e Vjetër, anipse të gjita këto gjuhë sllave, merren se janë gjuhë greke dhe pikërisht, në shkëncën e Linguistikës, anashkalohet emërtimi grek, që sot kemi termin linguistik për studimin e gjuhëve sllave – Sllavistika.
Toponomastika ballkanike në këtë pjesë të Makedhonisë illire (tok me Maqedoninë e sotme) e cila shtrihet gjeopolitikisht sipas hartës së lashtë deri në qëndër të Greqisë - është krejtësisht me spjegim nga Shqipja e Vjetër.
Duke u nisur, që nga toponomet, emrat gjeografik, poashtu edhe tek hidronomet, të njohura edhe më vonë gjatë pushtimeve turke si vilajete shqiptare – Vilajeti I Manastirit dhe Vilajeti I Janinës, tok me Vilajetin e Kosovës e Vilajetin e Shkodrës, janë lidhje koherente toponomastike, që sot na përkujtojnë, një tërësi territoriale të një shteti të lashtë, emrime nga një gjuhë makedhone, e cila ishte vetëm një dialekt illirian – ashtu sikur është sot e folmja dibrane në relacion me shqipen – Dibranishtja, një e folme shumë e lashtë e ruajtur etnogjenetikisht, falë autoktonisë historiko-natyrore, sensit të fortë linguistik, pozitës linguistiko-strategjike, e ruajtur si ndërlidhshmëri fono-morfologjike natyrore, të genit foljor, që I ka përballuar të gjitha atyre imponimeve të pushtuesve gjatë periudhave historike e deri tek ato parahistorike…
Toponomet: Skopi (Skupi) Shkupi, si emri I hershëm I kyeqytetit të Dardhanisë, Astibi(Shtipi), Manastiri – Linkestidi (Bitoli), Tanusha e lashtë, Kërçova, Tetova, Gostivari, Struga, Prespa, Ohri etj. janë me ethymologji shqipe, në emërtimet e lashta. – Poashtu dhe hidronomet – Vardari (Aksi) …"edhe lumi I madh I dardhanëve, I cili më parë quhej me emrin Paeion – Aksi, të cilin Homeri e lavdon, mori emrin illirian – Vardari", sipas I. Degmexhiqit, që është thjeshtë ethymologji shqipe-illire – vardar – vazhdar – që vazhdon -I gjatë.
Hidronomi – Ohri që është një nga liqenet më të bukura, ku nga freskia e ashkut të frymëmarrjes së këndshme, u formua nga pasthirma e gëzimit – Oh dhe nga folja shqipe – rri, rri këtu, Oh rri – Ohrri – Ohri. Poashtu, emërtimi – Klementi – ndryshim fonetik nga emri shqip – Kelmenti – Kelmendi, si alternom nga antroponomi i cili e përcaktoi edhe vet toponomin në fjalë.
Ndërsa, sot në milleniusin e Tretë, popullësia e vërtetë - trashigimia ethnogjenetike makedhone illire – shqiptarët e sotëm si popull shtetformues edhe I kësaj gangrene gjeo-politike ish-jugollave – Makedonia, (1945), (IRJM), shtrihen në zonat më të pazhvilluara, që me qëllim të caktuar, mbeten pa infrastructure, vetëmpse janë shqiptarë!

Spjegime:
*) Filipi i II-të, mbreti i Makedhonisë illire - babai i Lekës së Madh, e authorizoi dijetarin më të madh të botës antike, filozofin e madh – AristoTelin, që të ia mësoië, arsimojë dhe edukojë – Lekën e ri. Leka i Madh, ishte nxënësi i AristoTelit – po në cilën gjuhë mësoi Leka i Madh (Aleksandri i Madh), përveçse në skipen skolastike illire! Aristo Teli – Zoti Teli (zotëri Teli), aristo ishte titulli aristokrat, kurse Teli, ishte emri I tij, si symbolizim linguistiko-filozofik – Tel – mendje tel – mendje hollë – kuptimi I mënçurisë – mendjeholli. Kështu mund ta spjegojmë përmes Shqipes!