TREGME TE NDRUSHME

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:00 am

Mark Tuen
Një natë në një hotel të Parisit

-tregim-

E gjeta dhe hotelin ku shpresoja të kaloja një natë të qetë në Paris. Rreth mesnatës zhurmat e rrugës u fashitën dhe gati po më kaplonte një gjumë për shtatë palë qejfe, kur befas dëgjova një zhurmë të mistershme që s?më la të mbyllja sytë. Një copë herë u vura në përgjim të saj. Me sa dukej, ndonjë tip i çuditshëm vallëzonte në dhomën mbi mua. S?më mbeti gjë tjetër veçse të prisja me durim që zhurma të heshtte vetë, pra, kur të mbaronte qejfi i atij tjetrit. Kështu, në pritje, do të kalonin edhe pesë minuta, të cilat m?u dukën sikur s?do të mbaronin kurrë. Dëgjova sërish zvarritjen e këmbëve mbi kokën time. Vijoi një pauzë e shkurtër dhe pastaj diçka që u përplas me zhurmë në dysheme.

- Ja, përsëri miku atje lart, me siguri po heq çizmet nga këmba. Dhe ndoshta, falë Zotit, shpresoj t?i japë fund kërcimit të tij të hareshëm!

Heshtja vijoi fare pak, sepse u dëgjua sërish një goditje tjetër mbi dysheme.

- Duket se po provon të kërcejë me njërën çizme, - thashë me vete.

Akoma dhe një pauzë që u ndoq nga një goditje tjetër mbi dysheme.

- Tani që e hoqi edhe çizmen tjetër, do t?ia këpusë gjumit, - hamendësova shpirtlehtësuar.

Por nuk ndodhi kështu. Sërish atje lart u dëgjua ajo zhurma e njohur.

- Ç?dreqin bën ende tani që ka hequr të dy çizmet?! Mos vallë provon të kërcejë me pantofla? Vazhdoi dhe një pauzë tjetër, e shoqëruar nga goditjet e zakonshme mbi dysheme, me një lloj ritmi të mbytur. Dreqi ta hajë, mos vallë kishte mbathur dy palë çizme njëra mbi tjetrën?! Kështu, për më shumë se një orë, ai magjistar i fantaksur vazhdoi të zvarriste këmbët atje lart dhe të hiqte prej tyre një numër çizmesh të pambarimta, derisa ky numër mbërriti shifrën njëzetepesë, duke ma bërë kokën daulle.

Mend po më luante tepeleku i kokës. Mora pistoletën dhe, me kujdes e pa zhurmë, u ngjita në katin lart. Por ajo që pashë atje e kalonte habinë time: Miku im ishte ulur në mes të një ushtrie këpucësh të hedhura në dysheme dhe po i jepte shkëlqim njërës prej tyre. Për mua tani çdo gjë ishte e qartë: Komshiu im ndoshta nuk kishte kërcyer kurrë ndonjëherë në jetën e tij. Ishte lustraxhiu i hotelit, i përqendruar tërë sy e veshë në punën e tij të zakonshme.

Përktheu: Vasil Premçi

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:02 am

Ankthi i një dite shkurti
-Tregim-

Veledin Durmishi

I strukur mes kallamave, rrëzë një akacie, rrënjët e së cilës i lagte një përrua që mblidhte ujërat e dy shpateve, fërkoja gjurin e djathtë që nga ajo hedhje, si e një të marri, e kisha përplasur te bordura përfund pallatit. Për minuta të tëra brodha me vrap nëpër kopshte, ku ca gjerdhe të rrëzuara më penguan jo një herë dhe balta me thonjtë e saj ishte kapur pas këpucëve të mia, duke ma bërë atë vrapim aq të mundimshëm. Lodhja gati po më merrte frymën, ndërsa në kraharor ndieja diçka mbytëse e që herëherë më bëhej të fusja dorën brenda tij e ta çliroja atë nga ai makth shtrëngues. Ishte shkurt dhe ai mëngjes i hirtë e i mbyllur si një pus kishte nderur mbi atë shtrat përroi një mjegull të hollë, e cila dilte nga deti me përtesë e që me atë qiell plumbi mbante mëngjesin ende të përgjumur.

Isha i mbytur në djersë. Me parakrah fshiva ballin e gjithë sy e veshë kërkoja të mos më shpëtonte asgjë. Shikoja duart e mia, ata rrathë që atë mëngjes i kishin bashkuar ato duke i shtrënguar mizorisht. Dy unazat e metalta në fillim më kafshuan si dy dhëmbë të mprehtë bishe, pastaj, duke dashur t?i këpusja ato, siç ka bërë çdo i pranguar, ato vetështrëngoheshin duke ndierë të depërtonin thellë kyçeve të duarve. Ashtu, me pranga ndër duar, më futën në një furgon atë mëngjes të hirtë, ndërsa po dilja nga shtëpia. Vala e operacionit "fshesa" kishte rënë e unë fatmirësisht i kisha shpëtuar syrit të policisë falë punës së përhershme të atij përroi që kishte maskuar mrekullisht lëvizjet e mia. Por ende s?e kisha hapur derën e jashtme të shtëpisë, kur një dorë e fortë më mbërtheu te bërryli e më pas ndjeva ato unaza metalike ndër kyçet e duarve. Më në fund edhe unë do të "gëzoja" fatin e të tjerëve. Furgoni iku pak minuta, ndërsa unë nga xhami i pasmë i tij shikoja policët të cilët i urreva tmerrësisht. Më pas, makinës së cilës i hapën pjesën e pasme, sikur do të ngarkonin diçka, e futën te hyrja e një pallati; dy policë ngjitën shkallët e tij, ndërsa shoferi rrinte në timon e nga xhami i pasmë ai dukej ende i përgjumur. Një mendim i marrë që më erdhi vetëtimthi, vetëtimthi më ngriti që andej e renda nëpër shkallë. Hapat e mi, mesa duket, e përmendën shoferin. Ai doli nga makina, por ajo ishte puthitur pas portës dhe ai vetëm mundi të bërtiste si i luajtur. Ngjita shkallët me një frymë, duart më pengonin të lëvizja lirshëm e si të çlirohesha prej tyre, si heronjtë e filmave, shtrëngova duart, por ndër kyçe ndjeva dhembje. Në mugëtirën e shkallëve pashë prangat e mia, duart që dridheshin nën morsetën e tyre shtrënguese e mbi shpinë ndjeva lëvizje damarësh, tkurrje si pas ca goditjeve të shkopinjve të gomës. Nuk di sa zgjatën ato çaste. Shoferi vazhdonte të bërtiste. Si pa dashje i isha futur një rruge, fundin e së cilës unë s?isha në gjendja ta parashikoja. Trupi më dridhej sikur të kisha pranë karrigen elektrike, dihatjet e frymës ishin aq të mundimshme sa pengonin lëvizjet e ajrit nëpër rrugët e veta, ndërsa përreth, veç një dritareje të vogël që ndriçonte shkallët me pak dritë mëngjesi, sytë s?më shquan asgjë. Ankthi sa vinte e shtohej. Heshtja e thellë shtonte tmerrin e atyre çasteve. Dy policët kishin humbur diku, ndërsa i treti fliste: "Ej alvano". Me siguri sillej rrotull makinës. Nuk dija ç?të bëja. Nga çasti në çast mund të hapej një derë. Dy policët do të zbrisnin shkallët e pastaj?Mjerë ai që ka pasur fatin e keq të ketë qenë përballë zemërimit të policisë! Drita tashmë kishte ardhur më e plotë e unë në krye të shkallëve pashë dy dyer të mbyllura. Njëra prej tyre do të hapej. Ku mund të fshihesha? Ja u fsheha? Po duart e pranguara, po atyre unazave metalike, të cilat po më kafshonin duart si të ishin duar krimineli? Të ikja ashtu?! Mendoja tek lëvizja me duar para, të pranguara, e vetja m?u duk si kaçak të cilit ia kanë frikën, ndonëse pak minuta më pas do të hipte në një stol e te koka do t?i tundej kulari i litarit. Ndjeva ca të dridhura që më rrëqethën krejt. Isha vonë të kthehesha te furgoni. Polici jashtë më bënte thirrje të kthehesha, përndryshe, përndryshe, unë s?dëgjoja asgjë se veshët e mi prodhonin ca zhurma, ndërsa fuqitë më ishin prerë plotësisht. Ishin ca çaste torturuese, të cilat duhej të merrnin fund. Ndonëse mëngjes, truri im ndihej i lodhur sa s?mendonte dot për asgjë, ndërsa sytë shikonin shkallët e mermerta, ca shkallë të bardha, të cilat m?u dukën tepër të ngushta e të pjerrëta sa të merrnin frymën. As përpara s?mund të ecja, as pas. Të dyja rrugët m?u dukën të mbyllura, pa asnjë shteg. Shkallët vazhdonin më lart, por askund s?mund të fshihesha. Ato pak minuta që ndenja përballë asaj dritareje m?u dukën tepër të mundimshme. Ato më përpinë fuqitë, ndërsa duart, pre e atyre unazave të mallkuara e që më bëhej se pak më vonë do të këputeshin, filluan të më hanin. Ishte e pamundur të fshihesha aty. Ata do të kthenin gjithçka përmbys e pastaj do të dëfrenin mbi mua. Befas shoferi ndezi makinën. Pas thirrjeve të tij që ishte pasuar me heshtje, ai vendosi të ngjitej pas meje. U ndjeva i asgjësuar. Mata me sy dritaren. Hodha dorën e djathtë te doreza e saj, por tjetra e shoqëroi si ta ndihmonte. Dy duar e një palë pranga e hapën atë qetësisht dhe pa menduar gjatë këmbët e mia prekën pezulin e saj. Mata me sy lartësinë. M?u duk se e haja. Trupi fluturoi mbi një çati, këmbët prekën tjegullat e saj e pastaj të dyja bashkë, sikur edhe ato të ishin të pranguara, ranë në tokë. Trupi humbi ekuilibrin, gjuri i djathtë që preku në bordurën e pallatit më dha një dhembje të mprehtë.

Jashtë as zëra njerëzish, as hapa, vetëm zbrazëti. Mjegulla, pas shiut të natës, endej duke e kredhur gjithçka aty nën heshtjen e saj. Më pëlqeu ajo heshtje ku unë mund të fshihesha, por, sikur të mos mjaftonte dhembja e duarve të pranguara, godita edhe gjurin. Dhe vrapova pa ndier aspak dhembjen e tij. S?u ndala asnjë çast. S?dëgjova asgjë pas sikur unë të isha në fundin e një pusi të thellë. Ndonëse e dija shumë mirë se s?më ndiqte askush, unë vetëm ikja. Nga zori merrja frymë me gojë, duke ndierë se bashkë me ajrin e atij mëngjesi hynin edhe copa resh të grisura aq mizorisht. Si çdo i arratisur që vetëm ikën pa e kthyer kokën pas, unë po rendja nëpër kopshte ku jo pak vila ngriheshin mes tyre, por unë e dija mirë se ato ishin të shkreta, sepse banorët që kishin ndërtuar në ato kodra të ulëta ishin athinjotë, të cilët për shkak të avujve të detit të ngopur me lagështirë ktheheshin aty vetëm në pranverë. Më në fund, pasi në një bërryl unë kapërceva rrugën automobilistike e ndoqa një udhë, dy anët e së cilës ishin me mur, ndjeva se u kisha shpëtuar policëve, por prangat, ato unaza të mallkuara, vazhdonin të shtrëngonin përdhunshëm duart e mia. Buzë përroit, mes kallamave, ndërsa mundohesha të merrja veten, afrova duart pranë fytyrës e për herë të parë pashë nga afër prangat. Ato ishin të ndritshme. Doja të lëvizja duart, por ato shtrëngoheshin dhe unë bëra ç?bëra pashë vendin e kyçjes se mbase, kushedi, kishin harruar edhe çelësin aty. Se policët s?mbushin mirë ndonjëherë! Ndenja ca çaste ashtu i përhumbur, ulur me duart lidhur mbi gjunjë. Dy unazat e ndritshme vazhdonin të shtrëngonin dhe zura të mendoja se ç?do të bëja për t?i këputur ato. Befas fare pranë dëgjova një të lehur qeni. Një valë e re tmerruese më pushtoi, kur unë ende s?isha qetësuar. Trupi im i rraskapitur tani po provonte një ngërç të ri, ndërsa një hungërimë qeni, të cilën e dëgjoja aq afër, më detyroi të lëvizja dytri kallama. Të kenë marrë edhe qentë për të më ndjekur? Ky mendim më fundosi përfundimisht dhe zura të mallkoja veten që s?e kisha menduar këtë gjë. E ku kisha mendje unë në ato çaste? U qetësova pak më pas, kur pashë njërin që bënte gjimnastikë i shoqëruar nga tre qentë e tij. Por gjithsesi mendimi se policia, tashmë e përforcuar edhe nga qentë, mund të më kërkonte, m?u ngul si një thikë e mprehtë së cilës s?i shpëtoja dot. E kisha fare të qartë ç?më priste po të më kapnin, ndaj duhej të fshihesha dhe më kryesorja të humbisja gjurmët, pas të cilave mund të më ndiqte qeni e pastaj trupi im do të ndjente dhëmbët e tyre të mprehtë, ndërsa policët do të turreshin mbi mua me gjithë egërsinë e tyre. Instinkti i urrejtjes do të dilte nga skutat e errëta të shpirtit të tyre e do të shfrynte mbi mua si mbi shpinën e një krimineli që rrezikon gjithçka të tokës helene. U futa në një përrua që rridhte i qetë, si të sfidonte shpirtin tim aq të acaruar. Eca nëpër të duke u llapashitur e diku më poshtë, tepër i kujdesshëm, dola prej tij duke u fshehur mes ca shkurreve nga ku dukej rruga e asfaltuar. Shpërvesha pantallonat e nisa të fërkoja gjurin atje ku dallohej një pullë mavi e hapur. Ashtu i mbytur në djersë, i lodhur, gojëtharë nga pështyma e krejt i pafuqishëm për të dalë andej, duke iu lutur Zotit të më ndihmonte, vetja m?u duk i pafat. Dëshira për t?u çliruar nga ato pranga të mallkuara po më sundonte krejt. Të dorëzohesha vetë në polici? Sigurisht ata do të më çlironin, por trupi im do të provonte të tjerë vargonj që do të më linin disa ditë shtrirë.

Do të më godisnin pa mëshirë sikur të isha Paridi që rrëmbeu Helenën e bukur. Sytë e tyre të egër do të ishin si gjarpërinjtë që mbytën Laokontin, trimin trojan që ishte kundër pranimit të kalit të drunjtë helen, ndërsa shefi aq cinik do të hynte e dilte nga zyra duke bërtitur Hë, ju iku alvanoi me gjithë pranga, mirë që nuk ju mori edhe koburet! Mora vendim s?do të dorëzohesha kurrë. Ç?kuptim kishte gjithë ajo sakrificë që ishte afër një aventure? Ishte një krismë arme që më përmendi nga ajo përhumbje e ajo krismë, si të kishte zgjuar një tufë qensh, u pasua nga të lehura, të cilat vazhduan gjatë. U ngrita mbi gjunjë. Në rrugën kryesore kishte lëvizje makinash policie që patjetër më kërkonin mua. Shihja prangat, ndërsa duart që kishin frikë nga kafshimi i tyre rrinin urtë. Më erdhi keq për policin që i kishte ato në inventarin e tij personal. Ai s?më kërkonte mua tani. Me mua ai s?kishte asnjë punë. Ç?i kisha bërë unë atij? Ai kërkonte prangat. Sa do të kushtonin vallë? S?u bë qameti, le t?i paguante ato! Retë u grisën më tej, ato lanë shtratin e përroit e copacopa lëviznin luginës të holluara e të lodhura. Gjithçka vazhdonte të ishte në qetësi. Poshtë, buzë detit, shtrihej autostrada, por zhurma e lëvizjeve s?arrinte deri aty. E mora disi veten. Ai ankthi i lemerishëm më kishte kaluar, por ajo qetësi m?u duk e frikshme. Ndieja dhimbje, por tani mendjen e kisha gjetkë. E quajta të pamundur të lëvizja që andej, madje marrëzi. Si mund të dilja në rrugë me ato pranga të lidhura! Kushdo që do të më shihte do të bënte kryqin e do të njoftonte policinë. Do të prisja natën aty. Çdo lëvizje do të ishte fundi im. Gjithçka e nevojshme për të përballuar atë gjendje aq të pazakontë më kishte braktisur. Këmba mund të keqësohej më tej, ndërsa duart kishin formuar atë rrethin e zi sikur ato pranga të kishin aty me vite. Tani më dolën të tjera pengesa që, po t?i kisha menduar atje te furgoni, s?do ta bëja atë aventurë. Kush do të m?i priste? U vura të mendoja seriozisht dhe vështrova atë darë shtrënguese sikur doja t?i gjeja pikën më të dobët për ta goditur. T?i godisja? Me se? T?i prisja me dhëmbë! Lëviza duart si për t?u çmpirë pas një lodhjeje të gjatë dhe u drodha. Çelik special, - thashë me vete e kërcita dhëmbët sikur brenda tyre të ishin ato pranga që po më sfilitnin aq shumë. E njihja mirë atë lagje në periferi të Athinës dhe kjo më dha njëfarë sigurie. Shihja rrugët, udhëkryqet, tani dalloja objektet e dukshme e ndërsa rrija aty i strukur, vetja m?u duk aq i humbur e larg botës sa s?do të ndodhesha kurrë brenda saj. Dëshira për t?i këputur ata vargonj tani ishte më e madhe se frika nga policia. Një dorë e

padukshme kishte shpërndarë ca re dhe dielli mundohej të ngrohte atë hapësirë të lagësht. Makinat herëherë thyenin atë heshtje, ndonjë motor të griste nervat, një shitës ambulant vazhdonte ritin e tij me një zë të ngjirur, ndërsa tektuk nga ndonjë oxhak dilte një tym i hollë, i kaltër, që, teksa ngjitej lart, tretej në hapësirën e madhe.

- Do qepë e kripë, - thashë me vete duke parë atë pullën mavi të gjurit.

Po prangat? Ah, ato prangat e mallkuara vazhdonin të godisnin në mënyrë ritmike si një çekan mbi mua e kur i shihja të qarkonin duart një tërbim i marrë s?më linte as të mendoja. Më bëhej të ngrihesha dhe nisa të shqyrtoja një plan. Parashikova rrugët, kthesat nga duhej të kaloja për të shkuar te një i njohur im. Vetëm ai mund të m?i priste me atë pajisjen elektrike që tani s?po më kujtohej si quhej. Bënte kangjella prej hekuri Andrea. Kisha besim tek ai, ai do të m?i priste e unë do të ikja tutje Athinës së madhe. Kaq herë i dhashë karar kësaj pune, por sikur të tjera pranga të mbanin lidhur edhe këmbët s?luajta nga ajo shkurrishte, nga e cila vetëm nata do të më përzinte.

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:02 am

* * *

Erdhi mbrëmja. Nata filloi të zvarritej duke lënë prapa një tis të hollë e që më pas dendësohej, gjithandej pushteti i saj s?ishte veçse një mantel i zi. Unë që kisha dremitur disa herë u shkunda sikur të përzija atë topitje shurdhuese, ndërsa trupin, që gjithë ditën e shkurtit kishte ndenjur galiç, e kisha të ngrirë, të dërrmuar si të isha zënë ulok, këmbët që i ndieja të mpira kërkoja t?i lëvizja, por ato, si të ishin prej druri, nuk m?u bindën. I preka me dorë, s?ndjeva asgjë. Nisa t?i fërkoja si të doja të shkrija gjakun ndër damarët e tyre. U përmenda nga ajo kapitje e përgjithshme, sytë humbëm errësirës së thellë, ndërsa lart në qiell dukej hëna që, ndonëse gjysmake, kalëronte mes reve si një mbretëreshë e dehur nga deliri i pushtetit. Më në fund u ngrita. Lëviza këmbët dytri herë pa luajtur nga vendi, ndërsa frikën, atë frikë që më kishte mbajtur gjithë atë ditë shkurti, sikur po e shkelja poshtë këmbëve të mia. Ashtu si pa e kuptuar lëviza pak. Dola nga ajo strofë. Trupi po hepohej sa majtasdjathtas, ndërsa këmbët, të paafta për të mbajtur trupin, po dridheshin sikur kyçet kishin nisur të zhvidhoseshin. Hodha pak hapa, ndërkohë që dëshira ime për të vrapuar ishte e madhe sa ç?është te një i verbër drita e syve. Dhe kisha bërë pak hapa, por dikush që ishte pas meje po më shtynte e nisa të vrapoja. Ai s?ishte vrap, por një ecje e shpejtë. Hapat s?binin në tokë, trupi dridhej, lëkundej dhe herëherë vija dorën te gjuri i djathtë që ende dhembte. Nuk di nga kalova, nuk di në ndoqa atë itinerar që parashikova ditën, por di që rrugës, për fatin tim të mirë, veç atij që afishonte nëpër shtylla nuk e di çfarë e që lëvizja ime s?i tërhoqi vëmendjen aspak, nuk më pengoi askush dhe unë, që s?e parashikoja dot sa mund të ishte ora, më në fund i rashë derës së Andreas. Andreas, që e hapi derën menjëherë si të kishte qenë pas saj, s?i bëri aspak përshtypje gjendja ime e mjeruar. Fytyra e tij e squllët s?shprehu asnjë habi sikur të dinte gjithçka dhe unë, pa i folur asgjë, vetëm i ndera duart e prangosura. Nofullat e mia akoma ishin të shtrënguara, siç ishin edhe duart brenda atyre unazave mizore. As prangat, as fytyra ime, ajo fytyrë e ithët, e fshikulluar pamëshirshëm nga ai i ftohtë shkurti, ajo fytyrë që sigurisht, veç lodhjes, shprehte një tronditje të madhe, ajo fytyrë që s?do të kishte pikë gjaku, nuk e bindën dot Andrean që të priste ata vargonj ku dergjeshin duart e mia e që ashtu të varura dukeshin si të këputura. Diçka e panjohur për mua e kishte trembur atë. Pas një çasti ai i hoqi sytë nga duart e mia, pastaj jo pa keqardhje më vështroi fort. Duart ende vazhdonin të qëndronin të nderura dhe gjithë ankthi i asaj dite të pamëshirshme ishte mbledhur tashmë tek ato pak çaste. Do t?i priste Andrea prangat e duarve të mia? Ai ende s?po fliste dhe ajo heshtje po më shtrëngonte jo më pak se ata vargonj, të cilët s?po më kujtoheshin kur kishin nisur të kafshonin duart e mia!

- Më vjen keq, - foli ai më në fund, - por unë nuk mundem. Nëse do të t?i pres këto pranga, bashkë me familjen time kthehem në Shqipëri. Kështu më lajmëroi policia sot në mëngjes.

- Nuk mundem, nuk mundem?

S?mbaj mend si u ndava me Andrean, si i zbrita ato tri shkallë të ballkonit të tij, por dritat e një makine që vinte drejt meje më përmendën dhe unë që s?kisha mundësi të kthehesha majtas e djathtas, bëra vetëm një prapaktheu duke fshehur kështu duart e lidhura. Makina po afrohej ngadalë, ndërsa unë po prisja nga çasti në çast të ndalte te këmbët e mia. Njëherësh, si me komandë, do të hapeshin të katër dyert e saj e ata do të më rrëmbenin si? Por makina iku në punë të vet. Gjaku sërish nisi të hyjë në damarët e mi. Zemra, që për pak kohë harroi të punonte, lëvizi e unë shpejtova këmbët pa e ditur për ku. E lëshova veten si një i dehur në avujt e pijes. Isha veç një viktimë e zhveshur në duart e xhelatit, që nga çasti në çast do të mbërthejë kamxhikun. Forca s?kisha, këmbët iknin kuturu, ndërsa vështrimi im humbiste dytri metra më tej, ndonëse ndriçimi rrugor largonte errësirën tutje kopshteve. Ecja si një i humbur dhe makthi drithërues s?më linte të mendoja se ç?do të bëja më tej me duart e mia që përpëliteshin nën çarkun e prangave sikur do të jepnin shpirt. Më erdhën parasysh gjithë të njohurit e mi e në çast më lindi ideja t?u trokisja se mbase dikush do të më ndihmonte, por i trembesha ndonjë kurthi që mund të më çonte në duart e policisë. Më tej, sa kaluan dy makina njëra pas tjetrës, unë u fsheha pas një kolone betoni. Njëra m?u duk e policisë, unë e ndoqa me sy dhe s?luajta nga vendi. S?isha në gjendje të përcaktoja ç?orë ishte, por kur mendova se do të ishte aq vonë, atëherë ndjeva një rraskapitje që nisi të më gërryejë si jo më keq. Sytë mbylleshin vetvetiu, gjunjët gati këputeshin e unë, që të përzija atë topitje, lëvizja duart ku prangat që ndrinin nga ajo dritë hëne bënin një kërcënim tjetër për to. Dhe gjithë durimi im i asaj dite, gjithë shpresat e mia, befas ishin fikur, ndërsa paniku dukej aq qartë edhe në lëvizjet e mia; ca lëvizje të ngathëta, të detyruara, që pak më tej do të fikeshin fare duke e lëshuar trupin përdhe, në gjirin e errësirës, në tokën e ftohtë të atij shkurti. Trupi im tashmë s?kishte muskuj ai ishte një masë e tultë që çuditërisht lëvizte. Pashë hijen time në tokë. Pashë dy hije që luanin njëra me tjetrën nga ato llamba rruge, që të pikëlluara digjeshin për të pasur pak pushtet mbi natën e atij shkurti. Diku më tej përmblodha veten.

- Mos e lësho zemrën, - i fola vetes sikur t?i flisja dikujt dhe, si për t?i dhënë kurajë vetes, vazhdova Do të më ndihmojë dikush, patjetër! Dëgjoja hapat e mi në atë rrugë të zbrazët dhe nuk mbaj mend sa kisha që endesha ashtu, ndërsa vetja m?u duk si një gjah i plagosur që ka marrë me vete edhe çarkun e ngritur e që tani s?i shpëton dot. Urinën e kisha harruar fare, të ftohtit e kisha ndierë gjer në palcë e lëvizjet e mia ishin vetëm ca çapitje, ca zvarritje, ku dhimbja e gjurit i bënte aq të mundimshme.

Këmbët më çuam djathtas, ishte një rrugë që mua m?u duk e panjohur e unë nxitova sa munda të dilja nga rrezja e një llambe, ku tej kufirit të saj shtrihej ajo lagjja e braktisur e ku tektuk shihja drita ballkonesh që m?u dukën të përgjumura, të vetmuara, të zbehta. Te bërrylat ndieja një lodhje të tmerrshme, damarët ishin trashur, ndërsa gishtat s?i lëvizja dot, si gishta të një dore të vdekur. Më tej e njoha vendin. Njoha një oborr, një rrjetë teli brenda të cilit rrinin mallra ndërtimi, dytre betoniere, shkallë dhe ishte një zgjim i beftë që më përmendi nga një përhumbje e përgjithshme. Njihesha mirë me Tashon. Me Sulon i kisha lyer shtëpinë. Punova disa ditë dhe ishim ndarë si miq. Ai njihte historinë e Shqipërisë, komunizmin e saj gjëmëmadh e përshëndeste përpjekjet e shqiptarëve për të ndryshuar jetën. Dritë s?pashë gjëkundi, por unë, pa u menduar gjatë, i rashë ziles. Kërkon ndihmë një njeri që ndiqet nga policia! Vetes s?i thashë asgjë, por zemra po ndjente një boshllëk. O Zot! Sa doja të mbaronte ajo ditë e çmendur! Nuk di ç?mund të ndieja në ato çaste kur duart e mia do të flaknin ato pranga dhe zura të mallkoja prodhuesit e atyre vargonjve. U dëgjua një zë.

- Kush është? Me një gjysmë zëri, që mua m?u duk se s?qe i imi, i thashë emrin.

- Aleko, çfarë kërkon në këtë orë? - njoha zërin e Tashos. Një zjarr i vogël ngrohu pak shpirtin tim të drobitur, ndërsa duart nisën të lëviznin, të gjallëroheshin.

- Nëse je ai që njoh, duhet të më ndihmosh. Të lutem!

Zëri im doli lutës, i lodhur, përgjërues. U hapën ca dyer e unë, në kuadratin e një drite, njoha Tashon i trashë, i shogët, ashtu siç e kisha lënë takimin e fundit. Ai u mblodh e më nguli vështrimin krejt i hutuar. S?na ndanin as dy metra dhe unë ashtu i rraskapitur, i trembur, kush e di se s?i do t?i jem dukur?!

Ai u mbërthye në krye të shkallëve, ndërsa unë në fund të tyre dukesha si një mjeran që rri gati të presë lirinë ose vdekjen e vet. Tëmthat më rrihnin me vrull, nëpër trup s?lëvizte gjak, por një ankth, ndërsa vështrimi i syve, që po kërkonte të hetonte fytyrën e burrit, tashmë kishte humbur në mjegullën e nderur rreth tyre. Unë s?fola më tej. Vetëm ndera duart para tij si të kërkoja besë. Ai ngriti vetullat e rënda, duke picërruar sytë e tij të vegjël e të habitur e pa më pyetur për asgjë ma bëri me dorë. Gjithë lodhja e asaj dite, frika që ishin mbledhur në shpirtin tim e gati më kishin përmbysur, u tretën në ato pak çaste, u tretën nga ajo shenjë e vetme aq e shpejtë.

Ndjeva duart të liroheshin, doja të fërkoja kyçet e tyre, doja të bërtisja, të klithja me atë zërin tim prej dhimbjeje si prej shpirti që befas çlirohet nga një makth tronditës, fundi i të cilit nuk dihej si mund të ishte. Dhe Tashua m?u afrua me atë pajisjen elektrike, që edhe në ato çaste s?po më kujtohej si quhej. Kur disku preku çelikun, unë vetëm mbylla sytë. Ai rrotullohej me një gërvimë aq çjerrëse, ndërsa duart përpëliteshin duke pritur me padurim të flaknin ato unaza, dhëmbët e të cilave do të mbeteshin për shumë kohë aty si dëshmi e përpjekjeve të mundimshme në emër të jetës.

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:03 am

Anna Kove
Kjo është jeta

Do të shkoja jashtë shtetit. Ishte hera e parë. Unë isha shtetase e një shteti të izoluar për shumë vite, që po ashtu kishte ngelur për pjesën më të madhe të shtetasve të tij. Nuk di nëse isha më shumë e lumtur apo e shqetësuar. Kur më thanë, ishte një ditë shumë e zakonshme. Përtej të zakonshmes. Në përditshmërinë time nuk po ndodhte asgjë. Asgjë e re. Rutina ditë-ditë bëhej aq bezdisëse, sa më dukej frymëmarrja sa për të gjalluar. Këto ishin ditë vërtet të dhimbshme. Doja ndonjëherë t?i ndaja mendimet, por më dukej se njerëzit nuk ua kishin ngenë mendimeve të mia. Madje nuk ua kishin ngenë fare mendimeve. Kështu ishte edhe ajo ditë, në fillim si gjithë të tjerat. Edhe pse në moshën që e quajnë "e të rinjve të rritur" ndihesha disi e plakur. E re, e rritur, e plakur. E re e rritur. E re e plakur. E ndieja veten njëherësh, gjithsesi, veçse jo siç do të doja. Mosha nuk kishte të bënte fare. Nuk ishte mosha fizike ajo që përcaktonte plogështinë time në një ditë si kjo. Më dukej se gjendjes sime të brendshme i shkonte krejt për shtat dhe ajo çka dukej se jashtmi. Veshur keq. Aspak si shumica apo si moda e shumicës. Nuk di pse, por më kaplonte një dëshirë e çmendur kur më dukej se më shpërfillnin, doja edhe unë doemos ta lija veten pas dore. Deri ku do të shkonte? Te parukierja kisha kohë që nuk shkoja. Dikur nuk më bezdisnin shumë rrëfenjat e saj për telenovelat apo bestsellerët e lexuar. Ajo fliste, ndërsa unë kisha mundësi të mësoja se çfarë lexohej apo shikohej më shumë nga shumica. Sasia ishte shumë e rëndësishme. Ajo kishte rol të madh. Ja, sa më shumë flokë krihte parukierja ime, aq më shumë shtoheshin lexuesit e Daniel Still me tërë atë reklamë që i bëhej në sallonin e modës. Dhe kjo sillte edhe shtimin e llojit. Jeta rridhte gjithsesi edhe mes kiçeve në sallonin rozë ku unë duhej të ndryshoja dukjen time. Shpesh luaja me mendimet e mia, duke u përpjekur të gjeja te çdo kokë që krihej se ç?mund të fshihte brenda. Ishte goxha kohë ajo që duhej kaluar aty. Me bojën kimike mbi kokë nuk ka sesi të mos veprojnë reaksione të çuditshme të alkimisë së mendimeve brenda saj në gjithë këto minuta. Ndonjëherë nuk kisha nevojë fare të hamendësoja se ç?ndodhte që goja nxirrte gjithë ç?mendonte apo fshihte koka, madje edhe më shumë.

- Shpirti i vogël (kështu i thërriste parukierja të gjithë), ku punon ti? - më pyeti një herë. Unë isha për të ende e panjohur. Nuk i bëja shumë përshtypje, siç dukej. Zakonisht nuk flisja, i kaloja orët aty vetëm duke dëgjuar të tjerat. Nuk kisha ç?të tregoja. Nuk parkoja para dyqanit të saj asnjëherë me makinë luksoze. Madje me asnjë lloj makine. Nuk më binte fare celulari. Ndaj as që e nxirrja nga çanta. Nuk dija asgjë për telenovelat, asgjë për "Preja e një martese të lodhur". Kurrë nuk bisedoja për pushime të kaluara në vende të largëta ekzotike. Gjërat që dilnin jashtë mode nuk i interesonin më asaj. Përpinte edhe përmes zhurmës së tharëses çdo gjë që i dukej e padëgjuar, duke përsëritur fare kot herë pas here: "Shpirti i vogël, kjo është jeta". Unë isha vërtet shumë rehat derisa nuk kisha ngjallur fare kureshtjen e saj dhe të grave të tjera që frekuentonin dendur sallonin. Pothuajse nuk isha fare edhe kur kisha zënë vend në stol. Atje shkoja ndonjëherë edhe kur nuk kisha nevojë të shkoja. Ndonjëherë edhe kur nuk kisha mundësi, dy orë aty më kushtonin pagën e dy ditëve punë. Por kur nuk isha në gjendje ta ngërtheja me ngjarje jetën time, kishin filluar tinëz të më gërvishtnin ngjarjet e të tjerëve. Bota e thashethemeve kulmonte si askund. Ajo ishte si një lloj magneti që nuk mund t?i shpëtoje. Edhe pse nuk kishe mundësinë apo aftësinë të bëheshe pjesë e saj, të paktën duhej t?i merrje vesh, ndryshe nuk orientoheshe dot. Në ditët e gjata të dimrit, kur nuk kisha drita në shtëpi, nuk punoja dot në kompjuter dhe as nuk ngrohesha dot, ishte i vetmi vend ku mund të rrija ngrohtë mes dritave dhe thashethemeve.

- Shpirti i vogël, ku punon ti? - më pyeti për herë të dytë. Hodha sytë rreth e rrotull për të parë më mirë se kush ishte në sallon. Edhe zhurma e tharëses së flokëve nuk dëgjohej më. Tani, - thashë me mend,- është radha ime. Por nuk e di pse u stepa.

- Punoj në një institut kërkimesh, - u përgjigja. Fjalët nuk tingëlluan bujshëm, madje m?u duk sikur nuk tingëlluan fare. Asnjë nuk ua vuri veshin. Askush nuk i hoqi sytë nga thonjtë apo nga pasqyra për të m?i hedhur mua.

- Buxhetore?

- Po, - iu përgjigja mekur.

- Eh, shpirt i vogël, kjo është jeta! Pse s?kërkon ndonjë gjë tjetër më mirë?

Nuk arriti të bënte përshtypje as puna ime, unë jo se jo. Të kërkoja? Po unë atë bëja! Gjithë ditën, madje shpesh edhe natën. Mundi im nuk mundi të më ndihmonte. Më la të mundur. Ndaj vendosa të mos shkelja më aty. Kur më njoftuan se kërkimi im për projektin do të vazhdonte jashtë shtetit, nuk di pse në kulmin e gëzimit befas m?u faneps para syve salloni rozë dhe lumturia m?u fashit. Nuk guxoja të bëja asnjë plan, pa e çuar mendjen atje. Kjo zgjati derisa vendosa të shkoja përsëri në sallon, t?i thosha të m?i priste flokët se do të rinisja kërkimin tim. Fillonte jo vetëm për mua një tjetër kohë, por ndoshta edhe për shkencën. Mendova dhe u mbusha me mllef kundër vlerave të mbikokës. Ja, kjo ishte vërtet ngjarje. Tani duhej të çuditeshin të gjitha sa ishin aty, qenie të vockla e pa vlerë. "Patetike", - i bërtita vetes duke ecur. Ajo ditë ishte vërtet një ngjarje, por për mua. Madje kisha frikë, se vetëm për mua. Për mua vetëm. Ngjarjet e botës përcaktoheshin ndryshe. Koha e kërkimit të arit kishte mbaruar kaherë.

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:04 am

Maskat
Stefi Dangëllia ishte mbuluar me kuvertë dhe rrinte shtrirë në divanin e kuzhinës. Ai ktheu me përtim kokën dhe pa nga dritarja flokët e bardhë të dëborës që binin shtruar. Jashtë dëgjoheshin të shtëna armësh.

- Ka marrë ters ky mars i ?97-s dhe jo vetëm moti,- tha me vete Stefi.

- Dhoma ishte ngrohur nga kaloriferi dhe atij po i vinte një dremitje e lehtë, mbylli dritën e abazhurit, por menjëherë e hapi përsëri dhe pa orën e dorës që e kishte lënë mbi komodinë. Ajo shënonte 22.00 e mbrëmjes.

- Po Peti, si s?ka ardhur akoma? Ç?u bë ky djalë? - tha përsëri me vete Stefi dhe shoi përsëri dritën e abazhurit. Atij iu largua dremitja dhe mendja filloi t?i rrihte te Peti, i cili si shumë të tjerë kishte rënë në kthetrat e "çmendurisë" së përgjithshme.

- Nesër duhet të ngrihem shpejt,- tha përsëri me vete Stefi,- të konvertoj paratë shqiptare me dhrahmi dhe në orën 10 paradite të nisem me autobus në Selanik.

- Nuk e di si do t?i vejë filli operacionit të Rozmarisë. Eh, o grua, ku t?u ngjiz ky tumor në gjirin e majtë,- tha përsëri me vete ai.

- Spitali "Papa Nikolau" është nga më të mirët, pas atij "Hipokratis", - mendoi Stefi, - operacioni do të dalë me siguri me sukses, do të mbetet me një gji, por punë e madhe,- vazhdoi ai dialogun me vetveten. Si në ekran në atë moment iu kujtua i biri, Peti, kur ishte i vogël dhe pinte qumësht në gjirin e bardhë e të bukur të së ëmës.

- Eh, çfarë sakrificash bën prindi për fëmijën, - tha përsëri me vete ai dhe sytë iu mbushën me lot nga nostalgjia e kohës së kaluar...

- Kur fëmija është i vogël të dhemb syri nga pagjumësia, kur rritet të dhemb zemra....

Eh, jetë, jetë sa e ngatërruar je, konglomerat...

Stefi hoqi kuvertën, u ngrit ngadalë dhe vajti në dhomën e gjumit. Ndezi dritën, hoqi jorganin e çarçafin, ktheu dyshekun për së prapi dhe me majën e gërshërës shqepi cohën. E futi dorën mes pambukut të dyshekut dhe prej andej nxori kuletën me paratë dhe pistoletën. Hapi kuletën dhe pa nëse paratë ishin aty. I futi përsëri ato në mes të pambukut, ktheu përsëri dyshekun, hodhi jorganin, mbylli dritën dhe vajti përsëri në kuzhinë e u mbulua me kuvertë. E zuri një gjumë i thellë. Mbas nja dy orësh u zgjua nga të trokiturat në derë. Ndezi dritën dhe pyeti:

- Kush është?

- Postieri jam, - u dëgjua një zë i mbytur prapa derës.

- Hape Stefi se kam një telegram urgjent nga spitali i Selanikut.

- Stefit iu morën mendtë dhe iu drodh i tërë trupi, iu mjegullua shikimi dhe pëshpëriti me lot në sy: Rozmaria...

E hapi menjëherë derën.

Ata e shtynë brenda Stefin me grykat e automatikëve dhe mbyllën me shpejtësi derën. Stefi u befasua. Para tij qëndronin dy veta me maska dhe me automatikë, me rroba ushtarake lara-lara në ngjyrë të gjelbër dhe kafe, njëri ishte i gjatë dhe muskuloz, tjetri i shkurtër e i dobët.

- Paratë, paratë, shpejt! ? foli me një zë të ngjirur, sikur të kishte arra në gojë, maska me trup të shkurtër e të dobët dhe drejtoi automatikun.

- Paratë, - foli si nëpër dhëmbë, sikur të kishte mbushur gojën me diçka, maska me trup të gjatë.

- Paratë, ? tha Stefi me gjysmë zëri dhe trupi i tij i madh, i bëshëm, u drodh.

Paratë! Dhe Stefit sa hap e mbyll sytë iu kujtua ngjarja e para disa ditëve, ku një mikut të tij i kishin vajtur maskat, maskat kobndjellëse dhe Ndini i shkretë u kishte dhënë të gjitha paratë që i kishte mbledhur me djersë, por ata, pasi i kishin marrë paratë, e kishin vrarë të shkretin Ndini.

- Paratë, - tha Stefi dhe trupi iu rrëqeth, iu kujtua Rozmaria.

- Paratë, - thanë "maskat".

Stefi pa maskën e gjatë, pastaj atë të shkurtrin me trup të dobët.

- Paratë do t?jua jap, - tha i qetë Stefi.

- Prisni një minutë sa t?i marr matanë.

Stefi priti i qetë se ç?përshtypje bënë fjalët e tij. "Maskat" miratuan me kokë dhe thanë si nëpër dhëmbë: Shko, shko! Shpejt, ne po presim këtu.

Stefi ktheu krahët dhe hyri në dhomën e gjumit. Me një shpejtësi të çuditshme ktheu përmbys dyshekun, futi dorën mes pambukut dhe preku pistoletën, e nxori, e tërhoqi pjesën e sipërme nga vetja dhe pastaj e lëshoi.

- Tani fisheku është në gojë, - mendoi Stefi. Rendi, qëlloi dy herë mbi "maskën" e gjatë, i cili ra përtokë si kërcu i prerë dhe gjaku plasi çurk mbi pllakaqet gri. Në kohën që maska i gjatë binte përtokë, trupi i madh i Stefit ishte hedhur vërtik mbi maskën e shkurtër të hutuar nga e papritura dhe e kishte dërrmuar me dorezën e pistoletës, sa trutë i kërcyen nga kafka e copëtuar si shalqi i rënë në tokë.

Stefi, me leshrat e ngritura përpjetë e sytë të çakërritur, trupin që i dridhej si i ndonjë epileptiku, duart e gjakosura, i verdhë dyllë, qëndronte midis gjakut të ngrohtë që rridhte në pllakaqet gri të korridorit dhe "maskave" pa jetë.

Atij po i vinte për të vjellë. Po e zinte gjaku. Nuk lëvizte dot asnjë gjymtyrë, dridhej si purtekë. Stefi i mirë, i butë, i dashur dhe miqësor me të tërë, që s?dinte të këmbente dy fjalë a të zihej me njeri, Stefi që s?therte dot një pulë, por thërriste një komshi. Stefi kishte vrarë dy njerëz, ishte bërë vrasës, por fajtor s?është gjithmonë ai që vret.

Stefit i erdhi përsëri për të vjellë, u mundua ta mbante, por i dukej sikur stomaku do t?i shkulej e do t?i dilte jashtë.

- Një antiperistanik i fortë bëri që t?i dilte një rrymë e fuqishme vreri nga goja e që ia bëri atë helm; e të derdhej furishëm duke u bashkuar me gjakun e ngrohtë të "maskave", që e ndiente nga duart e lagura me gjak.

Sikur u lehtësua diçka, filloi të përveshë duart dhe të përveshë kapuçin e zi të "maskës" me trup të shkurtër, të dobët. E zbuloi, nuk e njohu.

U kthye nga "maska" i gjatë, me trup të madh si ai vetë. Plumbat e kishin marrë në gjoks dhe i kishin hapur dy vrima që buronin gjak të kuq të ngrohtë.

Me duart që i dridheshin përveshi ngadalë kapuçin e zi, në fillim pa mjekrën, pastaj buzët, mollëzat, sytë, ballin, leshrat..

Sytë iu errësuan dhe filluan t?i shponin sikur t?i kishin hedhur një grusht me pluhur xhami.

- Peti! Peti!

- O bir, pse më vrave për së gjalli?

- O Zot! Çfarë faji kam bërë që më dënove kaq ashpër?

- Ai ngriti kokën në tavanin e korridorit, ashtu në bisht i ulur, midis dy trupave që kullonin gjak, pa parë se korridori ishte mbushur krejt me njerëz dhe ulëriu si luan i plagosur në zemër, duke psherëtirë me ofshamë, sa u tronditën muret e korridorit dhe u drithëruan shpirtrat e njerëzve që shikonin këtë skenë makabre:

- O Zot, paskam rritur një kriminel!

Dhe ra pa frymë mbi trupat me gjak, tashmë të mpiksur dhe bërë kallkan.

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:05 am

Në orën e anatomisë
Tregim nga Spiro Mëhilli

Katedra e Anatomisë Normale dhe asaj Topografike ndodhej në ndërtesën e ish-kishës së spitalit. Muret e gurta dhe dritaret e vogla bënin që në stinën e dimrit në mjediset e saj të brendshme të ishte ftohtë, ndërsa në muajt e verës të ishte freskët. Në mes të sallës, aty ku dikur ishte interiori, ndodheshin tavolina të gurta dhe në to trupa të vdekurish, të tharë nga formalina, era e së cilës na shkaktonte dhembje koke, djegie fyti e lotim të syve. Periudha më e pëlqyer për ne studentët ishte ajo e semestrit të parë, kur studionim kockat e mbi të gjitha ato të kafkës, asaj kafke shekspiriane mbushur me vrima të vogla e të mëdha, me të thelluara, që duhej t'u thoshim jo vetëm emrat, por gjithçka që kalonte në to. Orët e vështira vinin më pas, kur duhej të punonim mbi trupa, trupa fëmijësh, vajzash, djemsh, burrash ose grash. Gjithçka e preknim me duar, pa doreza. Qëllonte që përpara të kishim trupin e ndonjë gruaje të shëndoshë, ku shtresa e dhjamit në pjesën e barkut shkonte mbi 10 centimetra e në atë rast duart rrëshqisnin nga lyra. "Mos kini merak, formalina ku ajo ka ndenjur e zhytur për të paktën 6 muaj ka ngordhur çdo lloj mikrobi",- na thoshte pedagogu. Me bisturinë në duar na duhej të prisnim shtresë pas shtrese pjesë të ndryshme të trupit, duke filluar nga lëkura e më pas muskujt, për të nxjerrë nervat, arteriet, venat. Qëllonte që ndonjë nga ne, duke biseduar me shokun ose shoqen e grupit, pa e pasur mendjen, shponte me majën e bisturisë kufomën.

- Jashtë! - çirrej pedagogu i lëndës.

- Pse profesor?

- Jashtë!

- Profesor?

- Çfarë profesori. Duhet t'ju bëhet zakon, normë pune që këtu nuk jeni përpara një kufome, por njeriu të gjallë, të shtrirë në tavolinën operatore dhe gabime të tilla mund t'i marrin jetën.

- Më fal profesor?

- Jashtë! Ndryshe ti dhe shokët e tu nuk zëni mend.

Dhe shoku ynë largohej nga ora e praktikës pa u ndierë.

Në vend të tij qëllonte që vinte pedagogia M. Ajo ishte e madhe në moshë dhe beqare. Ne, djemtë, nuk na ngacmonte. Edhe vajzat në përgjithësi i trajtonte mirë, por studentet e bukura i kishte halë në sy, mundohej t'i kapte të papërgatitura që më pas t'i fyente. Anatomia Normale ishte lënda më e vështirë dhe "viktimat" në provim ishin të shumtë, prandaj asnjë nga ne nuk pipëtinte. Me të drejtë thuhej se kush e merrte provimin, e kishte filluar Fakultetin e Mjekësisë.

Ishim në vitin e dytë. Në një prej atyre ditëve binte shi, shi i imtë dhjetori dhe era që frynte i përplaste pikat e tij në xhamat e dritareve. Mbi tavolinë ishte një trup i mbuluar me çarçaf të bardhë. Prisnim se kush do të vinte. Ne i thërrisnim profesorë, megjithëse të paktë ishin ata që e gëzonin atë titull. Te pragu i derës u duk pedagogia M.

- Hë, jeni përgatitur? - pyeti ajo pa u futur mirë brenda.

- Si gjithmonë profesore, - iu përgjigj një nga shokët e grupit.

- Ka ndonjë që dëshiron të ngrihet?

Asnjë nuk foli. Shikonim në sy njëri-tjetrin.

- Atëherë po e çoj unë. Polikseni,- tha ajo.

- Urdhëro!

- Shko pranë trupit, zbuloje dhe ?

Polikseni i dha librin që mbante në dorë shoqes që kishte pranë, shkoi te tavolina, kapi çarçafin dhe e tërhoqi. Para nesh doli trupi i një të riu, që nuk duhej t'i kishte kaluar të njëzetat. Fytyra i ishte përçudnuar. Në rrasën e kraharorit dhe një gisht mbi aureolën e sisës së majtë kishte dy vrima. Ishin vrima plumbi. Polikseni u zverdh dhe u mbulua me djersë të ftohta.

- Kape, nuk të ha!

- Profesore!

Polikseni, vajza më e bukur e kursit, u mbështet te supi im duke u dridhur dhe ishte gati të rrëzohej.

- Profesore, Polikseni nuk është mirë. Më lejoni ta nxjerr jashtë?

- Mirë! - tha ajo ftohtë.

Me çap të ngadaltë dolëm në korridor dhe u ulëm në fronin e parë që na doli para.

- Ç'pate?- e pyeta.

- Asgjë!

- Jo, ti diçka?

- Tradhtova veten.

- Në ç'kuptim?

- Nuk di si ta them. Kam frikë se nga ky moment nuk do të jem më mes jush.

- Pse? - e pyeta i befasuar nga fjalët që dëgjova.

- Sepse me veprimin që bëra u dhashë të kuptonin se kufomën unë e njoh.

- Punë e madhe. Edhe ne një ditë mund të njohim kufomën e një miku, shoku apo të afërmi.

- Në këtë rast është ndryshe. Para meje ndodhej djali i tezes. Ai ishte ushtar në Tushemisht. Shtatë muaj të shkuar tentoi të arratisej. Dikush nga shokët e kishte tradhtuar. Kur ai u hodh në ujë për të kaluar kufirin, patrulla që ruante buzë liqenit të Ohrit qëlloi pa paralajmërim. Trupin e tij e nxorën pas tri ditësh. Siç e pe, e kishin qëlluar në gjoks.

- Ndoshta nuk është ai?

- E njoha nga tatuazhi që kishte në krah, në zonën e muskulit deltoid. E kisha parë disa herë kur shkonim në plazhin e Durrësit.

- Nuk do t?i them njeriu.

- Sa para bën! Gjithë këta muaj kam qenë në ankth dhe ajo që prisja ndodhi. Eh! Ti e di, nuk ka vend ku mos të ndodhet syri vigjilent i partisë.

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:06 am

Iliriana Mezini
Turisti në plazh

Ngjarje e jetuar

Po nxitoja për në stacionin e trenit kur më zunë sytë dy të rinj me çanta shpine që flisnin anglisht me një të moshuar. Ky i fundit ngrinte shpatullat. Meqenëse anglishten e flas, mora vesh që donin të shkonin në Durrës për të parë amfiteatrin dhe më pas në plazh. Meqenëse edhe unë po shkoja aty, i ftova ta bënim udhëtimin bashkë. Sa u gëzuan!

Arritëm në stacionin e trenit, të cilin vetëm ne tiranasit mund ta njohim mbasi nuk ka asnjë tabelë drejtuese që të tregojë se vendi ku po drejtohemi është stacion treni.

Duhet të keni parasysh që gjatë gjithë kohës fillova të studioja fytyrat e turistëve që shoqëroja. Sigurisht, përshtypjen e parë e mora kur po kalonim në atë vend të pistë e të pashtruar. Morëm biletat dhe u drejtuam nga godina e stacionit. Një punonjëse simpatike, bionde, që ndriste nga pastërtia, na buzëqeshi e na uroi udhëtim të mbarë. Sytë e turistëve u drejtuan nga ora që varej në tavanin e godinës së stacionit. Dukej si një lodër që përdorin fëmijët, mbasi orë nuk mund t?i thoshe. Kishte mbetur prej kohësh?

Një djalë i ri që vraponte duke iu marrë fryma na tha se treni për Durrës ishte në të dalë të peronit. O Zot! Vrapuam dhe ne.

U ulëm në kabinën e parë që gjetëm bosh. Turistët lanë çantat e shpinës dhe buzëqeshën të çliruar sikur donin të thoshin: "Shyqyr, arritëm!"

Sa u ulëm, treni filloi të lëvizë. Nga brenda vagoni kishte sfungjerë të prerë, gjurmë këpucësh, diku një lëkurë bananeje. Një kolltuk i rënë nga bazamenti, një tavolinë e mbetur përgjysmë, mbasi gjysma ishte shqyer, taketukja e cigares e nxirë nga brenda vinte erë. Nxora një faxoletë dhe e futa aty, duke izoluar erën e keqe. Ndërsa këtë e bëra, nuk mund të bëja gjë për izolimin e erës së rëndë që vinte nga banjat! O Zot! Vallë ky ishte tren që transportonte njerëz, apo kafshë? Unë kisha vite që nuk udhëtoja dhe mendoni sa përshtypje më bëri mua, pale atyre turistëve që me siguri u lebetitën por nuk e jepnin veten.

Nejse, fillova t?u tregoja turistëve për vendet e bukura turistike dhe antike, papritur një krismë e fortë ndërpreu bisedën tonë. Na ngriu gjaku! Pyeta dhe më thanë të futesha në kabinë mbasi fëmijët në atë zonë qëllonin me gurë dhe më treguan një gur sa gishti i vogël i dorës që kishte hyrë në korridor.

Ndjeja një përgjegjësi për ata dy të huaj që i shoqëroja në udhëtim. Tashmë ishin mysafirët tanë, përderisa na kishin ardhur të vizitonin vendin tonë. Nuk duhej t?u prekej as qimja e flokut.

Kohë pas kohe sodisja jashtë. Edhe unë kisha vite që nuk udhëtoja me tren dhe bëja krahasimin e trenit në atë kohë, kontrollin e faturinove dhe policëve që ndryshonte shumë me atë që pashë atë ditë.

Befas, në një nga stolat që ishin në korridor, shoh një vajzë të vogël. Ajo kishte hipur me sandale dhe unë me zë familjar i thashë se stolin duhej ta ruanim ashtu siç ruanim divanet dhe karriget në shtëpi, mbasi aty do të uleshin dhe të tjerë.

Vajza zbriti dhe me vrap shkoi tek e ëma, e cila më vjen pas dy minutash. Më tha se para vajzës së saj dikush tjetër kishte vënë këmbën aty. Ç?justifikim!

Arritëm në stacionin e Vorës. Turistët më pyetën përse ndaloi treni dhe unë u thashë që ishim në stacion. Të them të drejtën dhe vetë u befasova nga gjendja e mjerueshme e këtij stacioni.

- ?shtë stacion i vënë rishtas, - u thashë për të justifikuar gjendjen e tij. Ca romë kishin ngritur çadrat e tyre në një krah të stacionit, në krahun tjetër të godinës ishte një kafene.

Papritur u gjendëm në errësirë të plotë. Kishim hyrë në tunel. U befasova jo vetëm unë, por edhe turistët. Unë kisha shumë vite që nuk kisha udhëtuar me tren dhe nuk e mendoja se tuneli do të na frikësonte ashtu. Megjithatë ne shqiptarët u mësuam tashmë me mungesën e dritave elektrike dhe prandaj unë e mblodha veten. Por mendoni ata dy të rinj të huaj si u tronditën! Vëreni veten tuaj në vend të tyre, të jeni në një shtet të huaj dhe duke udhëtuar me tren befas gjendeni në një errësirë të plotë, mes fishkëllimave e të thirrurave, mes fjalëve të ndyra e mallkimeve për këtë errësirë. Dikush nga qejfi e dikush nga halli qeshte a ankohej?

- Ç?ndodhi? - pyetën turistët të trembur.

- Defekt, - u thashë unë me të qeshur dhe kujtova punonjësit e elektrikut që kur u telefonojmë pse na ikën dritat thonë: "Ka defekt".

Nejse. Për t?i qetësuar, me ton gazmor u thashë:

- Ju e dini si reagojnë fëmijët në raste të tilla.

Djali, me mirësjellje, tha: - Po, po.

Unë vura re një ton që tregonte se ishin penduar qindra herë pse morën trenin.

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:07 am

Kambanat e Erës
Tregim nga Anila Çuli

Era, një vajzë e bukur, bionde dhe me një shtat të rregullt, sapo kishte nisur të frekuentonte shoqërinë tonë. Sytë e saj me brum kristali të përcillnin, sapo e njihje, karakterin dhe çiltërsinë e saj. Fiziku i veçantë spikaste që tutje, qindra hapa se të afrohej pranë. Era kishte pak kohë që ishte vendosur në qytetin tonë të Nju Jorkut. Vinte nga një shtet i largët, që pak apo aspak kishim dëgjuar për të. Më tregonte se vinte nga Albania, por unë as s?e kisha parë ndonjëherë në televizor atë shtet, madje edhe në hartë, teksa një ditë po kërkonim me Erën, mezi e gjetëm. Ishte një pikë e vogël, e vendosur në mes të hartës, aq sa mezi shikohej me sy.

- ?shtë shumë i bukur vendi im, të premtoj se do të shpie atje sapo të marr pasaportën amerikane. Atje kam gjyshërit dhe një shtëpi të madhe, plus dhe të gjithë shokët dhe shoqet e fëmijërisë sime. Ke për ta parë, do të kënaqesh, do të mahnitesh, - më thoshte shpesh Era.

Era ishte shumë atdhetare, e donte shumë vendin e saj dhe kishte një mall të jashtëzakonshëm. Sa herë përmendte vendin, shoqërinë e të afërmit atje larg, i shkëlqenin sytë si xhixha.

Ishte dhe studente mjaft e mirë, studioze, plus që natyra i kishte falur inteligjencë me bujari. Ishte larguar nga Shqipëria që 10 vjeç së bashku me prindërit dhe vëllanë e saj. Prindërit e saj ishin model, njerëz të mirë e që e donin punën. Ata ndiheshin shumë krenarë që kishin një vajzë të tillë.

Më kujtohet si tani, ishte fillim vjeshte kur u njohëm me Erën në ambientet e fakultetit tonë. Më përshëndeti me një zë të ngrohtë dhe tepër miqësor teksa m?u prezantua:

-Unë jam Era, vij nga Shqipëria.

Isha mësuar që në universitetin tonë vinin studentë të çdo lloj kombësie. Era ishte mjaft e veçantë nga të tjerët, të tërhiqte që në momentin e parë që e takoje. I donte shumë njerëzit dhe ishte mjaft e drejtë. Teksa një ditë po bisedonim, shprehu të gjitha dëshirat e saj nga fëmijëria për më tutje.

- Kur isha e vogël kisha shumë dëshirë të bëhesha balerinë. Më pëlqente shumë baleti. Ndërsa iu luta mamit të më regjistronte në atë shkollë, ajo ma plotësoi dëshirën. Por ishte një ëndërr kalimtare.

Pasi u bëra 14 vjeç, im atë këmbënguli që të zgjidhja një tjetër rrugë. Duke qenë mjek ai më këshillonte të ndiqja studimet për mjekësi, por mua më kishte shkrepur diçka tjetër në kokë. Unë e kisha vendosur. Do të studioja për drejtësi. Që në atë kohë kisha dëshirë të bëhesha një juriste e zonja, të njihja mirë ligjet e vendit tim dhe të ndaja gjërat. Më pëlqen që gjithmonë njerëzve t?u jap të drejtë për aq sa u takon, - shprehej Era, e cila në fakt ashtu ishte në të vërtetë. Gjithmonë mbante një anë neutrale edhe kur midis nesh kishte diskutime të forta. Ishte mjaft strikte në idetë dhe mendimet e saj.

Era ishte tipi i vajzës që nuk kënaqej kollaj. Kërkonte shumë nga vetja, madje nganjëherë kërkonte të kapte të paarritshmen. Për të plotësuar të gjitha dëshirat dhe qëllimet që i vinte vetes, ajo lëvizte edhe gurin më të fundit. Ishte tip mjaft optimist dhe këmbëngulëse, të cilën e shoqëronte me një ambicie të egër.

Ishte kureshtare deri në detaj, kërkonte që gjithmonë të mësonte gjëra të reja. Udhëtimet e gjata dhe befasuese ishin hobi i saj.

Përveç të tjerash, Era kërcente shumë bukur. Ishte tip që i pëlqenin shumë këngët dhe muzika. Sa herë që gjendej e mërzitur, ajo vinte në CD këngët e saj më të preferuara duke u zhytur kështu në botën e saj. Shumë kohë më parë ajo i ishte dedikuar plotësisht kërcimit. Shpesh frekuentonte mbrëmje të ndryshme që organizonim me shoqërinë tonë.

Një mbrëmje m?u lut të shkoja edhe unë në mbrëmjen që po organizonte grupi ynë. Nuk di se ç?punë më doli dhe nuk munda të shkoja, kështu që ajo u nis me pjesën tjetër të shoqërisë. Një vend i bukur të cilin ne e frekuentonim shpesh jashtë qytetit. Pasi kishin kaluar një mbrëmje të këndshme, mësova se ishin kthyer në shtëpi.

Atë mbrëmje ndihesha disi e lodhur. Një boshllëk më ndiqte nga pas, e shoqëruar nga një gjendje ankthi. Nuk di se ç?po kërkoja, por mbaj mend që në dorë më gjendej pulti i televizorit. Teksa po kërkoja në kanalet kryesore, padashur pulti ndaloi në një kronikë. Në ekran shfaqeshin pamje jo shumë të qarta. Në fund të kronikës vërejta një numër të madh makinash të cilat kishin ndaluar. Një fytyrë njeriu e mbuluar me gjak e ndërsa spikerja përmendi vetëm inicialet. Për momentin shtanga, inicialet ishin si të Erës. Mbajta veten me shpresën se kjo nuk mund të ishte Era. Renda të ngrija receptorin dhe prej aty desha të formoja numrin e saj. Linja ishte tejet e ngarkuar. Pasi mblodha veten kujtova numrin e shtëpisë së Erës dhe mbeta me shpresën se dikush do ta ngrinte, por nga ana tjetër nuk vinte asnjë zë, vetëm zilja e telefonit që binte. Me një shpejtësi skëterrë u vesha dhe dola të marr një taksi për në spital. Si për dreq, atë ditë rruga kishte mjaft trafik, siç ndodh zakonisht fundjavave dhe për çudi rruga më dukej më e gjatë se ç?ishte në vërtetë. Përpara se t?i afrohesha spitalit, zbrita më këmbë me idenë se do ta bëja akoma dhe më shpejt, duke i rënë një rruge më të shkurtër. Sapo arrita shtanga. Një grua më ngjau me nënën e Erës. E nxirë e tëra, ajo mezi qëndronte në këmbë, iu afrova, e njoha, për fat s?ishte nëna e saj. Diku më tutje tek dera e një dhome tjetër pashë ca njerëz të mbledhur grumbull rreth një doktori. I njoha, ishin familjarët e Erës. U shtanga në vend, prej andej dëgjova vetëm fjalët: "Bëmë të pamundurën". Kuptova se diçka e rëndë kishte ndodhur. Era kishte pësuar një aksident të rëndë. Tashmë Era ishte larguar përgjithnjë, larg të gjithë atyre që e donin shumë. Të nesërmen kambanat ranë, lajmëruan gjithë Nju Jorkun dhe më tej vdekjen tragjike të Erës, shoqes sonë. U trondita shumë nga vdekja e saj, për disa ditë nuk vajta në shkollë, nuk lëviza nga shtëpia. E vetmja gjë që më vinte në mendje ishte të vizitoja herë pas here prindërit e Erës, të cilët më donin shumë.

(Bazuar në një ngjarje reale)

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:08 am

Vasil Premçi
Lamtumirë, babuin!

Mësuesi i vjetër doli nga shtëpia në çastin e fundit të duelit, kur nata po tërhiqej nga rrugicat dhe sheshet e qytetit si një qen i rrahur me bisht ndër shalë, ndërsa agimi i purpurt i ditës së re, hukati me frymën shkëlqimtare xhamat vezullues të ndërtesave, rrugët, drurët dhe akuariumin e përmbysur të qiellit.

Gjatë natës nuk kishte vënë gjumë në sy, por ishte përpëlitur në shtrat si një djalosh i dashuruar që pret me padurim të zbardhë dita, t?i puthë sy e buzë vashës bukuroshe. Kishte shkuar nëpër mend plot kujtime që i erdhën në kokë me vërshëllimën e krahëve të zogjve në vjeshtë, që ulen në dritare para shtegtimit për në vende të tjera, shumë larg prej këtej...

Njëri prej mendimeve pati aq forcë sa e hodhi nga shtrati përpjetë.

Dhe, ja, ashtu si ditën kur njohu të dashurën e zemrës në kopshtin e shkollës të mbushur me petalet e rëna të qershive, a thua se kishte rënë gjatë natës dëbora e parë, zemra ia bëri trak, sikur u këput diçka brenda saj.

- ?shtë muaji qershor, - pëshpëriti me vete i tronditur nga gëzimi i beftë që e pushtoi, - qershor!

Veshi një e nga një rrobat e vendosura nga e shoqja plot merak në karrigen e vjetër, ku ishte ulur një jetë të tërë për të përgatitur mësimet për nxënësit dhe pastaj e mbajti hapin midis leheve dhe drurëve të parkut.

Ndoshta nuk është plotësisht e qartë përse pleqtë nuk vënë gjumë në sy. Mos vallë edhe ata, ashtu si ca qenie të tjera, si kuajt, për shembull, patat, laureshat, etj., disa orë përpara tërmetit, presin të ndodhë diçka e madhe dhe fatale në jetën e tyre? Po çfarë ngjarje mund të presin njerëzit që i kanë mbushur të shtatëdhjetat si mësuesi i vjetër?! Ndoshta parandiejnë se do të udhëtojnë shumë shpejt për në një botë tjetër, ku nuk ka dritë, por vetëm errësirë të përjetshme dhe në mënyrë krejt fëminore, por shumë njerëzore, kërkojnë t?i rrëmbejnë sa më shumë dritë dhe gëzim kësaj jete të bukur dhe kaq të shkurtër; një pleqëri, pra, që e bën mbrëmjen t?i përngjajë mëngjesit. Ai nuk do të ngopej kurrë së vështruari flladin pranveror, që përkëdhel me shushurimë gjethet e drurëve nëpër degë, majat e barërave që fërgëllojnë nga gjithë ajo lumturi, por as nga kthimi i zhurmshëm, plot gaz e hare, i fëmijëve nga shkolla, pa ditur asnjë thërrime për hallet e kësaj bote, që u kanë zënë pusi shtigjeve të jetës. Por as edhe çfarë është vdekja. Dielli rrezear, atje larg, mbi majën e malit, do të mbetet, ndoshta, dhurata më e begatë që natyra i blatoi njeriut.

Befas brenda vetes i sëmboi një mendim që i dhembi, si ta kishte pickuar maja e një thike të mprehtë: Ç?ishte gjithë ajo dëshirë e madhe për t?i shkëmbyer vitet e pleqërisë vetëm me disa thërrime ditësh të gëzuara rinie?

Ndoshta kjo ishte arsyeja përse mësuesi i vjetër dilte çdo ditë herët e më herët rrugëve, ku kishte bredhur në fëmijëri ose në parkun e qytetit. I mbështjellë me pallton e madhe dhe shallin e ngrohtë hedhur rreth qafës, ai vëzhgon si një fëmijë i etur për mrekulli ardhjen e ditës së re.

Një ditë më parë nuk i kishte treguar as së shoqes, kishte përgjuar herët në mëngjes zgjimin e një foleze milingonash, me buzët e ngritura më shumë nga njëra anë, me kokrriza dheu të kuq. Përsëriti atë eksperimentin që kishte bërë në klasën e tetë të shkollës fillore. Në varganin e tyre të shpejtë, por të heshtur, vendosi një fije shkrepëse. E ngriti me njërën prej tyre dhe pastaj e ktheu përsëprapthi në mënyrë që milingona të merrte drejtimin e kundërt. Ajo as që mori mundimin të kthehej në drejtimin e parë, por vijoi të ecë në drejtimin e diktuar nga fija e shkrepëses. E përsëriti këtë veprim tri katër herë dhe po aq herë u bind për mungesën e zgjuarsisë së tyre.

-Ja, - tha me vete, - kanë kaluar gjashtëdhjetë vite nga dita kur e kam bërë këtë eksperiment për herë të parë dhe tani, kur po bëhem gati ta lë këtë botë, nxënësit e mi, lulet, diellin, ajrin dhe gjithçka tjetër, milingonat nuk paskan bërë asnjë hap përpara. Sa keq, sa keq! - psherëtiu me vete i dëshpëruar dhe i pakënaqur duke mbledhur buzët si të bëhej fjala për nxënësit e një klase që nuk kishin përparuar në përvetësimin e ekuacioneve që kishte shpjeguar një jetë të tërë. - Kështu i gjeta dhe, mesa duket, kështu do t?i lë.

- Sidoqoftë, - ndërmendi, - milingonat dhe bletët janë pararendëset e jetës kolektive të shoqërisë njerëzore. Ndoshta ky ishte edhe misioni i tyre përfundimtar, njësoj si ai rrethi i karrocës që kundron nga muzeu fluturimin e raketës kozmike.

Hapat e tij të lehtë dhe të ngadaltë në rruginat e shkreta të parkut nuk shqetësuan as zogjtë që po grindeshin mbi lëvozhgat e farërave të hedhura nga fëmijët mbrëmjen e kaluar.

Hodhi vështrimin në horizont dhe nuk vuri re asgjë të veçantë me ditët e tjera të viteve të jetës. Lart në qiell, ca re të largëta të kujtonin njolla të bardha leshi e qumështi, që ndërronin trajtat duke u shkrirë pa pushim njëra me tjetrën.

- Ndoshta po e vështroj për herë të fundit agimin flakërues, zogjtë që cicërijnë të gëzuar, lulet e sapoçelura, që do të shpalosin petalet ngjyra-ngjyra para rrezeve të diellit dhe do të presin bletët me zukamat e ëmbla me koshëzat mbushur me polen,- shkoi nëpër mend.

- Ja, pesëdhjetë vjet më parë, një natë qershori si ajo që kaloi, nuk mbylla sy fare në pritje të ditës së re kur matura e parë e qytetit dha provimet.

Iu bë se një afsh i ëmbël dhe molitës i shkundulloi trupin. Në atë çast nuk ndjeu as trishtim, si dikur, por as entuziazëm.

- Gjithçka kalon, - pëshpëriti, - kalon dhe nuk kthehet kurrë më pas. Po çfarë mbetet e pavdekshme në këtë botë? Ndoshta vetëm dashuria dhe dituria, -belbëzoi i përlotur.

Befas, në krye të rrugicës ku çapitej u shfaqën siluetat e dy ushtarakëve, njëri pas tjetrit. Instinktivisht mësuesi i vjetër mendoi të shmangej për të shijuar në vetmi kujtimin e asaj dite që e kishte ngacmuar të vinte këtë mëngjes në parkun e vogël. Hodhi sytë andej këtej dhe, i gjendur midis shkurreve të ligustrave të krasitura si ca mure të gjelbër në të dy anët e rruginës, iu desh të shkëmbehej me këta dy ushtarakë të panjohur dhe pastaj të vazhdonte sërish në qetësi të merrej me kujtimet e asaj dite?

- Pa shih, profesori! Oh, sa më gëzove profesor! - nisi të flasë ushtaraku i parë, trupgjatë dhe fytyrëzeshkët, me flokë të qethura shkurt.

Mësuesi sikur u zgjua nga një ëndërr. Më kot vrau mendjen të zbulonte cili prej nxënësve të tij shfaqej te fytyra e njeriut me uniformë ushtarake. Jo, nuk i binte që nuk i binte ndërmend.

- Ky është profesori im i matematikës,- iu drejtua ushtarakut tjetër fytyrëzeshkëti buzagaz,- njeri i ditur dhe shumë zemërmirë, pavarësisht se në orët e tij ne humbnim gati një litër gjak nga frika e ekuacioneve dhe të sistemeve. Dhe për t?i dhënë një çikëz më shumë humor takimit, imitoi zërin e mësuesit të vjetër:

- Pa hë, tani shkruani: Cili është llogaritmi i kosinus alfës?

Mësuesi i vjetër buzëqeshi lehtë, sepse dëgjoi i mallëngjyer shprehjen e tij të vjetër.

-Nuk më thoni përse keni dalë kaq herët, profesor?

-Ah, mor bir, papritur m?u kujtua se si sot pesëdhjetë vjet më parë kam marrë pjesë në provimin e maturës së parë të gjimnazit të qytetit. Kjo ditë ka qenë atëherë një festë e vërtetë. Po e festoj në vetmi ditën e provimeve të para me nxënësit e mi, por atë natë nuk vura gjumë në sy dhe e prita agimin e mëngjesit të vinte në një nga këto stola.

- Atëherë, profesor, duhet të jeni me fat që sot po takoheni me një nga nxënësit që ka dhënë me ju ato provime.

- Më vjen shumë keq, or bir, por nuk po më kujtoheni cili jeni, - pëshpëriti i dëshpëruar dhe me një zë fajtori mësuesi.

- Sigurisht, unë tani jam gjeneral, - nisi të flasë ushtaraku fytyrëzeshkët duke treguar dy yjet e mëdhenj në spaletat e arta dhe disa pllakëza të vogla me ngjyra që i zbukuronin gjoksin, që, me sa dukej, dëshmonin meritat e tij.

- Dikur kam qenë nxënësi juaj, Qesari, nxënësi i klasës së dymbëdhjetë të gjimnazit.

Mësuesi i vjetër uli kryet një copë herë dhe më kot u përpoq të vinte në lëvizje makinën e ndryshkur të kujtesës.

- Qe-sa-ri, Qe-sa-ri, Qe-sa-ri? nisi të rrokëzojë më kot ai. Jo, jo, për fat të keq, nuk po më bie ndërmend, - u dorëzua pastaj.

- Jam gjeneral Qesar Selvia, mësues, gjeneral Qesar Selvia.

Mësuesi vazhdonte të qëndronte akoma i heshtur dhe i mbërthyer nga sikleti duke u përpjekur të ndriçonte sadopak me flakën e dobët të kandilit të kujtesës së tij atë emër të mbuluar nga pluhuri i harresës.

- Për fat të keq,- nisi të sqaronte mësuesi,- mbahen mend vetëm emrat e njerëzve më të veçantë, si të them, për të mirë ose për të keq. Ja që kështu është gatuar sita e kujtesës sonë

Atëherë gjeneral Qesar Selvia bëri sulmin e fundit, për ta nxjerrë nga harresa emrin e tij duke dhënë më shumë detaje për veten.

- Profesor, unë atëherë mbaja një xhaketë me katrore dhe me kopsa të mëdha. Të kujtohet?

- Jo, jo, për fat të keq nuk po më bini ndërmend,- sqaroi i dëshpëruar mësuesi i vjetër.

- Më shoqëronte për në shkollë një qenush që hante akullore! Shpesh mbaja në kokë një beretë ngjyrë vishnje, po kjo ju kujtohet?

- ???

- Profesor, unë dallohesha nga të gjithë të tjerët, sepse i kam pasur flokët si gjemba iriqi, - sqaroi me një frymë gjenerali fytyrëzeshkët.

- Gjemba i-ri-qi, ? belbëzoi mësuesi i vjetër duke tundur kokën e thinjur. Pastaj, si t?i kishte fryrë një shtrese pluhuri që kishte mbuluar këtë detaj në kujtesë, shtoi me entuziazëm dhe gëzim:

- Po, tani më vjen ndërmend se dikur kam pasur një nxënës që i kishte flokët si gjemba iriqi, por të them të vërtetën, nuk ju kujtoj dhe aq qartë.

- Profesor, do t?ju them edhe diçka tjetër që shpresoj se do ta risillni në kujtesë patjetër, - këmbënguli gjenerali. Por, përpara se të fliste, iu drejtua togerit që qëndronte gatitu dy hapa pas tij:

- Zoti toger, largohuni pesë hapa prej këtej!

- Si urdhëron, zoti gjeneral!- iu përgjigj pa e bërë dysh urdhrin e eprorit duke nderuar togeri dhe bëri pesë hapa prapa, sipas të gjitha kërkesave të rregullores rreshtore.

Kur e pa veten vetëm për vetëm me mësuesin e vjetër, gjenerali iu afrua më pranë dhe e sqaroi:

- Madje, profesor, për të vlerësuar aftësitë e mia, në ato vite shokët e klasës më thërrisnin ?babuin!

- Si, si? - zgjati veshin mësuesi i vjetër.

- Ja, si të them, babuin, profesor, babuin, -sqaroi sërish gjenerali.

Mësuesi i vjetër tani kishte mbledhur supet pa kuptuar asgjë nga ky lëmsh i ngatërruar.

- Por ju më thatë se quheni Qesar, apo jo?

I mbuluar nga djersët gjenerali iu drejtua adjutantit të tij që qëndronte gatitu në largësinë e urdhëruar:

- Toger, largohuni edhe pesë hapa të tjerë!

Menjëherë, pas shpinës së tyre trokëllinë në asfalt hapat rreshtorë të adjutantit që zbatonte urdhrin e eprorit.

- Sigurisht, Qesar quhem në gjendjen civile, - sqaroi me një frymë dhe i lehtësuar gjenerali, por cili fëmijë nuk mban një nofkë të vënë nga shokët dhe shoqet e klasës? Si mund ta parashikonin ata karrierën time ushtarake? Pa pyesni një herë edhe kolegët tuaj për fëmininë e ministrave të sotëm apo të burrave të shtetit?

Fytyra e mësuesit të vjetër tani ishte prishur pak, ndaj dhe gjenerali e pa të nevojshme të sqaronte:

- Sigurisht, më thërrisnin kështu për aftësitë e mia të rralla. Isha aq i shkathët, saqë asnjëherë nuk kam hyrë nga dera në klasë si të gjithë shokët e tjerë, por nga ulluku i shkarkimit të ujërave dhe nga dritarja e klasës. Me një fjalë, vetëm unë mund të kacavirresha ashtu, tamam si ata? babuinët, d.m.th., majmunët e tropikut, - u përpoq të vinte buzën në gaz ushtaraku.

- Ndoshta jeni me të vërtetë ai?. babuini, siç thoni edhe vetë?- foli mësuesi i rënë në mendime dhe i dëshpëruar që dikush i kishte prishur sot kujtimin më të ëmbël të jetës, për të cilin nuk kishte bërë gjumë as një natë, para pesëdhjetë vitesh, as natën e kaluar.

- Profesor, mund të më thërrisni edhe ashtu, si dikur, babuin, - i propozoi gjenerali pa harruar të urdhëronte më parë adjutantin të largohej edhe pesë hapa të tjerë.

Ndërsa adjutanti u largua prej tyre edhe pesë hapa të tjerë sipas kërkesave të rregullores rreshtore dhe gati po humbiste nga sytë e bashkëbiseduesve, mësuesi u ndie i trishtuar se kishte humbur orët e këtij agimi magjik, të cilin ndoshta po e shihte për herë të fundit në jetën e tij. Përballë malit që ngjante si një teatër i lashtë, si të kishte ngritur papritur dikush një perde, dielli po përskuqte retë.

Me dëshirën për t?u ndarë sa më parë nga ai dhe për të shijuar në vetmi ngrohtësinë e diellit shkëlqimtar, heshtjen e paqtë të këtij vendi të shenjtë, këtë udhëz lulishteje të heshtur që shkelej përditë nga hapat e njerëzve, në ditë gëzimi e trishtimi, mori guximin dhe e përshëndeti me të shpejtë gjeneralin me emrin e tij të fëmijërisë, që si një fill i kalbur nuk mundi të bëjë lidhjen midis tyre:

- Lamtumirë, babuin!

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:09 am

ARIXHESHKAT
Gjatë viteve të luftës e më pas flitej kudo se arixheshkat hanin fëmijë të vegjël. I merrnin për dore me përkëdheli magjistricash dhe i gënjenin me rruaza të magjishme të kuqe, të verdha, blu, jeshile, rozë? Pasi i tërhiqnin një copë rrugë, në një vend të përshtatshëm u hidhnin në fyt një lak llastiku në formë gjarpri dhe... Fëmija nxihej, pastaj i dilnin sytë. Fëmija, pasi përpëlitej si zog, vdiste. Arixheshka e fuste në djepin portativ prej mushamaje që e mbante në krahun e djathtë.

Fjala e frikshme se arixheshkat hanin fëmijë ishte përhapur me tërë frikën e saj edhe në qytetin tonë të vogël dhe në fshatrat përreth. Të gjithë fëmijët kishin një frikë tmerruese, përzverdhëse. I harruan ushtarët italianë e gjermanë. S'po pyesnin më për ta, s'i kishin më frikë. Askush nuk i trembej më krismave dhe aeroplanëve anglezë që vinin e bombardonin çdo pasdite kazermat italiane e gjermane në qytetin tonë të vogël. Ne fëmijët po e nëpërkëmbnim luftën si të ishte një mace pa kthetra, e harruam, s'e kishim më fare frikë. Frika jonë tani ishin arixheshkat dhe vetëm arixheshkat që hanin fëmijë të njomë. Qarkullonin gjithandej lajme të njëjta, pothuaj. Thuhej se në furrën e atij apo këtij qyteti ishte parë një tavë me gjymtyrë fëmijësh. Të ishte parë vërtet? Furrxhiu, duke e rrotulluar tavën për ta pjekur mirë, kishte vënë re një dorë të vogël me gishta si mashurka. Me ta dalluar, furrxhiut i kishte rënë të fikët. Kështu thuhej dhe unë e besoja pa dyshimin më të vogël. Më kapte një frikë për vdekje. Frika më shtohej sidomos natën. Nata për mua s'ishte më natë, por një frikë e gjatë, e gjatë që s' më ndahej gjer në mëngjes. Unë po jetoja net me fantazma të zeza arixheshkash. Më dukej sikur s'flija fare, sikur s'bëja gjumë, por jetoja një frikë të gjatë në vend të një gjumi qengj fëmije.

Dhe ç'ëndrra!

Më bëhej sikur më ndiqnin dy arixheshka të zeza, në ngjyrën e manaferrës, me mollëza mongoloide, me dhëmbë si shatë që u dilnin jashtë buzëve të fryra si shushunja të fryra me gjak të zi. Në dorë mbanin atë llastikun në formë laku të përdredhur si nepërkë që ta hidhnin në fyt e të mbysnin. Bëja të vrapoja, nuk vrapoja dot. Në ëndërr lëvizja fare ngadalë, si në moviolë. Bëja të vrapoja, s'vrapoja dot... Lëvizja aq ngadalë sa arixheshkat s'e kishin fare të vështirë të më kapnin. Ai llastiku i zi, lak i spërdredhur si gjarpër që më hidhnin arixheshkat në fyt, më dukej më i tmerrshëm se nepërka e gurit në ditët e korrikut. Kush pyeste për krismat e pushkëve dhe breshëritë e automatikëve dhe mitrolozëve. Madje unë kisha qejf kur dëgjoja krisma pushkësh, breshëri mitrolozësh e gjëmime topash. Nga lufta tmerroheshin të mëdhenjtë, prindërit tanë, kurse për ne kalamajtë lufta më e tmerrshme ishin arixheshkat e zeza me atë llastikun e zi si gjarpër dhe me dhëmbët e dalë si shatë që po të na kapnin, na piqnin furrave.

E keqja ime ishte se unë u besoja shumë të gjitha lajmeve që vinin nga qytetet e fshatrat e tjera për kapjen dhe mbytjen e fëmijëve nga arixheshkat dhe e keqja ime edhe më e madhe ishte se gjithë frikën që më pushtonte, që më drithëronte gjatë ditës dhe sidomos gjatë natës, sidomos gjatë atyre ëndrrave kur unë mezi lëvizja dhe arixheshkat më kapnin menjëherë dhe më vinin llastikun e zi në fyt e më fusnin në atë djepin e tyre portativ prej mushamaje, të gjitha këto unë nuk ia tregoja askujt, as nënës, as babait, as vëllezërve, as shokëve... Askujt, askujt, askujt.... Frikë kisha shumë, por këtë frikë s'doja të ma merrte vesh askush, askush, askush... Doja ta përballoja vetë me veten time ditë dhe natë, gjersa ajo ishte vetëm frika ime. Më dukej sikur vetëm unë frikësohesha më shumë se gjithë shokët e mi të vegjël. Të tjerët jo?

Po sikur edhe ata ta mbanin të fshehur frikën e tyre para meje, siç e mbaja dhe unë para tyre? Edhe mbase, por unë s'e dija...

***

U llahtarisa një natë në gjumë. Bërtita. Isha në ëndërr. Nëna më pyeti e shqetësuar përse u tremba aq shumë, por unë s'u përmenda dhe ajo s'e mori vesh që mua më kishin tmerruar arixheshkat. Gjithmonë unë i përfytyroja ato vetëm të dy dhe të dyja të pandara, gjithmonë me dhëmbë të nxjerrë përjashtë si shatë dhe me mollëzat e dala. M'u bë sikur më thirrën, sikur më treguan ca rruaza të kuqe, të verdha, jeshile dhe? sapo të më treguan rruazat, më ngriu gjaku në çast. Përfytyrova menjëherë llastikun e zi të spërdredhur si gjarpër. M'u bë sikur më ndoqën. Unë bëja të ikja, por nuk ikja, nuk vrapoja dot. Lëvizja si në moviolë. Gjymtyrët më lëviznin si të ngrira. Ato m'u afruan. Më kapën, më vunë llastikun e zi në fyt. Tani e përfytyroja veten të nxirë, me sy të dalë jashtë orbitave. M'u bë sikur ato më futën në djepin portativ prej mushamaje, sikur më çuan në çadrën e tyre. M'u bë sikur më copëtuan e më futën në një tavë dhe tavën e çuan në furrë. Më bëhej sikur nëna më kërkonte. Ah, nëna, nëna e mjerë? Lajmi u përhap kudo se mua më kishin mbytur arixheshkat. Nëna vajti në gjithë furrat e qytetit gjer në lagjet periferike. Pyeti nëse kishin sjellë arixheshkat ndonjë tavë në furrat e tyre. Njëri nga furrxhinjtë i tregoi disa tava të furrës së tij? Nëna i kontrolloi imtësisht. Kur pa këmbën time të vogël me dy gishta të ngjitur (ajo e njohu menjëherë këmbën time pikërisht nga dy gishtat e ngjitur) i ra të fikët.

- Duhet të jem në ëndërr, - thashë me vete po në ëndërr. Dhe dëshiroja që e gjithë kjo gjendje ankthi dhe tmerri të ishte ëndërr. Unë po shikoja ëndërr në ëndrrën e frikshme me arixheshka. Në çastin kur m'u bë se nënës i ra të fiktë unë kisha klithur i llahtarisur në gjumë...

Të nesërmen nëna më tha se kisha qarë përgjumësh. Më tha se kisha përmendur fjalët, arixheshka, rruaza, llastik, tavë, furrë? Unë e dëgjova nënën. S'i tregova gjë për ëndrrën makabre, ëndrrën kob. Sa frikë kisha, aq edhe nuk doja që ta merrte vesh njeri këtë frikë, qoftë edhe nëna... Netët për mua u bënë një frikë e gjatë plot ankthe, mistere, makthe, hije arixheshkash. S'kishte natë që të mos më ndiqnin arixheshkat me llastikun e zi si gjarpër i mbledhur kulaç. Unë bëja të ikja, po s'ikja dot.

Netëve, nëpër gjumë, mua më faniteshin tava me duar, këmbë, krahë, buzë, hundë, sy të pjekur fëmijësh. Këto fragmente me gjymtyrë të pjekura shtoheshin, dendësoheshin, sidomos kur gjatë ditës qarkullonte ndonjë ngjarje e re e kobshme me arixheshka, kur dikush binte lajmin se në një furrë diku ishte parë një tavë me një dorë fëmije. Unë bëhesha grusht kur dëgjoja një lajm të tillë. Përfytyrimet e mia aq të kobta më frikësonin aq tepër sa më ikte gjithë gjaku, më bëhej ujë. Më dilte e gjallë dora e pjekur e atij fëmijës së mbytur e therur nga arixheshkat. Përfytyroja dorën time. Kisha parë gjarpërinj uji që hanin bretkosa. I gëlltisnin duke i thithur. Në fillim gjarpri e hapte bretkosën në njërën këmbë, pastaj e thithte, e thithte dalëngadalë gjersa e gëlltiste të tërën. Bretkosa në fillim kuakte fort në formë lebetitëse. Pastaj kuakja e saj sa vinte e mekej gjithnjë e më shumë, gjersa kuakja s'dëgjohej më. Kur kuakja lebetitëse pushonte fare, do të thoshte se gjarpri e kishte gëlltitur të tërën bretkosën e varfër. Kush e di sesa bretkosa kisha shpëtuar nga gjarpërinjtë, bollat e ujit.

Unë i krahasoja arixheshkat me gjarpërinjtë e zinj të ujit. Edhe ato ashtu më dukeshin, sikur do të më kapnin dhe duke më thithur do të më gëlltisnin pjesë-pjesë. Bretkosa kërkonte ndihmë me kuakjen e saj, kurse unë nuk kërkoja asnjë ndihmë, sepse s'doja t?i shfaqja askujt frikën time që çdo ditë e natë po ma bënte më shumë gjakun ujë. Kur dëgjoja të flitej se arixheshkat kishin ngrënë fëmijë diku në një qytet ose fshat tjetër larg, kurse në qytetin tonë, në lagjen time, në periferi, s?kishte asnjë rast të tillë, qetësohesha. Qetësohesha ditën, por natën gjumi im mbushej me ëndrra dhe ëndrrat e mia mbusheshin me makthe arixheshkash kanibale fëmijëngrënëse. ?ndrrat e mia me frika të zeza, me gjymtyrë të prera fëmijësh, të futura në tava; duar, gishta të pjekur si mashurka?

***

Kur nisi të qarkullojë për herë të parë se mendimi se gjoja arixheshkat hanin fëmijë ishte një trillim i racistëve pushtues gjermanë e italianë, mua më doli paksa frika. Që të nesërmen në mëngjes, i çliruar disi nga frika, shkova në qendër të qytetit, atje ku italianët kishin ngritur Dopolavoron.. Aty kishte lojëra të ndryshme. Shiteshin edhe akullore, ëmbëlsira. I çliruar nga frika e arixheshkave, shkoja në Dopolavoro për të parë lojërat, por edhe për të harruar frikën që më ngjallnin arixheshkat. Sa u futa në Dopolavoro, pashë lojëra të shumta. Luçianoja, i biri i tregtarit të qytetit, po luante bixhoz. Humbiste dhe fitonte lekë me grushte. Ndon Hamalli shtynte gjylen e rëndë që lëvizte mbi dy shina të ngushta. Ndon Hamalli ishte shpallur kampioni i gjyles. S'kishte burrë që t'ia kalonte. Kishte të rinj të tjerë që shtinin me pushkë sportive dhe zinin shumë pikë dhe fitonin dhurata. Këta ishin çirakët e kasapëve apo të kallajxhinjve të qytetit.

Shkova te vendi im i preferuar, ku shiteshin akulloret. Aty shitej një lloj akullore e çuditshme si lesh xhami (si ato që shiten sot ndanë trotuareve dhe që quhen pambuk sheqeri).

Këtu kishte shumë njerëz. Jepje një monedhë dhe akulloreshitësi të jepte akulloren e çuditshme si lesh xhami. Ata e lëpinin. Më shumë se sa nga nepsi, unë kisha një kuriozitet të jashtëzakonshëm të provoja se si ishte ajo lloj akulloreje. Isha gati t?i lypja një akullore italianit që e shiste, por ai ishte italian dhe mua më vinte turp t'ia kërkoja. Kjo dëshirë ishte e diçka e përditshme për mua. Çdo ditë unë rrija aty ku shitej akullorja e çuditshme dhe lëpija buzët. Të tjerët e lëpinin akulloren, unë i shihja dhe goja më lëshonte lëng. S'kisha ndonjë neps kushedi çfarë. Kisha vetëm kuriozitet... Shkova prapë të nesërmen në Dopolavoro. Pasi kalova aty ku shtyhej gjylja, aty ku gjuhej me pushkë sportive, ku luhej lotari dhe u ndala te vendi im i preferuar, aty ku shitej ajo akullorja e çuditshme. As sot nuk e kuptoj pse s'i kërkoja lekë babait ose pse s?i kërkoja vezë nënës për të blerë një nga ajo akullorja e çuditshme. Të gjithë hanin. Unë shikoja. Kushedi sesi duhej të ishte ajo akullore. Kushedi se ç'shije duhet të kishte. Një ditë gati m'u mbush mendja t'i kërkoja italianit një akullore, sa për të shuar kuriozitetin, por m'u kujtua porosia e nënës që të mos i kërkoja kurrë askujt, asgjë, sepse ishte turp. Kur shikoja fëmijët e atyre dyqanxhinjve e tregtarëve që hanin akulloren e çuditshme, më vinte plasja, më vinte që t'ua rrëzoja nga dora. Si nuk po më jepej rasti të haja një, aq sa për ta provuar sesi ishte. Kishte dhe fëmijë të tjerë si unë që dëshironin të njëjtën gjë, por e ruanin veten që të mos i kuptonte njeri se ishte turp të kulloje sytë, pa le pastaj të kërkoje apo të lypje.

I harrova pothuaj arixheshkat. S'më shfaqeshin në ëndërr. Edhe kur më shfaqeshin, më përkëdhelnin. Më bëhej sikur më thoshin se ishin gënjeshtra, trillime, sajesa djajsh ato që thuheshin për to dhe më merrnin për dore e më çonin atje tek ajo akullorja e çuditshme si shtëllungë pambuku. Ato më blinin një nga ajo, akullorja e çuditshme, me lekët e lypura andej e këtej dhe unë kënaqesha, kënaqesha. Tani unë kënaqesha dyfish: kënaqesha se haja akulloren që kisha dëshiruar prej ditësh dhe që këtë akullore po ma jepnin pikërisht dy arixheshkat që më kishin tmerruar për net të tëra. Në thellësi unë prapë kisha një farë frike prej tyre dhe mbase, ai gëzim aq i madh, shprehje e kësaj frike ishte. Unë i adhuroja arixheshkat tani dhe ky adhurim mbase më vinte nga frika, sepse nuk ndihesha ende krejt i lirë.

?ndrrat e mia po mbusheshin tani me akullore të bardha në vend të arixheshkave të zeza, dikur shtriga, lubi për mua. Po kur do ta provoja vallë një nga ato akulloret? Vinin tregtarët, merrnin një, dy dhe i lëpinin. Unë i shikoja. Më dukej sikur lëpinin një shtëllungë pambuku të shkriftuar. Një ditë ishte vapë. Më duket ishte korrik. Vendosa t'i kërkoja akulloren italianit. Por m'u kujtua përsëri porosia e nënës dhe ndërrova mendim. Po sikur të shkoja të shkulja bar, t'ia shisja karrocier Tokut dhe me ato lekë të blija një nga ajo akullorja e italianit. Kështu mendova. Kështu do të ishte më mirë. Ne ishim të varfër, por mundoheshim ta fshihnim varfërinë. Prindërit na porosisnin të mos kërkonin e të mos pranonim asnjë kafshatë bukë po të na e jepte dikush. E vendosa në mendje. Do të shkulja bar. Te Shelgu i Çelës kishte shumë bar. Atje do të shkoja. Do të shkulja një dëng të madh. Do t'ia shisja karrocier Tokut dhe do të blija akullore të italianit i Dopolavoros. Puna ishte që të provoja akulloren e çuditshme të italianit, sepse akulloret e Petro Papait i kisha provuar. Edhe dëborën me pekmez që sillnin beratasit nga Tomori, e kisha provuar.

***

Sapo u bëra gati të nisesha për të shkulur bar, kur befas, në sheshin e Dopolavoros, u dukën dy arixheshka. Të dyja të reja, të bukura si dy zana, me fustanet me fruta, me vëth të verdhë, plot gjerdanë rruazash të kuqe, gurëkali. Gjerdanët e rruazave harkoheshin si ylbere në gushën dhe gjoksin e secilës.

- Arixheshkat ? bërtitën tregtarët.

- Bjeruni me gurë, ? na thanë tregtarët ne kalamajve.

- Bjeruni se ato hanë fëmijë, ? bërtitën tregtarët.

- Bjeruni se ato hanë fëmijë, - thanë njëzëri të gjithë tregtarët.

Përreth kishte shumë fëmijë të vegjël, të leckosur.

- Bjeruni, ? na thanë tregtarët dhe dolën nga dyqanet.

Askush nuk po qëllonte nga fëmijët.

- Bjeruni me gurë, ? bërtiti tregtari Petro,- ato hanë fëmijë.

- Bjeruni se do t?ju hanë, ? tha tregtari Ruhi barkmadhi.

Askush nga fëmijët s?po qëllonte. Të gjithë qëndronin si të hutuar, si të frikësuar. Ndoshta dhe atyre u dilnin përpara syve imazhet e tavave me gjymtyrë fëmijësh; me gishta, duar, këmbë?

-T'u japim lekë, ? tha tregtari Petro.

-T'u japim lekë, ? tha Ruhi barkmadhi.

Tregtarët hodhën tufa monedhash prej letre në ajër dhe ato ranë në tokë të shpërndara si gjethe plepi. Kartëmonedhat sikur na bënë magji. Ne i morëm. Mora dhe unë një monedhë. M'u kujtua akullorja. Me të blihej një akullore nga ato të italianit.

- I qëlloni, ? bërtiti Ruhi barkmadhi.

-Qëlloni mbi arixheshkat, ? bërtitën edhe tregtarët italianë të Dopolavoros.

Të gjithë fëmijët kapën nga një tjegull, nga një gur dhe qëlluan mbi dy arixheshkat. Unë u shtanga. Po shikoja një kërdi të vërtetë. Një breshëri e kuqe tjegullash, përzier me një breshëri gurësh të bardhë ra mbi arixheshkat dhe i mbuloi ato. Pashë vetëm që ato mundoheshin të mbronin kokën me duar, por duart nuk mund të mbronin dot kokat e tyre.

Të dy arixheshkat të përgjakura ikën me vrap. Rrëketë e gjakut binin nga fytyrat e tyre si vargje rruazash të kuqe, rridhnin nëpër trupin e tyre të bukur. Rrëketë e gjakut që buronin nga fytyra, koka pikonin nëpër trup pika - pika. Pikat e shumta të gjakut ngecnin në flokë, në palat e fustaneve. Mua më tmerroi ai gjak që dilte nga ato fytyra të zeshkëta. Dukej sikur arixheshkat morën flakë dhe unë pashë që ato dy flakë vraponin për t'u shuar diku...

Tregtarët dhe italianët qeshnin dhe përgëzonin turmën e fëmijve.

- Bravissimo ragazzi, bravissimo.

- Ju lumtë çuna, ju lumtë, ? thoshin edhe tregtarët shqiptarë.

Unë e hodha kartëmonedhën përtokë ose ajo më ra vetiu nga dora ...

S'më vinte më mendja për atë akulloren e çuditshme të italianit...

Faslli Haliti

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:10 am

P?R KONKURSIN LETRAR
K O R B I N A

- t r e g i m -

MIHALLAQ QILLERI

Më pëlqen të shkruaj për një korb mali. Këta lloj shpendësh të zinj, ndryshe nga ata që jetojnë ndër fusha e qytete, kanë madhësinë e zhgabonjës. Në Kurvelesh, sipër, një krahinë aq pranë qiellit sa edhe retë jetojnë me njerëzit, ku dëbora e dimrit dhe bari i shpateve të maleve fshijnë njëri-tjetrin, sikundër vdekja është në kufi me jetën, ndërsa egzistenca e gurëve, humnerave, bagëtive, njerëzve të ashpër, shpendëve të qiellit, e kafshëve të tokës, të trondisin me thjeshtësinë dhe madhështinë njëherazi. Atje pata rastin ta shihja korbin e madh i cili, shpeshherë, më zgjonte një lloj trishtimi nga mënyra se si e shpatonte ajrin e ftohtë e të kthjellët dhe ndonjëherë fluturonte mbi kokën time me aq tërbim, sa kishe përshtypjen se të binte qielli mbi kokë. Por kjo nuk ndodhte përditë. Ose ai mundej të fluturonte bri meje, unë me këmbë në tokë, e ai në ajër dhe të bëja sikur nuk e vija re. Ky ishte me siguri një paragjykim dhe mua më pëlqente ta fshija. Për habi, një pasdreke, kur po hyja brenda ledhit të shtëpisë së hallë Mersos, pashë një të tillë mbi degën e tharrë të një goriceje, të cilën gruaja e kishte prerë ka kohë dhe e kishte harruar mbi gurë. Ishte aq afër meje, nuk u tremb aspak kur i kalova përbri. U ngjetha. Kishte një pamje të llahtarshme dhe ishte aq i madh sa besova se nuk i përkiste racës së tij. Më kruspullosi idea se së toku me të kishte mbërritur edhe një mandat i keq. Nuk bëra përpjekjen më të vogël ta trëmbja. Përshkova oborrin kokëulur sikur të mos e kisha vënë re. Brenda meje vezullonin ca sy të vegjël, të kuq, zhbirues, përzhitës dhe një drithmë e habitshme ma përshkoi gjithë trupin. Fantazma e tij kishte mbetur tanimë në trurin tim si një njollë e zezë, vërtetë e vogël sa një mizë që kishte ngordhur, por që ngjallej sa herë rastiste të më kujtonin nga poemën e Edgar Po. Klithma pas perdeve të mëndafshta., ajo kurrrë-më e përsëritur e poetit, trishtimi dhe ëndja për ta ndjekur të keqen ciklonin që nga rinia ime..Megjithatë intuita e tanishme nuk e përqaste aspak shpendin tronditës me një gangster qyteti. Ky që më vështronte qetësisht, i patrembur sikur mbartte paqen e pasvdekjes, ishte një qënie-midis. Gruaja, në shtëpinë e së cilës jo vetëm banoja, por edhe më gatuante e unë e paguaja si kuzhinjere, e vuri re menjëherë frikën time. Më nguli sytë, në cepat e buzëve të saj sesi lëvizën dy rrudhëza të imta, por menjëherë hoqi dorë nga dëshira për të më thënë atë që mendonte. Ndoshta e dinte se unë kthehesha nga mali tepër i urritur dhe nuk ua kisha ngenë historive të saj. Sepse nuk kishte ditë të mos më tregonte nga një syresh.

Duhej të kisha ngrënë thuajse gjysmën e pjatës me fasule, ndihesha më pak i trishtuar, me sa vinte re ajo, sepse erdhi e u ul afër meje, në shesh, në krahun përballë të sofrës dhe tha shkurt.

- ?shtë femra..

- Cila femër ? - pyeta i habitur

- Ajo që priste jashtë, - shtoi gruaja duke përshkuar dorën e saj nën shaminë e pështjellë rreth gushës.

Nuk e kuptova për ç?qënie njerëzore fliste. Rruga kishte qënë e shkretë, asnjë frymë njeriu nuk hasa rrugës nga shpatet e Këndervicës deri në këtë shtëpi. Futa një kafshatë në gojë dhe ajo që e ndjeu jo vetëm hutimin, por edhe pakënaqësinë time, shtoi bujshëm.

- Femra që pe të qëndronte mbi degën e tharë, te muri i avllisë.

- Unë atje pashë vetëm një korb, - iu përgjegja.

- Një korbinë, - ma ktheu. - Vjen gjithmonë. Dhe ka një hall ngjethës, korba !

E pashë me vemendje. E veshur e gjitha me zeza, deri në majë të flokëve të saj të cilat nuk e dija se ç?ngjyrë kishin, për herë të parë pata ndjesinë e frikshme se edhe vet ajo ishte femra e korbit. Nuk e dija në se korbinës i kishte ngordhur mashkulli, si edhe kësaj, por me që hallë Mersos i qe vrarë edhe djali i vetëm në luftën e fundit, më këshilluan ta vendosja kasafortën e dokumentave të mia sekrete gjeologjike pikërisht në njerën nga dhomat e shtëpisë së saj. Ca gra të tilla të vetmuara seç shpërndajnë së toku me mëshirën edhe një lloj dëshire për hakmarrje.. Drithërima të çuditshme më pushtuan trupin pas këtij mendimi dyshues. Nuk kisha asnjë dëshirë të dëgjoja biseda të gjata. Isha aq i lodhur sa..! Por e dija se kjo ishte e pamundur. Në mos atë çast, ajo do të priste sa unë të ngrihesha nga krevati im portativ, apo të haja darkën dhe do t?ia niste ngjarjes. Të gjitha historitë që tregonte ishin tepër të trishtuara aq sa e gjithë bota vinte rrotull gjëmave të saj. E lashtë të më fliste ç?dinte për shpendin. Atë çast më kapi paniku. Idea se korbina tjetër me siguri përgjonte nga jashtë se ç?thoshte kjo brënda dhe lehtësonin njera-tjetrën, mund të krijonte një ngjarje të kobshme.

Ja se si ishte historia...

Ishte vjeshtë e dytë dhe tufat e bagëtive nuk kishin zbritur ende nga malet. Në nëntor, sidoqoftë, nisnin pjelljet e para dhe një qengj që lindi pikërisht ato ditë u bë shkaku i parë i një fatkeqësie. Delja e polli në një qafë të ngushtë, midis dy shkëmbinjëve të mëdhenj ku frynin erërat dhe mjegulla dyndej sa nga njëri krah te tjetri. Pjella e njomë, e qullët nuk kishte arritur ende të shpihej nga qëndrimi i gjatë në bark të mëmës, të ngrihej në këmbë e të mbështetej tek ajo, kur, befas korbi i madh i maleve e sulmoi nga lart. Delja që e ndjeu fëshfërimën e krahëve të tij u hodh me tërbim drejt grabitqarit. Ishte aq e fuqishme kjo përballje sa vërtetë qengji do të ngordhte pas pak, por edhe shpendi i zi do të dëmtohej rëndë. Ky u shty për pak çaste pranë gurëve të bardhë që shënonin luginën ndërsa një e lehur qeni e detyroi të mblidhte forcat e të zhdukej. U ngrit vetëm pak metra mbi tokë, me krahun që i pikonte gjak dhe, i pafuqishëm siç ishte, diku ra si gur i rëndë. Klithi nga dhimbja. Me një krah të shtrirë ai shtyhej mbi sipërfaqen e gurtë deri sa mbërriti në prag të një zgavre. I strukur aty sikur u qetësua. Por kur luginën mes maleve e përpinë hijet dhe i ftohti i natës pushtoi gjithçka, dhimbjet iu bënë të padurueshme.

Britmat e këtij dëshpërimi shpendor i dëgjoi një shqiponjë vigane, e vjetër sa s?mbahej mend qëkurse jetonte në ato male e cila po kthehej atë kohë në folenë e saj. Ajo nderi fort krahët në fluturim, u rrotullua dy-tri herë mbi shkëmbinjtë derisa dalloi vendin nga vinte klithma e korbit. Iu afrua, rrahu krahët dhe eci pak metra për ta arritur.

- Ç?të ka ndodhur, miku im i gjorë?, - pyeti me zë të thellë.

- Fatkeqësi, - iu përgjegj duke rrënkuar korbi i plagosur.- Dhe nuk e di se kur mund të mbaroj kjo..Më e madhja gjëmë që mund t?i ndodh një shpendi. Jam vrarë rëndë në krah.

- U përplase gjëkundi, miku im?, - donte të dinte mbretëresha e maleve.

- Diçka e tillë, zonjë,- u përtyp korbi.- Një dele e egër më vështroi me zili tek fluturoja dhe pasi më kërcënoi disa herë. Dhe kur unë pata rastin të ulesha për një çast mbi një copë mishi të hedhur aty, ajo më sulmoi.

- Prapësi, - qeshi me bujë shqiponja.

Korbi u drithërua. Ta kishte parë vallë kjo gërdallë plakë, me sqep aq të shëmtuar, ç?kishte ndodhur në të vërtetë?

- Nuk ka për të ndodhur më, të premtoj,- nisi të lutej shpendi i plagosur mes dhimbjesh.- Kurrë-më.! Vonë e mësova se ajo copë mishi në të vërtetë qe qengj i sapo lidhur dhe ishte pjellë e saj. Oh, po ai kishte ngordhur pa lindur, mbretëreshë! Ndoshta kështu do të bëje edhe ti. Pastaj isha aq i urritur, aq i urritur..Puna është se nuk di se si do të mund fluturoj përsëri..

Shpendi i madh, krenar çukiti krahët me sqepin e tij dhe vështroi qiellin. Po mbinin yjet. Diku larg ndihej një zile e vetmuar që prishte qetësinë e majëmaleve. Vendi ku po dergjej korbi po nxinte ngadalë dhe ajo tani mezi e dallonte.

- S?të ndihmoj dot, miku im, - tha shqiponja.- Nuk e di ç?do të thoshje po vinte dikush e të grabiste zogjt e folesë tënde...

Nderi krahët, u duk sikur eci një copë herë, pastaj ajëri i lehtë u pëplas pas tokës.

Kaluan disa muaj. Tufat e deleve e kishin lënë malin, poshtë në luginë dimri ishte ulur këmbëkryq, ujërat e përrenjëve gurgullonin të shkumëzuara nga tretja e dëborës. Korbi qe shëruar plotësisht. Një dashuri misterioze me shpendin-mashkull të plagosur e bëri korbinën të lindtte plotë shtatë zogj dhe me të së bashku të ndërtonte një fole me gjemba mbi pemën e lartë të pyllit përskaj fshatit. Gjindja kishte ngrirë e tëra. Pemë të zhveshura, era që fërshëllente bujshëm, jeta e gjësë së gjallë sikur kishte stepur edhe ajo në një pikë të palakmueshme. Korbi e korbinja ngrohnin njëri-tjetrin mbi trupat ende të brishtë të zogjëve të tyre të urritur. Herë-herë ai kishte vrejtur shqiponjën e madhe të endej fluturimthi mbi atë majë peme të çveshur, por ajo nuk qëndroi asnjëherë. Mbretëresha zhdukej ditë të tëra dhe korbi e ndjente se kjo plakë gërmuqe dinte të fluturonte ende. Doli disa herë për të kërkuar ushqim. Por kthehej sqepbosh. Zogjt e vegjël, të zez, me krah të shkurtër, të çveshur e të shëmtuar, cicërinin sa e shihnin e hapnin grykët e urritura t?u shtinte ndonjë gjë babai-korb.

Dimri po egërsohej. Dëbora tani kishte mbuluar të gjitha rrugët, madje edhe shtëpitë mezi shquheshin. Era e fortë pengonte fluturimin e tij, ndërsa plaga e vjetër i therrte. Në fshat askush nuk i donte korbat. Ai e dinte se më shumë vlente një harabel, të cilit fëmijtë i hidhnin thërrime buke, ndërsa korbat u shtinin me llastiqe, sa herë shfaqeshin mbi kurizet e kafshëve të trasha. Kjo urrejtje e njerëzve e kishte acaruar shumë korbin. Njëri nga zogjtë ngordhi. Korbinja e kapi me sqepin e saj dhe e hodhi jashtë folesë. Tri të tjerë ishin tepër të sëmurë dhe me siguri nuk do t?i gjente pranvera.

Në një nga ato ditë të trishtuara ai po kthehej sqepbosh nga udhëtimi i tij i lodhshëm kur, befas, pa diçka të çuditshme. Një grup fëmijsh kishin pastruar dëborën e patën ndezur një zjarr. Flaka po shndërrinte mbrëmjen që po binte me shpejtësi. Me sa shihej diçka piqnin në të, sepse shpendi ndjeu erën e një mëlçie. Ai u rrotullua disa herë mbi atë zjarr, diku hasi degën e një peme pylli dhe u drithërua nga dëbora që u shkund rëndë-rëndë dhe u zhduk për disa minuta. Fëmijtë qeshnin me të madhe. Njëri syresh e kthente mëlçinë e pjekur të lopës sa nga njëra anë në tjetrën me një shkop të hollë dhe korbi i ngratë gati sa nuk po çmendej nga uria. Nuk duroi më. Duhej të bënte diçka të guximshme për vete e zogjt e tij, edhe sikur kjo t?i kostonte jetën. Mori vrull dhe u sul pingul mbi zjarr. Para se fëmijtë e habitur të kuptonin se ç?qe ajo hije e papritur që ra mbi ta, korbi fluturoi drejt pyllit me mëlçinë e madhe në sqep.

Në fole e pritën me klithma gëzimi. Ai kakarriti ashpër, frika, por edhe pesha e mallit që kishte sjellë e patën lodhur shumë dhe e lëshoi mëlçinë gjysmë të pjekur në mes të folesë. Zogjt e urritur nisën ta çukitnin menjëherë. Baba-korbi qëndronte në skajë të shtëpisë së tij dhe shihet me krenari korbinën. Mëma ishte larguar nga foleja për t?i lënë vend thesarit të shumë pritur. Papritur një tym i bardhë nisi të shpërthente nga fundi i folesë. Por zogjtë dhe ai, të urritur sa më s?bëhej, nuk donin t?ja dinin nga kjo. Ata çukitnin e çukitnin pa pushin në ushqimin e shijshëm pa pyetur shumë për tymin. Befas, flaka shpërtheu menjëherë. Degët e thata të folesë i dhanë aq fuqi zjarrit sa shtëpia me gjëmba u dogj në çast. Zogjtë e vegjël u shkrumbuan, ndërsa korbit të madh, në pritje për të shijuar diçka nga sakrifica e tij e madhe, iu dogjën krahët

Hallë Mersoja thotë se përfund mëlçisë së vjedhur kishte mbetur një thëngjill i ndezur nga zjarri i fëmijve...

Derisa të ikja nga ai vend korbina vinte e ulej në degën e tharrë të shtëpisë sikur ta dinte se ajo dhe gruaja aty brenda kishte pasur të njëjtën fatkeqësi...

1985-2005

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:11 am

LAKURIQ SONTE
LAKURIQ SONTE! Përpara hënës dritëprerë të etur për hakërrim, zgjas thonjtë të grric trysninë e nxehtë. Nën këto linja të zbuluara ka pluskime epshndjellëse që vrasin intrigën e moralit dhe mbulojnë vajin e enigmës së natës. Sonte lakuriq! Ashtu si skllavja e vampirëve legjendarë me shikim dridhërues që prek lëkurën e virgjër të agimit. Me shikimin drejt Perëndisë, përunjem në gjunjë për të marrë shuplakën e fundit dhe brenda meje cingëriset dëshira për ta dërrmuar mallkimin, prejën dhe çarçafët e agonisë.

Lakuriq sonte !

Pa trëndafila dhe luleshtrydhe nëpër trup, ashtu e zbrazur e me flokë të derdhur egërsisht mbi lëkurën brune, me buzë kafshuar si portokalle e pjekur, mblidhem për të shprehur konsideratën ndaj ironisë therëse të njeriut kafshë.

Lakuriq sonte! Do të plotësoj tablonë e fatit tim me ngjyrat më të ndezura: helm, zjarr, thika dhe dinjitet i poshtëruar që në zgrip. Ky glob është një Tokë e nxirë që pret këtë trup t?i jap shikim hienave, gjarpërinjve, bushtrave bashkë me tigrat dhe panterat.

Lakuriq/Lakuriq/Lakuriq

Për t?i ngopur sytë e të epshuarve, për ta kurthur diellin në mëkat, për të vyshkur zambakët, për t?i këputur sqepat e shqyer. Fshehtazi, thumbi i të mallkuarve nis të depërtojë midis shelgjesh e pellgjesh të fjetur, tej përtej kollonash antike, përmes pallatesh e tendash, përqark shatërvanesh, përmes gjumit, rrëkezave të imazhit, duke nxjerrë shkumë jeshile e duke çakërruar si i marrë nëpër udhë.

Vetëm kështu?

Oh? Zot! Do të vrapoj lakuriq kudo dhe universit do t?i jap kristalet e syve, regëtimat e flakta të shpirtit. Do të rrëmbej me valë magjike ujërat e deteve, oqeaneve për të larë pasqyrat e qiejve gjer në vezullim. Do t?i jepja zërit ngjyrë që ta zgjoja dhe dritë shpellave të antikitetit.

Dhe ti, zot, arkitekt i përrallës time të bukur, do të shfaqesh lakuriq para meje. Do të shuaje diejt dhe hënën, bukurinë dhe errësirën duke mpirë botën e trishtë me një psherëtimë të mbytur. Ti më copëton napën e e brymës dhe m?i zverdh qerpikët.

Lakuriq sonte! Lodhem dhe ashtu në vetëdije i ofroj trupit, plot njolla gjaku, shkoj drejt vetëshkatërimit.

Brinjëthyer zemrën e degdis në ëndrra të lavdishme ?Zoti më ruajt!

Ariola Umizaj

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:13 am

Faslli Haliti
Për një gjysmë dielli

tregim

Më në fund, Tare Kaloçi iu përgjigj ftesës për garë së Dalip Sheqit. Edhe Dalip Sheqi, ashtu si Tarja e kishte bërë me porosi belin e tij te kovaçi, me qëllim që beli të futej sa më thellë e të mbante sa më shumë dh?. Ishin vitet pesëdhjetë, kur kanalet hapeshin me bela e lopata, siç e thoshte dhe vetë kënga : ''Me kazma lopata një nga një do shkojmë / përpara Enverit do parakalojmë". Punëtorët që hapnin kanale, i hapnin garë njëri-tjetrit për të fituar flamurin e kuq tranzitor që qëndronte i ngulur në mezhdën e kanalit, pranë punëtorit që e kishte fituar. Flamuri tranzitor, ishte një lloj stimuli moral që kishte një forcë të çuditshme, misterioze, që ia kalonte edhe forcës së lekut. Një copë beze e kuqe dhe një copë shkop ishte? Por, nga i vinte vallë ajo forcë e çuditshme që e lakmonin të gjithë? Mos vallë nga ngjyra e kuqe që simbolizonte të kuqtë në pushtet dhe kush e fitonte, bëhej më i afërti i pushtetit, fitonte përkrahjen e tij, sigurinë, paprekshmërinë? Edhe dekoratat e punës në gjoks, po këtë magji, po këtë forcë të mistershme kishin? Leku, në ato vite zije, kur njerëzit vuanin për bukën e gojës, nuk vlente asnjë lek. Punëtorët që hapnin kanale, ishin punëtorë të rëndë, ishin eskavatorët e kohës. Po kur do të bëhej vallë çlirimi i njeriut nga mundimi e stërmundimi shekullor?

Gara do të bëhej të nesërmen në Fushën e Labotit, buzë Kënetës së Tërbufit. Për garën flitej gjithandej. U mor vesh nga të gjithë se i riu nga Shegasi, i kishte hapur garë Tare Kaloçit, punëtorit që bënte çdo ditë tre- katër norma kanal, më shumë se punëtorët e tjerë të Bonifikimit. Po flitej si të ndeshej Gjergj Elez Alia me Bajlozin. Unë u bëra me Dalip Sheqin. Sepse më dukej më i pakët në trup, prandaj doja që ai ta fitonte patjetër garën. Më ka pëlqyer e më pëlqen që të jem përherë me palën e dobët. Doja që Dalip Sheqi, t'ia thyente turinjtë atij Tare Kaloçit që mburrej shumë me ato alamet shpatulla dhe me atë hundën me gropa-gropa si të një boksieri. Tare Kaloçi kishte filluar të mburrej shumë, ngaqë fotografia e tij qëndronte në tabelën e nderit në qendrën e emulacionit të ndërmarrjes së Bonifikimit, që ngrihej në ballë të qytetit. Për të fliste Radio-Tirana, shkruanin gazetat? Duke mbajtur anën e Dalip Sheqit, mua më dukej sikur do t'i jepja atij fuqinë e domosdoshme për ta mundur Tare mburravecin. Më dukej sikur unë do të isha ai guri i vogël i kandarit apo ai miu i përrallës ''Plaku dhe rrepa'', pa pjesëmarrjen e të cilit në shkulje, s'do të ishte shkulur kurrë rrepa e kuqe. S'më durohej. Doja që gara të fillonte sa më shpejt. Vetëm unë dhe Ceni i Tefikut ishim në anën e Dalip Sheqit. Të tjerët ishin me kampionin, Tare Kaloçin, me eskavatorin e kanaleve, siç e quanin Taren disa të tjerë. Për të kishte shkruar edhe gazeta ''Zëri i popullit'', që në atë kohë si me magji në çast të bënte kreshnik. Për mua ka shkruar ''Zëri i popullit'', u mburrej të tjerëve, Tare Kaloçi?dhe borroçitej si një dem i kuq? duke e ndjerë veten të afërt me pushtetin.

Thuhej se ata që ishin futur në garë për Tare Kaloçin e kishin pësuar keq. Njëri prej tyre, pas garës, kishte zënë dy-tre muaj shtratin, sepse i lëvizi nga vendi një nga unazat e shtyllës kurrizore, kurse një tjetër e kishte pësuar edhe më keq dhe iu desh që të ecte gjithë jetën me karrocën e invalidit, si viktimë e garës me Tare Kaloçin? Po sikur ta pësonte edhe Dalip Sheqi, siç e kishin pësuar dhe ata të tjerët, apo ta pësonte edhe më keq akoma? Unë dhe shoku im Ceni, i trembeshim shumë kësaj gare, pasi Dalip Sheqi s'kishte trupin e Tare Kaloçit. Dalipi kishte vullnet, këmbëngulje, por këto nuk mjaftonin e nuk përputheshin me fizikun e tij që s'ishte i një peshe me atë të Tare Kaloçit. Ishte sikur të rrokej një mundës i peshës së rëndë me një mundës të peshës së lehtë.

Gara nisi të hënën në mëngjes herët. Ishte mesi i muajit maj, prag qershori. Secili nga dy punëtorët në garë, duhej të hapte pesëmbëdhjetë metra kub kanal. Një hata e vërtetë për atë kohë. Kohëzgjatja për hapjen e kanalit u caktua diell me diell. Ai që do ta fitonte garën, do të merrte flamurin tranzitor, zbukuruar me xhufka të verdha mëndafshi anash.

Të gjithë barinjtë ishin tifozë për Tare Kaloçin, përveç meje dhe Cenit të Tefikut, që ishim me Dalip Sheqin. Dalipi kishte mbetur jetim që i vogël. Përveç nesh, ai nuk kishte asnjeri tjetër, as motër as vëlla. Ishte rritur në strehën varfërore dhe jetonte në barrakën e punëtorëve të Bonifikimit.

Vendi ku do të hapej kanali ishte piketuar me kunja marine. Në dy anët e vendit ku do të hapej kanali, zgjateshin dy fije spangoje. Pritej të dilte dielli prapa kodrave të Dumresë, që secili të ngulte belin e parë.

Me të dalë paksa dielli mbi kodrat e Dumresë, nisi gara...

Vendi ku hapej kanali ishte gjithë luleshqerra, bar të ri pranveror dhe plot lastarë të njomë laboti. Gjatë gjithë dimrit, fusha para kënetës që ne e quanim fusha e labotit, sepse në pranverë ajo mbushej me labot, kullosnin një mori patash të egra. Patat e mbulonin fushën me glasa, e plehëronin atë dhe në pranverë aty harbonte laboti, lastarët e tij zgjateshin dheras, shtriheshin rrafsh me tokën dhe krijonin një tapet të blertë. Në pranverë aty kullosnin lopët, pas daljes nga ujërat e kënetës. Laboti ishte disi i njelmët dhe lopët, pasi ishin ngopur me kallam të njomë kënete, duket se njomnin e shpëlanin gojën me të. Ne barinjtë e vegjël, në këtë fushë luanim top, cingli dhe dokrri.

Kanali kullues i Myzeqesë hapej për të përthithur gjithë ujërat e fushës. Ai do të përshkonte tejpërtej fushat e Myzeqesë dhe do të vinte të derdhej në kënetën e Tërbufit. Këtu buzë kënetës kanali zgjerohej shumë, por edhe bëhej i cekët, i cekët, fare i cekët, gjersa thellësia e tij shkonte në zero.

Këmbët e dy punëtorëve në garë zhubravisnin luleshqerrat dhe barin e blertë të fushës. Mua më vinte keq për lulet dhe barin, por ajo ishte garë dhe asnjëri nga punëtorët s'vinte re as luleshqerrat as barin, por secili i hidhte ato me bel tutje mbi mezhdë, së bashku me dheun e gërmuar. Patavrat e dheut merrnin formën e belit, fluturonin në ajër dhe dukeshin si krahë fëllëzash në fluturim. Nuk mbahej Dalip Sheqi. Nuk mbahej Tare Kaloçi. Ne barinjtë e vegjël i harruam lopët. Ne numëronin belat që nguleshin dhe mbusheshin me dheun e shkrifët, të cilin e hidhnin fluturimthi në të dy anët e kanalit që sapo kish nisur të hapej. Numërimi i belave dhe i plisave nuk zgjati shumë, sepse u ngatërruam, ngaqë Tare Kaloçi dhe Dalip Sheqi punonin me shpejtësi marramendëse. Në fillim Dalip Sheqi bëri shumë përpara. Belin e parë e mbaroi para Tare Kaloçit. Unë edhe Ceni i Tefikut u hodhëm përpjetë nga gëzimi. Tarja kishte ngelur prapa. Por ai nuk po e prishte terezinë dhe ne na vinte inat për këtë. Ai nuk nxitohej. Punonte sikur s'ishte fare në garë. Garën s'e kishte kërkuar ai, atij i kishin hapur garë. Por ne vumë re se belin e parë Tare Kaloçi, eskavatori, e kishte ngulur më të thellë se Dalip Sheqi. Dalipi kishte ecur më shpejt, sepse e kishte ngulur belin më cekët. Dalip Sheqi kishte fituar në shpejtësi, kurse Tare Kaloçi kishte fituar në thellësi. Këtë s'e kuptonim dot as unë as Ceni i Tefikut. Ne shihnim që Dalipi ishte një bel përpara dhe bërtisnim e duartokisnim urra, urra, urra, nga gëzimi. (Britma urra, ishte shumë e modës në këtë kohë). Kanali do të bëhej katër bela i thellë. Kur Tare Kaloçi filloi belin e dytë, Dalip Sheqi kishte bërë gati gjysmën e tij. Unë edhe Ceni i Tefikut hidheshim përpjetë, duartrokisnim e bërtisnim urraaaa? nga gëzimi. Shokët tanë, që ishin me Tare Kaloçin rrinin kokulur, por ata, megjithatë, shpresonin, kishin besim se Tarja i tyre do ta fitonte garën dhe, flamuri i kuq tranzitor me xhufka të verdha mëndafshi anash, do të mbetej përsëri i ngulur aty ku punonte Tare Kaloçi, buldozeri, eskavatori... Të dy ishin mbuluar në djersë, por Dalip Sheqi më shumë nga të dy. Dalipi edhe ishte zbardhur paksa në fytyrë?

Dielli sa vinte e ngrihej më lart. Djersët u kullonin vu e vu të dy punëtorëve në gar, Dalipit edhe më shumë. Ai po mbytej në djersë. Tarja nuk pyeste për djersët, kurse Dalipin ato e mërzisnin si të ishin miza dhe ai herë pas i fshinte ato me kurrizin e dorës. Kjo po i hante goxha kohë. Unë edhe Ceni i Tefikut ia fshinim djersët, që ai të mos humbiste kohë duke i fshirë ato vetë. Por kjo nuk zgjati shumë? Shokët tanë u ankuan te brigadieri dhe brigadieri e quajti veprimin tonë një hile të keqe që po bënim ne, dhe se Dalipi s'bënte mirë që e pranonte ndihmën tonë prej kalamanësh. Edhe mbushja e kotruveve me ujë te pusi i Rrumbullakut, ishte një humbje kohe për të dy punëtorët në garë. Tare Kaloçi shkoi e mbushi vetë kotruven në pus, kurse Dalip Sheqit ia mbushëm ne. Edhe këtë, brigadieri e quajti hile dhe ia derdhi Dalipit kotruven. Dalipit i pihej, por kotruvja s'kishte pikë uji. Brigadieri e kishte derdhur kotruven dhe Dalipi vazhdoi punën i etur, me buzët e bëra shkrumb. Unë i çova paguren time, por Dalipi s'pranoi të pinte, sepse jo vetëm brigadieri, por edhe ai vetë e quante këtë një hile. Dalip Sheqi donte që garën ta fitonte ndershmërisht dhe jo me hilera dhelprash. Ç'të gërmuar që bënte dhe ashtu gjithë etje e buzëtharë. Ç'të hedhur që i bënte dheut! Fluturonin plisat si fëllëzat dhe binin përtej mbi mezhdë që sa vinte e bëhej më e lartë. Dalipi ishte i shpejtë, Tarja i ngadaltë si buldozer. Tare Kaloçi e ngulte më thellë belin, e mbushte atë më shumë me dh?, Dalip Sheqi e ngulte pak më cekët, por e hidhte dy-tri herë më shumë plisa mbi mezhdë, sepse ishte dy-tri herë më i shpejtë?

U afrua dreka.

Dalip Sheqi e mbaroi së gërmuari përsëri më shpejt belin e dytë. Beli i tretë ishte më i vështirë. Ai kërkonte më shumë forcë, më shumë punë, më shumë kohë, sepse do të ishte më i thellë. Beli i tretë dhe i katërt kërkonin edhe më shumë punë, më shumë forcë, më shumë kohë, sepse ata do të ishin edhe më të thellë. Dheu do të hidhej edhe më larg dhe nga një thellësi ende më e madhe? Kjo kërkonte bythë, siç thoshte Tare Kaloçi.

Kur Dalip Sheqi mbaroi së gërmuari belin e dytë u mbyt i tëri në djersë. Unë hoqa këmishën dhe ia fshiva fytyrën, qafën. Ceni i Tefikut i fshiu shpatullat dhe shtyllën kurrizore që ishte kthyer në një përrua të vërtetë djerrse nën kanotierë. Tare Kaloçi vërtet s'u djersit shumë, por edhe belin e dytë nuk e mbaroi së gërmuari dot njëherësh me shokun në garë. Brigadieri, që u vu në dijeni nga shokët tanë, edhe këtë veprim tonin e quajti një hile dhelprash të vogla dhe i zbriti Dalipit pesë minuta nga sasia e kohës së garës, ngaqë ishte pajtuar me hilen tonë.

?

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:14 am

Tani dielli digjte edhe më shumë.

Ndërsa Dalip Sheqi punonte i zhveshur nga brezi e lart, Tare Kaloçi, eskavatori, kishte hequr vetëm këmishën dhe punonte me kanotierë, nga që nuk djersitej shumë.

Flamuri tranzitor valvitej në mezhdën e kanalit që sa vinte e bëhej më e lartë. Ai ishte vendosur në kufirin që ndante pjesën e Dalip Sheqit me atë të Tare Kaloçit. Sa më shumë ngrihej mezhda, aq më i vogël dukej flamuri i kuq tranzitor dhe aq më shumë e valviste atë era. Po ç'magji kishte ky flamur që i fuste në një garë kaq të ndezur këta punëtorë? Ai s'ishte as prej floriri as prej argjendi. Ai nuk ishte veçse një copë beze e kuqe, me ca xhufka të verdha mëndafshi anash. Por duhet të kishte një forcë të mistershme prapa këtij flamuri, prapa kësaj bezeje të kuqe. Madje një forcë të mbinatyrshme, që i bënte këta dy njerëz të derdhnin në këtë garë kanali gjithë fuqinë e tyre. Tare Kaloçi ishte i martuar me katër - pesë fëmijë. Dalip Sheqi, mbase kishte rënë rëndshëm në dashuri? Ky flamur do ta bënte atë më të denjë për atë vajzë?

Në gjysmën e belit të tretë, u thye dita. Dalipi kishte kohë që kishte zhveshur edhe pantallonat e punonte vetëm me të mbathura, aq djersë kishte. Ceni hoqi këmishën e vet. U fut në kanal që t'i fshinte djersët Dalipit, por Dalipi nuk pranoi se kjo ishte një hile dhe se ai nuk donte që ta fitonte garën me hile dhelpre, e shihte ose jo këtë hile brigadieri. Brigadier ai kishte veten, kishte ndërgjegjen e tij. Shokët tanë, qeshnin me ne:

me mua dhe me Cenin e Tefikut. Ata ishin të sigurtë se Tare Kaloçi, eskavatori i tyre, do ta fitonte garën. Ai i hidhte patavrat e dheut si të ishin gjethe plepi, kurse Dalip Sheqi sa vinte e po i rëndohej beli, po i bëhej plumb lopata. Po në gërmimin e belit të katërt, në thellësinë një metër e ca, si do t'ia bënte ai ? Ne i çonim vazhdimisht ujë, po Dalipi s'e pinte sepse e quante hile dhe djersët i rridhnin vu?

Edhe bukën e drekës Dalip Sheqi e hëngri shpejt e shpejt në këmbë, pa pirë ujë se kotruvja duhej mbushur, por pusi ishte një çerek ore larg. I duhej të humbiste një gjysmë ore kohë vajtje-ardhje. Dhe kjo s'ishte pak. Madje për të, i cili fitoren e mbështeste te shpejtësia, ishte shumë. Pesë minuta ia kishte hequr brigadieri nga koha e caktuar, si masë dënimi për hilen që bëri për shkakun tonë, i thoshin tridhjetepesë minuta të humbura. Prandaj ai nuk u ul që nuk u ul. Në këmbë e hëngri bukën. Duart i kishte me baltë dhe djathi i bëhej pis. Para se ta hante, ai e fshinte pak djathin e ndotur te mbathjet e tij, pastaj e fuste në gojë ashtu gjysmë të përbaltur. Sa inat më erdhi kur pashë që Tare Kaloçi e hëngri bukën e drekës shtruar, shtruar, ulur këmbëkryq mbi labotin e njomë. Edhe Cenit të Tefikut, shokut tim, i erdhi shumë inat. Pasi Tarja u ngjesh mirë e mirë me bukë, piu gjithë ujin që i kishte mbetur në kotruve dhe dalë nga dalë shkoi e mbushi përsëri kotruven te pusi i Rrumbullakut, që ta kishte plot me ujë gjatë garës. Kotruvja e Dalipit thahej në diell. Ai nuk shkoi asnjëherë ta mbushte kotruven me qëllim që të mos humbiste kohë. Kur Tare Kaloçi u kthye pas gjysmë ore me kotruven plot me ujë, Dalip Sheqi kishte mbaruar së gërmuari, gati, gjysmën e belit të tretë?

Dielli tani ishte ulur shumë e po u afrohej kodrave të buta të Karatoprakut që dukeshin si një varg buajsh që kullosnin nga fundi i kënetës së Tërbufit. Dalip Sheqi mbaroi së gërmuari edhe belin e tretë dhe nisi gërmimin e belit të katërt. Tare Kaloçi sapo kishte kaluar gjysmën e gërmimit të belit të tretë? Çunat që mbanin anën e Tare Kaloçin, nisën të shqetësoheshin disi. Por prapë ata ishin të bindur se Tare Kaloçi, eskavatori i tyre, do ta fitonte që do ta fitonte garën. Ai mund ta bënte çudinë në fund. Ai ende s'e kish treguar veten...

Dalip Sheqi po shfaqte një lodhje të lemerishme, ai gati po këputej. Këtë e shikoja edhe unë edhe shoku im. Dalip Sheqi po këputej përherë e më shumë. I dridheshin këmbët. Ato, gati, s'po e mbanin më. Befas iu bë sikur nuk po punonte për të fituar garën, por sikur po hapte varrin e vet. E pse t'i fanitej varri? Pse? Garën vetë ai e kishte kërkuar. Më zuri një frikë e frikshme. Po sikur ta linte belin e të thoshte, unë s'mundem, nuk mundem më; jo, jo nuk hahem dot me Tare Kaloçin, nuk matem dot me një eskavator, me një buldozer. Po pse iu duk atij Tare Kaloçi, si një varrmihës që s'po hapte kanal, por po hapte dhe ai një varr të madh.? Kush e kishte urdhëruar Taren ta hapte atë varr të madh dhe pse? Kush e kishte porositur që të hapte një varr kaq hata? Brigadieri? Po ai vetë i kishte kërkuar brigadierit që ta fuste në garë me Tare Kaloçin, me eskavatorin, me boksierin me hundën gropa - gropa dhe me shpatulla bualli. Befas beli i tij hasi në një kockë. Të ishte kockë njeriu? E mori në dorë kockën ngjyrë ndryshku. E pa me vëmendje. Jo. Nuk ishte kockë njeriu. Ishte kockë kafshe, ende e pakalbur mirë. Aty ku bëhej gara dhe hapej kanali, ishte buzëkënetë.? Iu kujtua se në mars, kur buzë kënetës mbinte truska dhe pipthat e kallamit dilnin dy-tri pëllëmbë mbi ujërat plot shushunja. Kjo ishte koha, kur lopët futeshin gjer në bark në ujë dhe ngopeshin me piptha e gjethe të njoma kallami. Lëkura e barkut të tyre mbushej gjithë shushunja të fryra me gjak dhe që, ashtu të fryra me gjak shkëputeshin nga barku i lopëve e pluskonin mbi ujin e kënetës. Ndonjë nga lopët, ajo më e dobëta, ca nga uji i ftohtë e ca nga shushunjat, sapo dilte në breg, ecte gjer në një farë vendi duke iu marrë këmbët dhe binte dhe ngordhte në vend mbi labotin e njomë. Pasi lopën e ngordhur e hanin qentë, sorrat dhe laraskat, mbi fushë mbeteshin kockat, një nga të cilat ishte dhe kjo kockë që mbante Dalip Sheqi në dorë dhe e shihte me shumë vëmendje sikur donte të zbulonte me të identiteti e lopës së ngordhur.

Dalip Sheqit nuk i hiqej nga mendja çasti kur tufa e lopëve ia niste një vaji të përvajshëm me pëllitje, kur kalonte pranë vendit ku kishte ngordhur lopa. Ato e rrethonin atë vend të përmotshëm si të ishte varr dhe vërtiteshin rreth tij e vajtonin me pëllitje si një tufë vajtojcash aq përvajshëm, sa gjithë barinjtë, të mëdhenj e të vegjël përloteshin. Rituali i vajtimit me pëllitje i lopëve pranë vendit të ngordhinës bëhej dy herë në ditë: kur lopët futeshin për të kullotur në kënetë dhe kur dilnin prej saj. Dalipi e kishte të gjallë, fare të gjallë atë vajtim.

Dielli po i afrohej gjithnjë e më shumë kodrave të Karataprakut. Edhe një hosten donte që të prekte horizontin e lakuar kodrinor. Edhe një gjysmë metër gërmim kanali i kishte mbetur pa përfunduar Dalip Sheqit. Kurse, Tare Kaloçit i kishte mbetur pa mbaruar paksa më shumë. Por ai as nuk shqetësohej, as nuk tregonte ndonjë lodhje të madhe. Vazhdonte të gërmonte me lehtësi. Edhe dheun e vërviste me lehtësi m?u në majë të mezhdës që tashmë dukej sa një mal. E humbëm garën, mendoja unë me vete. Të njëjtën gjë mendonte dhe shoku im Ceni, por këtë ne s'ia thoshim njëri-tjetrit, sepse në thellësi, shpresonim se Dalipi do ta fitonte garën. Pashë diellin. Edhe dy gisht e dielli do të prekte majën e kodrave. Dalip Sheqi kullonte në djersë edhe tani që po binte muzgu. Dukej i rraskapitur, i rraskapitur, i shtrydhur. Gati po i binte lopata nga dora? Djersa nuk i avullonte më si më parë. Ajo po i ftohej? Edhe dy tre bela i duheshin Dalip Sheqit që t'i jepte fund gërmimit të kanalit, pastaj i mbetej të qëronte dheun dhe kështu ai fitonte garën me Tare Kaloçin, të cilit gjithashtu s'i kishte mbetur veçse fare pak punë. Shokët tanë që ishin tifoza të Tare Kaloçit nisën të shqetësoheshin seriozisht. Por prapë ata besonin në mrekullinë që mund të bënte Tare Kaloçi në sekondat e fundit

Dielli preku majën e kodrave të Karatoprakut. Dalipi Sheqi e qëroi më të shumtin e dheut, por nisën t'i dridheshin më shumë duart, gjithë trupi dhe djersët po i ftoheshin, po i bëheshin akull si djersët e vdekjes. Atë s'po e mbanin më këmbët, ngriti kokën të shihte diellin. Dielli po dridhej në sytë, e tij, zuri të bëhej flu, u transformua në një tym vjollcë, pastaj i kuqërremtë. Kur dielli u fut përgjysmë prapa kodrave, Dalip Sheqi kishte qëruar edhe thërrimet e fundit të dherave në të gjithë sipërfaqen e kanalit që kishte hapur. Ai kishte bërë pesëmbëdhjetë metra kub kanal. Mbi kodrat e Karatoprakut dukej vetëm një gjysmë dielli. Unë edhe Ceni i Tefikut, u hodhëm përpjetë nga gëzimi duke thirrur urraaaaa, urraaaaa, ngaqë garën e fitoi Dalip Sheqi, kurse Tare Kaloçi e kishte humbur atë vetëm për një gjysmë dielli, sepse sapo perëndoi dielli edhe Tare Kaloçi e mbaroi krejt dhe pastër pjesën e vet të kanalit.

Sapo dëgjoi urratë tona, Dalip Sheqi u shtri gjatë e gjërë si për t'u çlodhur në gropën që kishte hapur? por ai s'u ngrit më?

Ne i dhamë dorën që të dilte nga kanali, por duart e tij dridheshin, ai dridhej i tëri, i ishin veshur sytë, nuk shihte më ose shihte si në mjegull. Duart e tij na ikën për duarsh si të ishin një masë lëkure pa kocka. Ai u këput e ra në kanalin që kishte hapur vetë... U fol se Dalip Sheqit, i ishte këputu diçka përbrenda vetes?

Tare Kaloçi, brigadieri dhe ne barinjtë e vegjël, u mbytëm në dënese dhe në lot për Dalip Sheqin, por ai s'u çua që s'u çua më?

Brigadieri vendosi mbi mezhdën e kanalit, flamurin e kuq tranzitor me xhufkat e verdha, të mëndafshta anash. Tani e tutje ky flamur i takonte Dalip Sheqit...

Dalipi e kishte fituar me kokë atë rreckë?''

Flamuri i kuq tranzitor qëndroi gjatë mbi mezhdën e kanalit, atje buzë Kënetës së Tërbufit. Askush s'e prekte, askush s'e trazonte atje buzë kënetës në mes të Fushës së Labotit. I qullur nga shirat dimërorë, i rrahur nga erërat dimërore, i djegur nga dielli i stinëve, flamuri u zbardh, u kalb, gjersa një ditë mbeti vetëm shkopi i tij si gur i hollë te koka e një varri

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:15 am

Vasil Premçi
Duel i përgjakur

(Tregim, kushtuar A.S.Pushkinit)

Nuk e di sa kohë kisha dremitur mbi një shezlong buzë detit me një libër të hapur në duar. Më kishte ndodhur edhe ndonjë herë tjetër të nisja leximin e një libri, pastaj, nuk e di se nën çfarë urdhërash e kisha gjetur veten duke tërhequr parmendën e artë, por të rëndë të mendimeve, larg, shumë larg prej këtej, në ca fusha e ara ku më dukej sikur kisha kaluar shpesh herë dikur apo që i shihja për herë të parë. Kur u përmenda pashë librin e mbyllur nga era që me sa dukej e kishte shfletuar faqe për faqe, me shpejtësinë e një makine që numëron paratë dhe si të mos i kishte pëlqyer e kishte flakur mbi gjoksin tim. Me një fjalë, nuk e di për sa kohë, kisha parë ëndrra me sy hapur si në një film pa zë.

I gjendur si një Faust plot dyshime, shkunda kokën si të doja të largoja ato kandra që vërtiteshin rreth llampës së kokës sime dhe mora në tryezën pranë, filxhanin e kafesë, që tashmë ishte ftohur. Nisa të gjerb lëngun e zi, duke u përpjekur të ngjis fillin e këputur të ëndrrave, një zakon i hershëm ky, sa herë doja të matesha me gjëra të pamundura, njësoj si të sillje në jetë një të vdekur.

Nga deti vinin mbytur zhurmat monotone të valëve që përplaseshin në breg dhe duhma e freskët dhe e përjetshme e frymëmarrjes së tij. (Mos vallë ato e kishin ndjellur atë lloj përgjumje tek unë?!)

Krejt papritur nga kupola e kristaltë e qiellit, mbërritën deri në veshët e mi klithmat e frikësuara të një zogu. Vura pëllëmbën e dorës mbi ballë dhe me sy të picërruar nisa të ndjek duelin e një shqiponje flatërmadhe dhe të një laureshe. Lauresha përpiqej t?i shpëtonte shqiponjës duke bërë ca rrathë të çuditshëm e fërgëllues, që me siguri duhej të ishin për atë si rrathët e Ferrit të Dantes, sa andej-këtej, pa mundur t?i shpëtonte ndjekjes së armikut.

Duke kaluar nga një gjendje tronditëse irreale në një tjetër që po zhvillohej kaq papritur para syve të mi, vrava mendjen për atë regjizorin e padukshëm që kishte vendosur të luante sot me mua.

Në një çast, nuk e di përse, lauresha u lëshua kokëposhtë si një shigjetë mbi ndërtesën e barit.

-Për t?iu fshehur armikut, - hamendësova.

Nuk kaluan disa çaste kur befas ajo u përplas me vrull në dyert e mbyllura prej xhami të hyrjes së barit dhe ra mbi pllakat e mermerta si një lëmsh i përgjakur.

Ishte mashtruar nga tejdukshmëria e xhamave!

M?u kujtua se edhe unë vetë një herë, kur dola me ngut nga një bar, u përplasa keq pas xhamave të dyerve, por për të mos rënë në sy nuk e kisha dhënë veten.

Në heshtjen prej varri vështrova me dhimbje se si vazhdonte t?i rrihte zemra atij lëmshi të shprishur prej pupulash. Nuk isha ngritur ende nga vendi, i brejtur nga një kureshtje tronditëse, kur dëgjova sërish një fërshëllimë të dytë, por më të zgjatur, më të egër, nuk e di sepse edhe më të frikshme dhe një përplasje të re.

Në të njëjtin vend u përplas edhe shqiponja që ndiqte gjahun e vet! Me sa dukej as shpendin sulmues nuk e kishin ndihmuar instiktet vetmbrojtëse!

Tashmë pranë këmbëve të mia qëndronin në agoninë e vdekjes, pa ia ndarë vështrimin njëri-tjetrit, duke dihatur sqephapur, plot vuajtje e mundim, viktima dhe agresori. Në sytë e tyre të ngrirë si qelq ishte mbërthyer vdekja.

Instiktivisht dhe pa dëshirën time, në morinë pyllit të kujtesës çau udhë, me shkëlqimin verbues të një rrufeje, një duel tjetër i madh që kishte ndodhur shumë kohë më parë; diçka nga libri "Pushkini im" i Marina Cvetaevës dhe ajo piktura në dhomën e gjumit të mamasë - "Dueli".

? Dëbora, purtekat e zeza të shkurreve të larta, dy njerëz të zinj që mbartnin një të tretë, për sqetullash, drejt sajës, po edhe një tjetër, që largohej shpinëkthyer.

Ai që mbartej ishte zogu këngëtar, Pushkini, ai që largohej ? Dantesi, grabitqari. Dantesi e thirri Pushkinin në duel, domethënë e tërhoqi atë në dëborë dhe atje, midis shkurreve të zeza dhe të pagjethe e vrau. Paskëtaj poezisë i humbi mjeshtri i tyre i madh, dashurisë, i dashuruar i zjarrtë, lirisë, bardi i saj.

Kështu munda t?i lexoj simbolet e shenjave që m?u shfaqën papritur. Ç?kujtim tronditës zgjoi tek unë dueli midis një laureshe këngëtare që deri pak çaste më parë mbushte qiellin dhe pyllin me cicërima të gëzuara jete dhe një shqiponje grabitqare!

Mbeta një copë herë si i shashtisur përpara këtij dueli absurd që ishte kryer në fare pak sekonda në sytë e mi. (Po vrasësi i poetit, Dantesi, - shqiponja perandorake, ku kishte përfunduar vallë?! Duket se, fati nuk vonoi ta ndëshkonte edhe atë me një heshtje prej varri më keq se shqiponjën grabitqare që u përplas në dyert prej xhami. A nuk është për njeriun mallkimi më i rëndë:Të humbtë varri?! Ndërsa librat e poetit të vrarë në duel mbahen në gji edhe sot nga vajzat gjimnaziste.

Ç?kob i çuditshëm; të braktisësh jetën në qiell për të vdekur në tokë! Duke besuar se ajo shfaqje e rrallë dhe e egër kishte marrë fund, iu drejtova regjizorit të padukshëm:

- Nuk më thua, mirë lauresha këngëtare zgjodhi vdekjen në shkëmbim të lirisë, po shqiponja përse e kërkoi me tërbim vdekjen e saj?!

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:15 am

ERIS BUSHATI
Kur mendojmë ndryshe

-tregim-

Atë ditë u zgjua herët dhe mendoi të bënte vrap. Mbylli dhomën e tij me çelës dhe zbriti me nxitim shkallët. Hapi derën e konviktit dhe doli. I hodhi një vështrim qytetit dhe filloi krosin e mëngjesit. Për të, këto veprime ishin kthyer në monotoni mëngjesore. E dinte se pas krosit do të të pinte kafenë, do të nisej për në Universitet, do të kalonte para pastiçerisë me tundimin e parfeve apo pastave, që s?do mund as t?i çonte nëpër mend, (thjesht për të ruajtur fizikun e tij të bukur). Asgjë s?e bënte të mendonte se diçka do të ndryshonte: mëngjesi, mësimi, thashethemet, shoqëria, mendimet e tij, asgjë... E njëjta renditje dite, e njëjta rrjedhë ngjarjesh, përveç se gjeometrisë... heshtjes dhe profesorit...

I ulur në bankën e fundit, jepte e merrte shtrydhjen e trurit për t?i dhënë zgjidhje ushtrimit algjebrik (meqë nuk kishte rrugë tjetër). Në klasë s?dëgjohej gjë tjetër, veçse kërcitja e hapave të pedagogut, i cili shkonte e vinte duke u munduar të luante rolin e pedagogut potencial.

Më në fund, Aldi e zgjidhi ushtrimin, por në vend që të thoshte "mbarova", iu drejtua shokut të bankës:

- M?u shpif... Ushtrime dje, ushtrime sot. Na shkoi jeta algjebër...

- Ah jo, - ia ktheu shoku, - ndryshimi është se dje, ti Aldo, nuk zgjidhe asnjë ushtrim, ndërsa sot sapo zgjidhe të fundit.

- Sa optimist je?! ? tha Aldi.

Në atë çast u dëgjua zilja e orës së fundit. Ai mori dosjen e librave dhe u nis për në konvikt.

Nuk kishte asnjë lloj dëshire që të ulej për një pije me shoqërinë. Hyri në konvikt, hapi derën e dhomës. Pa përreth. Gjithçka ishte siç e kishte lënë para se të dilte, gjithçka ishte siç e kishte gjetur dje kur ishte kthyer, siç e kishte gjetur pardje... Vallë kështu do të renditej e qetë monotonia dhe nesër?..

Kapaku i parë i raftit kishte ngelur hapur. Shtrati ishte rregulluar, por sipër ndodheshin të hedhura një palë pantallona. Mbi komodinën e librave ndodheshin lëmsh 4-5 libra. Pranë pasqyrës kishte krehëra, parfum, xhel, llaku, fijet e flokëve... (megjithëse Aldi do të kishte dëshiruar të gjente edhe çelësat e një fuoristrade apo mercedesi). Por gjithçka njësoj... përveç... Ktheu kokën. Nën pragun e derës dikush po fuste një letër. Aldi nxitoi të merrte letrën nën derë. Me atë etjen brerëse të shikonte diçka ndryshe. Ndoshta, shpresonte që kjo letër do të bënte që ai ditën e sotme ta konsideronte "të nesërmen e tij aventuriere" e jo "të nesërmen e tij tragjike"; "të nesërmen e tij shtegtare" e jo "të nesërmen emigrante", "turiste" e jo "rrugaçe".

E hapi, por në çast trokiti dera. E la letrën nën jastëkun e tij dhe iu drejtua derës.

- Aldion Guri, - tha një zë i trashë burri.

Pasi i hodhi një vështrim që nga këpucët e shqyera që mbante veshur, e deri te kapela, Aldi tha: "Po".

- Dikush ju kërkon poshtë.

- Po ju, kush jeni?

- Jam roja i ri i konviktit.

- Mirë, mirë, thuaji të presë sa të hedh diçka krahëve, - tha Aldi dhe nxitimthi veshi xhaketën e re që kishte blerë. U pa në pasqyrë, sikur mendonte se takimi me "dikushin", do të ishte i rëndësishëm.

Mbylli derën e dhomës dhe me hapin e tij djaloshar e herë burrëror, mbërriti në katin e parë.

Sytë i zunë menjëherë djalin që ishte përkrah rojës. Aldi iu drejtua dhe u mat të fliste. Por djaloshi ia preu:

- Më ka dërguar yt atë për të të dhënë këtë. Kishte harruar të ta niste nga Shkodra, kur të nisi letrën.

- Ç?është?! ? tha Aldi.

- S?e di! ?shtë për ty, - tha djali dhe u largua.

Aldi nuk mundi ta shuante kureshtjen, sepse pa orën dhe i ra ndër mend nxitimthi që pas pak mbyllej mensa. Ora po shkonte 15.00. Pakon që i dha djali, ai e futi në xhep dhe iu drejtua mensës. Pasi hëngri, takoi shokët e tij dhe papritur e pakujtuar kaloi një orë me ta. Ngaqë dita ishte shkurtuar, ishte errur, ndaj nxitoi për në dhomën e tij dhe u shtri mbi krevat. Futi njërën dorë në xhep dhe mori pakon e vogël dhe dorën tjetër e futi nën jastëk dhe mori letrën. Mbi të dyja shkruhej bukur dhe qartë emri i të atit, Bujar Guri.

Hapi pakon. Kur ç?të shihte! Një qiri bojëqielli!

Për një çast Aldi u trondit. Guxoi të shqiptonte fjalën "ndryshe". Në çast hapi letrën. Gjëja e parë që vuri re, përveç shkrimit të bukur të të atit, ishte një njollë qiriu.

S?mundi të mendonte më gjatë, sepse dritat u fikën.

I vendosur apo jo, ndezi qiriun bojëqielli që i kishin dërguar. Pak nga pakujdesia, e pak nga ankthi, derdhi mbi letër një njollë tjetër qiriu, që nuk ishte e bardhë si ajo që ishte në letër, por bojëqielli. Sërisht tha: "ndryshe".

Vendosi të lexonte letrën.

"I dashur Aldion,

Desha që këtë letër të ta shkruaj ndryshe... "

Aldi i stresuar ndërpreu leximin dhe ... flaku letrën tej.

"Ndryshe, ndryshe, ndryshe ?" - përsëriti me vete. "Ç?ka ndryshe këtu?!"

Por ndali vrullin e mendimeve dhe vazhdoi të lexonte...

"Rruga para shtëpisë sonë është akoma me gropa. Di që tek ju i keni të asfaltuara mirë. Tek ne ka ca ditë që bie shi, mesa u informova, atje në Tiranë, ditët kanë pak diell, edhe pse ndoshta të ftohtë. Unë çdo ditë shkoj në punë dhe më ecën mirë, ndërsa ti mesa më ke treguar po mëson shumë ... Por t?i lëmë këto më mirë... Bir, çdo ditë që troket në jetën tënde, ti ia hap derën. Edhe pse ndoshta ajo që hyn në zemrën tënde është vetëm e ftohtë. Por a ke menduar ndonjëherë, që ky i ftohtë mund të kthehet në fllad, po të duash ti? A ke menduar vallë se kërcitjet e stilolapsit tënd, gjatë orës së mërzitshme të aritmetikës, mund të ishin zhurmat e gomës që fshin gabimin e një ushtrimi algjebrik, që tashmë ia ke gjetur zgjidhjen? A ke menduar vallë se një ditë, në dosjen ku sot mban librat, mund të mbash diplomën tënde? Apo ke menduar ndonjëherë se do të vijë e nesërmja kur ti, do t?u mburresh shokëve jo me pantallonat e modës së fundit, por me uniformën e të diplomuarit?

Vallë, a ke gjetur ndonjë minutë të shikosh qiellin në mbrëmje, jo për të ditur nëse nesër do të ketë shi apo diell, por për të parë nëse ka yje apo hënë?

Shikoje atë qiell sonte, mendo dhe interpretoje?

Me mall dhe dashuri

Babi "

Aldi mbaroi së lexuari. Ndjeu një energji që kërkonte të shpërthente në "vetveten" e tij. Kuptoi se duart po i dridheshin. Pa që në letër përveç njollave të qiriut kishte dhe pikat e lotëve të tij, që ndoshta mbi atë letër s?do të thaheshin kurrë.

Aldi pa qiellin e zi, mendoi dhe tha: "Nesër do të jetë ndryshe, nesër do të jetë blu."

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:17 am

ETHET
Tregim

Nga Faik Islami

Ai kishte ditë që e kishte ndërmend punën e mushqerrës, por nuk po i bëhej asnjë ditë e mbarë, të merrej me hallin e saj. Do t`i duhej të shkëputej disa orë nga varra-vingua e përditëshme e pazarit, në kërkim të një pune. Por atë mëngjes të shtune, sa u ngrit nga shtrati, sepse ju kujtua edhe fjala që i pat thënë e shoqja. Një fjalë që e kishte bërë të mendohej. Rreth saj kishte folur shumë herë me vete, tek sa merrte rrugën buzë detit për ritualin e zakonshëm rreth pazarit të qytetit bregdetar.

- Dreq! - pati thënë të parën herë që ju kujtua.. - Ku e mori vesh ime shoqe, që mushqerra e ka gjëndje "etheje", si i thomi na, çobanët apo afshi, si i thonë veterinerët?! Ku e kuptoi shejtania? E paudha! Ku ja mori mëndja xhanëm?! Se mos rri më shumë ajo me mushqerrën. E lëshon në pikë të sabahut me shoqet lart shullërit dhe e fut në burg vonë. Ku e kuptoi lanetja? E po, femër! Si i ka bërë Zoti këto punë! Fëmra i merr vesh më mirë ato? Qënëka njësoj, si njerëzit fëmra dhe... kafshët. Të folurën nuk kanë këto të shkreta, pa njësoj e vuajnë, si dhe njerëzit... Qejfin dhe dhimbjen. Po, po! Ashtu është, njësoj. Dale, si ma tha lanetja?

- "Burrë! Kërkon dem, Bala. Kam ditë që e shikoj, se .. nuk është më Bala e parë. Aq e qetë, e urtë, sa nuk kam patur tjetër si këtë. Mirëpo, do ti që zuri e luajti nga siraja. Në fillim nuk i dhashë rëndësi. Por kur pashë mirë sjelljen e saj, aha! E mora vesh ku e ka hallin. "Kërkon dem, moj e uruara, kërkon dem", i thashë vetes. Domosdo! I erdhi koha. Si të gjitha qënieve të gjalla. Ndaj as ha, as është e qetë, si përpara." - I pati folur të shoqit, Sabua. Por ai, i lodhur, nuk ia kishte vënë shumë veshin. Ama kur vajti të përkëdhelte Balën, si zakonisht, shfaqja e saj e kishte bërë të vlerësonte aftësitë e Sabos.

- Më ka thënë, më ka thënë jo vetëm një herë. Po, po më ka thënë. I ka rënë në të. Ngaqë më pati thënë ajo, e vura re mirë vetë. Jo më larg se sot. Sa desha t`i hiqja litarin nga brirët e ta lëshoja, ajo u hodh si e ndërkryer. Nuk e kishte bërë kurrë me mua atë gjest. U tërbua fare. Desh më vuri përpara. Hidhej e përdridhej. Ktheu një herë kokën kur i fola e m?i nguli ata sytë e saj jeshilë. Më pa mirë e mirë dhe ia dha vrapit poshtë shtegut. Pëlliti nja dy herë tek shtegu i Çuçkëve dhe u bë veri. Mua më mbeti në mendje ai shikimi i saj. Se si m?u duk ashtu! Sikur të kishte ditë që kishte vrarë mëndjen dhe e kishte gjetur se unë jam fajtori, për hallin e saj. Nuk kam çarë kokën për? ta martuar. E... po? m?u trashëgofshë, moj! ? foli, sikur atë urim do ta dëgjonte edhe Bala.

- Hej dunja, dynja! Si janë këto punë! Pashë sot, pashë shenjat e Balës. Pashë atë dhe ?. M?u kujtuan ca të shkuara? të kësaj times? Ngjajnë shenjat e të gjitha femrave, vallahi! Kur qe më e re se tashti, aha..! Aman, aman si më përdridhej këmbëve, kur më kuptonte se? nuk jesh edhe aq i lodhur! M?i ka dhënë, m?i ka dhënë ca isharete atëhere? Shejtania! Unë vija nga stani e kjo? Se si më bënte ca shenja. Isharete ishin. Ma lëshonte atë kostën e mëngjër përsipër cicave dhe bënte ç`bënte dhe fap e lëvizte kokën me të shpejtë. Kostat përhidheshin e mu sikur u jepnin nga një flakurimë cicave të saj. Apo m?i kishte dhe të vogla! E ato gati sa nuk shponin atë peshlliun manushaqe të sajin. Ja keshë shpurë në pajë. Apo nuk ja kërrente atë mesin, që ma kishte unazë mexhiteje. Të ngushtë sa plot dy duart e mia. Më kalonte përpara gjunjëve, tre apo katër herë sira. E mua më hipte ai damari im. Frrap e mbërtheja me të dyja duart për mesi dhe e ngreja lart. Ashtu të ngritur lart e të përfshirë për mezi dhe e? puthja. Shkrihej ajo e më për lumë unë! Më bëhej qejfi, që ma kishte dhënë vetë isharetin. Se me gojën plot nuk ma tha asnjëherë, kur i kishte ato të shkreta ethe. Ç`nuk është thënë për gruan e shkretë. Për mirë e për keq. Pakë thoshte i ziu gjysh yni? Ca vasijete për gratë. Dale! Hë po.. m?u kujtua. një: "Gruaja, - thosh gjyshi, fëmra domosdo - do rrahur njëherë në pesëmbëdhjetë ditë?.! Pavarësisht ka bërë apo nuk ka bërë gjë. Se ajo e ka bërë një gjë po? ti nuk di gjë?!" ? Ah, more gjysh! Sa prapanike dhe e padrejtë ka qenë e shkuara me gruan e shkretë! Na, komunistët, bëmë shumë për grua mavrinë, po... Tani, të gjitha do venë për dhjamë qëni. Ku ka të drejta gruaja në kapitalizëm! Nejse, nejse e arritëm dhe këtë thagmë. Gruaja, grua do mbetet. Fëmër.

Hë? si janë femrat?! Kur u vinë ethet a qejfi quaje po deshe, do ta gjejnë mënyrën ta shprehin. Seç kanë një gjuhë që jo se nuk merret vesh kollaj, por të pëlqen ta shprehin vetëm me atë "gjuhë". Gjuha e shënjave..! Kanë një alet femrat. Një alet më shumë se burrat. Nuk e di ku e kanë të vendosur atë alet, por e kanë. Më duket se kanë? Kanë shqisën më të fortë në botë. E kanë po unë nuk e di dhe kaq mirë ku e kanë. Me erë i marrin vesh gjërat. Në hundë do ta kenë atë vegël. Nuk ka thënë kot i pari, që: "Femra e tërheq mashkullin me erë".

Eh! Sabua ime, femër more, femër është por? Ma ka humbur atë veti të rrallë. M`i ka harruar ca gjëra. Epo doemos! Kaq vite. Apo mos mendon e shkreta se.. kanë mbetur vetëm në dorën time, ato punët e vështira? Të burrave. Si janë këto punë. Vjen një moment dhe të gjitha dalin nga siraja. Ama, gjithë jetën, femra, femër mbetet? E ka bërë Zoti a ... natyra, nuk ke ç`i bën! Se mos meshkujt më ndryshe?! Njësoj të gjithë për?

- Fliste kështu me vete, tek sa po dilte nga burgu ku mbanin mushqerrën. Burgu! Në fakt ajo qe një biçim kasolleje me strehë. Përsipër e kishte mbuluar me ca petavra të holla. Ristela të mbetura nga prerje trupash për dërrasa. I kishte marrë lirë tek një arrixhi. Anash e kishte rrethuar me ledh. Një ledh me gurë, pa llaç, pa gjë. Aty nxinte dy dhe një çikë shtrënguar edhe tri lopë. E kishte bërë të bollshëm edhe pse ai vetëm një kishte. Atë i dhanë kur ndanë pasurinë e kooperativës.

- "Vetëm një i takon Demos",- pat thënë Skërpua, Kryetari i Komisionit që u ngrit atë vit. Nuk kishte bërë llafe, i ziu Demo. Le që dhe të fliste kush ja vinte në pullë. Ndarjen e mallit të socializmit u ra për pjesë ta bënin demokratët. Të gjithë shokë e miq kishin qënë. Por u ndanë në demokratë e ?ish komunistë. Më mirë do të qe të thuhej si u pat thënë Rushiti i Beqe: "Në ish të kënaqur dhë në të pakënaqur me sistemin". Ja ashtu mund t`i quaje të atij fshati. Merrej vesh kush do ishte më i kënaqur nga ndarja. Ata që i ndanë, Komisioni i demokratëve. Një lopë e katër dhi i dhanë Demos. Aqë. Nejse, nga hiç, edhe aq do të thoshte jo hiç fare.

Lopa qe e mirë. I jepte dhe katër edhe pesë kile qumësht në ditë. Kur i hidhte për të ngrënë ama. - "Lopa dhe gruaja, - thoshte Demua, - duan ndën hundë që të të ngopin.. Po nuk u dhe për të hedhur ndën hundë, më mirë mos u hidh dorë ...mbi hundë...". Kur patën ikur nga fshati dhe u varën aty rreth qyetit, lopa e pakësoi ca qumështin, se vëndi aty ishte shkëmb e gurë, por gjene jepte sa për dhallë. Dhitë e kishin shtuar, por sa kohë japin dhitë. Lopa po. Fatkeqësia u ndodhi kur u iku lopa. I kishte lënë para një viti e gjysëm. Kishte mbetur vetëm viçja. Dhe u iku tëk me tëk. Nga sebepi i një helmimi gjarpëri. Ashtu i pat thënë një veteriner i mesëm, që i pati ardhur kur lopës i ishte zbardhur dhjamët e syrit. Edhe Demua e kishte kuptuar, por nuk deshi t?ja thoshte Sabos. Qau ajo e fëmijët, njësoj si për njeriun më të dashur të shtëpisë. Njeriu me kafshët se si familjarizohet aq shumë! More dashurohen me tamëm. E kishin bazën e ushqimit në atë ngulmimin e ri ku nuk kishin asgjë prej gjëje tjetër. Vetëm atë kishin për bulmet. Katër fëmijët e donin një pikë dhallë. Me atë qenë rritur në fshat. Me ardhjen në qytet se mos ishin bërë më mirë. ? "Më keq! - i thoshte Sabua, kujtdo që e pyeste. - Atje të paktën nuk kishim këto vuajtje që kemi këtu. As dru, as rrugë, as ujë, as? Unë nuk e di përse erdhëm xhanëm? Ç`fituam këtu? Nuk e di, nuk e di. Dëgjova këtë tonin dhe ngarkova plaçkat e u vara poshtë. U bëra qytetare! Pika qytetarllëkut tim! Unë nuk jam as në fshat as në qytet."

- Mirë thoshte e shkreta grua. Ku në qyetet, ata në periferi ishin. E në periferi mos ishin më mirë. Më keq se në fshat jetonin. As fshatarë e as qyetarë. Ishin një kategori që asnjë nuk e përcaktonte dot se ç`ishin. Për t?i regjistruar nuk i regjistronin. Vetëm kur vinte puna e votimeve fap e u fanepseshin ata të partive. Ik njëra e eja tjetra. More dhe këpucët u ishin ngatërruar. Të atyre që i vishnin me ata që sapo i zhvishnin. Ishin përplasur plot herë tek dyqani i Fejzoz. Tek dyqani! E ai nuk qe as si dyqani që kishte në fshat Fejzua. Me mure e suva. Me trarë dhe qyramidhe. Kjo... një barangë rrangallë!. E bëri i biri fët e fët, me llamarina të Repartit Ushtarak. Nga të atij që qe djegur në ata muajt e kthesës së sistemit. Kthesë po me pak të djegura! Këto po sillte si në një videoklip Demua, tek sa kishte nxjerrë mushqerrën nga burgu.

- Do moj e mira jonë, do. U poqe dhe ti moj, Bala e babës! - ju drejtua mushqerrës, - Të erdhi mosha. Do bëhesh dhe ti, mëmë. Si të gjitha shoqet e tua. E duam dhe neve këtë. Mezi e kemi pritur këtë sahat. Bala e babos!

- Dhe e përkëdheli atë kafshë, si të kishte në duar njërën prej vajzave. Ashtu si e kishte përkëdhelur e puthur, që kur kishte lindur. Kishte lindur aqë e bukur! Vinte e kuqërremtë, me një vijë të errët në gjithë kurrizin. Me një bisht të gjatë e fije të zeza. Barku i saj si një copë kashmiri, vinte në të bardhë me nuanca grije nëpër të. Buzët i kishte të bardha me qime të shkurtra që në rrënjë formonin ngritje si kokrriza. Dhe u jepnin dy buzëve të saj ovale një nur të veçantë. Ato buzë, ai i kishte puthur qindra herë. Nga frymëmarrja e saj ndjente jetën në vrull të asaj kafshe shpresë. Në të dyja faqet e saj kishte damarë të fryrë që shkonin deri afër syrit. Ndërsa midis të dyja vetullave kishte një shenjë të bardhë, në formë ovale, me përmasat e një veze. Nga ajo shenjë ai i kishte vënë emrin Bala. Ishte tamam si e ëma në përmasa. Një rracë e kryqëzuar nga e "Kuqja e Stepës" me dem, që ai nuk ia dinte origjinën. Se kryqëzimi ishte bërë në mënyrë artificiale atëhere. Ashtu i bënte kooperativa.
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:17 am

Kur atij i ra për pjesë nga ndarja e ëma e kësaj mushqerre, e tërhoqi bukuria. Por nuk e harroi kurrë që atë ndarje e kishte bërë Skërpua. - Pasurinë e gjithë Golajve, e ndau ai?! Na u bë.. Skërpua" - thoshte me sarkazëm, sa herë binte fjala për atë mënyrë ndarjeje. Mirë po atë lopë e deshi. Desh Zoti e lopa ishte mbarsur me dem të Rrapushëve, që siç kishte dëgjuar edhe i tyre vinte nga një kryqëzim shullënjsh, por me të njëjtën pedigre(origjinë). Dhe ai e dinte fort mirë, që rracat i ruajnë vetitë kur ruhen parametrat. Mirëpo edhe e ëma e Balës edhe e bija, atij i pëlqenin jashtë mase. Më shumë do t?i shkonte që ai i dashuronte. Lind dashuri edhe midis njeriut e kafshës. Rast më të mirë se i Demo Sharkës, me gjënë e gjallë të tij, për ta vërtetuar këtë teori, zor se gjendej. Fantazonte kur ndodhej para Balës. I shikonte asaj buzët dhe i dukej se kishte vënë dorë për t`i bërë tualet një mjeshtre parukiere. Ashtu, të mbushura me fije e push të hollë, u jepnin një hijeshi të rrallë edhe faqeve edhe të tërësisë së saj. I dukej kafsha më e bukur në botë.. Të paktën ashtu i qe dukur atij, sa herë vinte duart mbi faqet e saj të lëmuara ngjyrë rozë.

Ishte e urtë, e brishtë, që viçe e deri sa u bë aqë. Ai e kishte përkëdhelur sa lodhej. E ajo kafshë e uruar sikur ishte rritur pikërisht nga ato ledhatime. Nuk e kishte ndarë dashurinë e përkujdesjen për Balën, njësoj si për djalin dhe për të trija vajzat.. Biles e shoqja e thoshte se ai përkëdhelte më shumë Balën se fëmijët. Ndërsa ai, sa herë që e dëgjonte atë llaf përkëdhelte Balën dhe merrte pastaj në prehër fëmijët. Deri sa e zinte gjumi në minderin me dhoga dhe rripa llastiku kamardareje, prej të zisit të kooperativës. Fëmijët dhe mushqerra në përkëdheli, ishin gëzimi i përnatshëm i atij hauri me dy dhoma dhe një guzhinë karabina. Me sytë tek televizori dhe mendjen e shpirtin tek fëmijët, atë e koloviste gjumi, deri sa e shoqja t`i vinte dorën në sup. Kështu i kishte rrjedhur jeta.

Mirëpo, muajt e fundit sikur i kishte harruar ato zakone. Ishte bërë i ngrysur, i mbyllur në vetvete. Fjalët e përkëdhelitë sikur i ishin larguar. Burrin, hallet e tjetërsojnë shumë më shpejt se vitet që i ikin. Lodhej e rropatej pazarit me ditë të tëra. Të gjente ndonjë punë me mëditje. Por edhe njerëzia e qytetit, sikur t?i kishin të mbaruara krejt të tëra punët. Në fakt mileti ishte hollë për lekë. Me sytë e tij të rrahur nga varfëria ai e ndjente edhe gjendjen e tyre. Ndaj nuk i shante qytetarët dhe i shikonte edhe ata me halle si të tijat. Megjithatë, për ditë bënte të njëjtin ritual. Ecë e hajde. Vërdallë gjithë ditën. Ndaj edhe i kishte lënë pas dore gëzimet e tij. Kështu kishte rrjedhur jeta në shtëpinë e tij, deri sa Sabua i kishte thënë? hallin e Balës. Në fillim, ai as e kishte kuptuar se ku donte të dilte e shoqja me atë fjalën "ethet e Balës", që i kishte thënë. Por, kur ja kishte përsëritur ditën tjetër, ai kishte vënë buzën në gaz. Dhe me aq e kishte lënë. E nesërmja e rrëmbente në ritualin e tij të bredhjes. Kishte bërë që ta harronte, por jo se e kishte nënvlerësuar.
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:18 am

Kishte një arsye pse ndjente aq keqardhje për atë kafshë. Kishte mbetur jetime. Lopën e qanë të gjithë, por Demua qante në shpirt edhe Balën. Në fakt tek të varfërit gjëja e gjallë bëhen vërtetë pjestarë të familjes. Bala ishte bërë një pjestare në rritje në atë shtëpi. Të gjithë e donin. Kurse Demua e mëshironte dhe e dashuronte njëkohësisht. Dhe kishte arsye pse. Edhe ai jetim ishte rritur. E qëniet e gjalla, mbeten jetimë kur mbeten pa mëma. Këtë eksperiencë ai e kishte marrë nga jeta e tij dhe e shumë të tjerëve që ai i njihte. Pa baba, fëmijët mund të mbeten fukarenj. Pa mëma mbeten jetimë. E jetimëve rrallë u qesh buza. Kështu i pat thënë dikur gjyshja, Demos. Nuk e harronte kurrë atë vasijet të saj. Malli për të ëmën që as nuk e njohu kurrë e kishte bërë njeri me ndjenja shumë të buta. Edhe nxehej, por sa të kujtonte dikush fjalën "mëmë", ai tjetërsohej. Mëma e kishte lënë kur kishte qënë tre vjeç. Një kunat e pati rritur. Asaj i kishte folë mëmë. Por malli i mëmës e mbajti tërë jetën të djegur në shpirt. E djeg malli i mëmës evlatin. Nuk i iku kurrë. Vetëm atë dashuri nuk zëvendëson dot kurrë njeriu. Dhe ai sikur e kishte vënë re atë gjë edhe në rastin e Balës. Ose ai ashtu e kishte menduar. I qe tiposur që edhe tek kafshët veprojnë të njëjtat ndjenja. Ato të dhimbjes. Se edhe nga sytë e Balës ai kishte parë të rridhnin lotë.

Ishte matur shumë herë ta nxirrte vetë ndonjë ditë, lart atij shullërit mbi buzdet, por nuk i ishte bërë asnjëherë e mbarë. Dhe kështu kishin kaluar plot tre muaj rresht. Do t?i dilte që do t?i dilte ndonjë nga ato që ai i quante "kacamodhi" (punë të papune). Dhe për dreq i ndodhte ashtu sa herë e kishte vendosur të humbiste një ditë me mushqerrën.. Në darkë, kur kujtohej se shikonte Balën tek dera e burgut, kujtohej dhe pëshpëriste:.

- Prapë një kacamodhi më pengoi sot! Edhe me shumë rëndësi të kishte qënë ajo që e kishte penguar për t?u marrë me Balën, ai prapë kacamodhi do t`i quante. Se i kishte dalë ashtu e paplanifikuar. E në dëm të Balës. Të shumtat e kacamodhive, ai justifikohej se gjoja ia hapte Sabua.

- Gratë, sikur i ka bërë Zoti të afta vetëm për t?u hapur telashe burrave. T?u hapin kacamodhi burrave të shkretë. - thoshte që ta dëgjonte e shoqja. ? Gjithnjë, vetëm punë pa bereqet të detyrojnë të bësh. Ashtu u thotë mëndja. Të të lodhin kot së koti. Kënaqen që u shkon e tyrja. Më mirë hapu punë se po i le.. Aha, të hapën ato sa.. - kishte thënë edhe kur kishte të tjerë që e dëgjonin. Ama Sabon e kishte dashur dhe e vlerësonte shumë. Por sikur justifikohej kur nuk u jepte dot zgjidhjen e duhur gjërave. Dhe e kishte bërë zakon ta gjente justifikimin tek Sabua.. Vërtetë që kishte dhe arsye për t?u justifikuar. Se ajo, si të gjitha gratë i duan në punë burrat më të shumtën e kohës.. Mirëpo ajo grua ëngjëll kurrë nuk bënte gjë me kast. Kishte zakonin e të duruarit. Sa që dhe Demua, kishte raste që ia vinte në dukje.

- Ti moj grua ke durim derri! Unë flas e të bërtas dhe ti nuk më kthen fjalë. Mirëpo mua po nuk më ktheve fjalë më hipën më shumë inati. Më duket mu sikur më thua; "bjeri, bjeri, se i bie bukur"! Atëherë mua fap e më kujtohet një llaf i gjyshit: "Të vesh në pyll, të bësh një mushkë me dru dhe të vish në shtëpi, e pasi t`i shkarkosh, pastaj të mos i japësh një kopaçe gruas? është gjynah?"! Ja, ndaj dhe ta kam dhënë nga një dackë. Të të them të drejtën më shumë më ka dhëmbur mua kur ta kam flakëritur, se sa tyja. Por? ti plas edhe vetë derrin moj, me durimin që më ke! Flet njeriu, jo kështu si ti! E vuvër!

- Se mos me atë të goditurën ke rregulluar gjë! - i përgjigjej Sabua. - Ke marifet më të mirë? Me atë ma ha shpirtin mua, pa me gërr-hëmet e tua, more? Aha...! Bëj sikur nuk të dëgjoj fare. Kam ulur kurrizin ç`të bëja tjatër - sikur me atë përgjigje justifikoheshin që të dy nëpërmjet fjalëve të Sabos. Varfëria dhe shpirti hambar i asaj gruaje të fisme, ishin barriera përkundrejt asaj skamje. Ajo mënyrë e të jetuarit kishte brënda dhimbjes edhe një qetësi shprese.

- Në fakt rrallë kishte ndodhur, por kishte ndodhur. Si në shumë dyer Golase. Që burrat e shkarkojnë brengën, dhimbjet, inatin e mos përballimit të halleve, me gratë edhe me bagëtinë. Burrat! Ja që ashtu i ka bërë Zoti. Të kenë të drejtën të thonë një më shumë e të bëjnë edhe gjëra që nuk i mban kandari...

- Demek, bën një lloj sikur të më thuash me gjuhën e shkurtër? "ç`më çave? kokën"! Kështu e ke menduar, moj lule? - e pyeti Demua.

- Jo more, jo ashtu si ke ti qejf t`i kthesh gjërat. Por, sa ku të zihem e brihem me ty, më mirë bëj sikur nuk dëgjoj dhe e mbyll. Ja, dje për shëmbëll, unë e shkreta desha ta merrja mushtjerrën e ta shpjerja në faqen karshi. Ti u bëre si i tërbuar. Kot fare. Sikur ai shullë të jetë i tëri i Skërpos. Ç`ke a lumëzi? Ai ka pjesën e tij, na tonën. I të gjithëve është shullëri. Kot fare, more burrë..
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:18 am

Jo kot, jo! Ti e di pse nuk dua më atë krah. Se në atë faqe kullosën edhe gjëja e atij mërshuarit Skërpo. Atë nuk dua ta shoh me sy, e jo më të më përzihen gjëja e gjallë. Demokratin e m?! M?u bë demokrat ai tashti dhe nuk mbahet. Një më dy e sa ndodhem unë afër, në prani të njerëzve, zë e shan komunistët. Nuk u thotë as me emër: "komunistët", por? kuqot! - dhe shtonte, - Më mbushen hundët, por nuk kam ç?bëj. Ngrihem e iki. Po se mos një herë e dy.. Atë avaz ka përditë. Mirë, unë komunist kam qënë, por nuk e kam turpëruar ndonjë herë veten. Pse ma hedh për turp ai, surratsëzi? Besim në një ide, ishte pjesmarrja ime në Parti, tek komunizmi. Beson diku njeriu qysh? Ja, si Seferi i Mahmutit, që beson tek Baba Reshati. Po prapë nuk jemi njësoj. Ai beson, zë e falet. ?shtë gati t`i puthë dorë e? këmbë Babait edhe pse nuk e ka idenë se përse duhet ta ketë atë besim. Besim tek një njeri...! Tek Zoti edhe hahet, por tek një njeri..!

Unë kam njohur shumë nga këta lloj "baballarësh", që u ngrënë këto muaj. Shumë nga këta, në kohën që unë besoja tek komunizmi, këta punonin mekanikë, samarxhinj, guzhinierë e ku di unë. Tëgjithë paskemi besuar diku. Unë isha çoban në fillim. Pastaj u bëra bujk. Punoja tokën me parmendë, ngasja qetë, korrja e shitja. U bëra anëtar partie. Shkoja posi edhe në mbledhje të organizatës. Aty flitej e diskutohej për punën e për njerëzit, për gjithçka. Merreshin vendime. Bëheshin edhe gabime. Bëheshin e janë bërë plot. Por kush nuk gabon? I vdekuri. Këndoja të shkruara për idenë që besoja unë. Por jo më tek një njeri i vetëm. Dhe ma barazojnë me Zotin! Në darkë, vonë, para se të më kapiste gjumi shikoja me sytë e mëndjes ndryshe të ardhmen time, të familjes, të krejt fshatit e njerëzimit. E shikoja me shpresë se do bëhej më e mirë jeta njerëzore. Ama vetëm nga puna. Ja, këtë kisha besim, se më dukej se ajo, partia ime, besonte si dhe unë.. Po këta... për çfarë besojnë? Qorrazi. E unë nuk kam qënë kështu. Nuk barazohen këta me mua edhe sikur të thonë njëmijë herë atë që kanë thënë plot herë: Se.." komunizmi ishte një murtajë. Jo! Idetë janë ide. Njerëzit bëjnë zarare e jo idetë. Dhe zararet i bëjnë kur idetë i shtrëmbërojnë ose i vënë në shërbim të ligësisë. Kanë bërë të partisë time ligësi?? Kanë bërë posi. Se ja, pas njëmijë e nëndëqind e shtatëdhjet e pesës? na lanë pa dhallë. Në fakt edhe më përpara nuk kanë mbetur pa zullume. Kot së koti. Futën në burgje miletin edhe kot së koti? Por më shumë kanë bërë punëra të mira. Jo proçka të gjitha? Hajde t?i peshojmë dhe nga të anojë kandari atë të shajmë më shumë. Jo se fituan këta dhe duan të na mbytin neve. "Vdekje, vdekje ?", thonë.

Këta, nuk i zë gjumi pa bërë ndonjë proçkë. Pa vjedhur, pa marrë gjënë që nuk ishte e tyre, pa vënë njerëzit e tyre nëpër të gjitha punërat ku pikon e rrjedh lumë leku. Tërë ditën e Perëndisë bëjnë nga këto proçka e tërë pasditeve ulërasin: "Poshtë komunizmi.."! Jo, të lutem shumë! Nuk jam dakort me këto gjëra unë. Nuk mund të jem kurrë dakort edhe sikur Skërpua ta ketë atje, tek ai vëndi i lig, shpirtin tim. Po qe kështu, vallahi do t?i them: "Jepi qerrata, lëshoje të pordhë dhe të dalë shpirti im! Të shpëtoj një minutë e më parë? po qe në dorën tënde." Unë kisha besim tek një ide, tek një shpresë që më ishte dukur e mirë. Më doli shterpë. Nuk është faji im. Po nuk prisha, nuk vodha, nuk mashtrova, nuk rrëmbeva urën kundër pasurisë, kundër asaj që mezi e ndërtuam me mund, gjak e djersë. Skërpua me shokë, po. I bënë këto gjëra. E prishën urën ajrore me gjithë lugun e ujit tek Përroi i Hilës së Gjinajve, moj?

- E prishën, posi! Po unë nuk e di që e prishi Skërpua. Nuk e besoj. Mos beso shumë dhe ti, se mileti flet edhe kot.

- Kot moj, për atë që mezi e bëmë? Që e ngrinim me pompë që nga "Përroi i Vezhdos" deri në "Faqen e Grykës". Hë moj, fol! E prishën apo nuk e prishën?

- E prishën për atë nur Zoti! Që u prishçin nga mëndtë! Gjithë ai mundim, gjithë ai hekur e beton që ishte derdhur! Leku i popullit fukara. Mijëra ditë pune! Kam punuar me këto duar, me bukë e qepë. More edhe me uthull e kam shtytur bukën e misrit, shumë herë. E shkatërruan e me se more, që u shkatërrofshin nga mëntë?! Me dinamitin e pikës së hapjes. Mos o Zot! E pse pra? Për t?i marrë hekurin. Pa le sa thonin, që do t?i prishim se i ka ndërtuar, komunizmi e.. partia. Ato i bëmë na fakirët, jo Partia.

- More që për t?i bërë partia i bëri që ç?ke me të. Se pse nuk i kishte bërë edhe ai? që ja dha vrapit. Nuk u erdhi turp por bërtisnin. Pak bërtisnin. "Poshtë komunizmi"! Ja ai, surratsëzi, Skërpo. Ishte bashkë me ata që vunë varret e dinamitin? mbi ato bukuri. Hë! E bëjnë dot tashti? Leshin bëjnë! Dhe t?u shikoj bojën pastaj. Atij e tërë talukasë së tij. Të më lypsen e të mos u dëgjoj zërin më!

- Fol në përgjithësi, se Skërpua është me shkollë, nuk duhet t`i përziesh gjërat? Mos i fut të gjithë në një thes. Ti e ke më shumë se unë, po duhet të thuash të vërtetën. Jo se e ke inat dhe mban e hedh mbi Skërpon.
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:18 am

- Po në përgjithësi thom dhe unë. Se në përgjithësi nuk kanë qënë të ligj as komunistët. Mbase tek-tuk edhe? por ai e di e më njeh, sa i ndershëm kam qënë unë. Pse atëhere më bën lëmsh me të ligjtë? Hë! Bashkë kemi punuar në ara dhe me dhën. Bashkë në brigadën kur jesh unë brigadier. Bashkë edhe kur ai surrati na u bë me shkollë, nga ajo palo partia që shan ai. Ajo parti e pruri përgjegjës sektori në bujqësi. Unë i pari e ngrita gishtin, që ai të bëhej përgjegjës i sektorit. Se, helbete, djalë vëndi, rritur bashkë, i njoh babë e mëmë. More dhe foletë e pulave, ia dimë shoqi-shoqit. Mo jemi tanët a mos qoftë ai! Po është inatçi. I ka ardhur keq që ai nuk u bë dot komunist. Aty e ka, se e ruan si deveja inatin. Por nuk qe faji im. Se mos do të bëheshin të gjithë komunistë. Kishte plane Partia. Nuk ishin në dorë time ato punë. Na i paskej mbetur hatëri, efendiut!. Bëri një kërkesë për të hyrë në Parti, ja në atë Partinë që e shan në dell e në gëndell sot! Por organizata nuk ia miratoi. Atij i mbeti hatëri me mua. E di pse? Se unë thashë atëhere: "Daleni o vëllezër, ta provojmë një herë si kuadër! Pastaj këtu jemi. E bëjmë, se djali ynë është!" - Kaq thashë që u thaftë, për ato që thotë? dhe ata më dëgjuan. Më dëgjuan se dëgjohej llafi i thënë pa qëllim të keq. Sot dëgjohet vetëm llafi i thënë me qëllim të keq. Pati njerëz që ja shpunë në vesh. Se njerëzit që ishin atëhere janë edhe sot. Xhaketat e palltot kanë ndërruar. Tarbiatet jo. Dhe ai, ma paska mbajtur vath në vesh! Më urren sa nuk ka ku vete më.

- Po kur kishe mundësinë për ta thënë llafin e mirë more burrë, pse the të keqin? Kur ke mundësinë të thuash "po-në" përse të duhej "jo-ja", more i ururar? Gojën, gojën ke pak si me ilet, pa të tjerat lëre si mi ke..!

- Ja kjo! Hë dhe ti tashti! Se dhe ty kam mangut unë. Diskutoheshin mirë e pastër problemet, gjërat, atëhere moj. Thom për në fshatin tim. Tek neve, në Golaj. Rriheshin fshatçe problemet. Nuk kishte tek neve të ndara në halle ballistësh e të mira partizanësh. Jo! Vëllazërishte gjërat. Nuk di më tutje unë. Dëgjuar kam shumë. Nuk thom se nuk kemi patur nga ata që i shpinin me thasë letrat poshtë komiteteve, raporte e shpifje, për shokun, fshatarin, vëllain. Kishte dhe diheshin kush qenë. Mirëpo tek neve, secili e dinte vendin e vet, të shkuarën e vet, dhe mbante sinorin që i takonte. Secili në stan të vet! U ishte vënë kufi edhe të tillëve. Ky ka qënë rregulli në fshatin tonë.

Ama, nuk i dilte njeri ballazi kundra ligjit. Se ligji, uji e zjarri, të bëjnë hatanë. Thuaj ti, ma kishte fajin ai e kyja. Jo, jo! Ta kishte vetja, po nuk u ruajte. Shumë nga këta që kanë qënë të persekutuar i njoh. E di dhe që kanë vuajtur. Po pse do më thuash ti? Edhe "bigarrihak" (kot së koti) edhe? me hak. Me hak thom unë se ja, u ka munguar qyçi.. Se nuk kanë patur nga një qyç të vockël. Për gojën e tyre. Më shumë u ka folë? e pasmja. Se gjë nuk kanë bërë. Pse nuk më futën dhe mua në burg?

- Rri burrë e mos fol ashtu, se kanë vuajtur të shkretët. I persekutuan edhe për një llaf goje. Edhe si Arifin e Manxhares... Pse? Se qe ballist i kushëriri! Lëre e mos fol kot!

- Pse nuk më persekutuan dhe mua? Aa..! Kështu posi. Kështu gjykoheshin e peshoheshin gjërat. Për mirë apo për keq, por gjërat peshoheshin. Ai ta kishte thënë që në faqen e parë të kushtetutës: "Partia është në komandë"! E di ti si i kam thënë unë kësaja? Po më shkele ligjin, të dënova! Vate, mbaroi ajo punë. Merreshin vendime, por jo udhëve, rrugëve. Nuk merreshin kështu, si me këto partirat sot. Nga hoteli a moteli, nga aeroplani, nga mesi i udhës, më të hyrë në banjo e ku ta di unë? vendos kryetari se ç`do të bëjë Partia, vendi, qeveria. U pika shtetit! Partive! Parti si e Skërpos! Demokrat Skërpua! Hë të më lypset!

- Po ç?ke me njerëzit, more i uruar?! Vate puna e Partisë tënde! Tashti është ajo e tija. ?shtë jotja, ajo që të mbeti. Ajo që m?i jep akoma votën... Socialistja! Dhe ti ke ku vete, pse mërzite? Ata kanë të tyren. Pse të ziheni? E shikoni sho-shoqin si armiq!

- Ç`parti kam unë moj? Vate e imja. Ata? që m?i quajtëke të mitë, nuk dua t?u shoh sytë. Edhe ata njësoj janë. Ajo që kisha unë vate. Me atë isha e jam unë. Votën?ia u jap për inat të këtyre demokratëve. Ma morrën pa dashur unë. Se nuk kam ku e shpie. "Midis dy të këqiave, - thoshte xha Hyseni i Merke, - zgjidh më të lehtën". Unë e kam të vështirë të marr vesh kush është më e lehta. Pa? T?u jap votën edhe këtyre të tjerëve. Një m? t?u jap, ja atë! Njësoj janë. Ama këta të partisë së Skërpos nuk i honeps fare fare.

"Pronat", bërtasin të dyja palët. Se ku në të sëmës do t?i gjejnë tërë ato prona që kërkojnë, hajde merre vesh?! Një grusht gjë ishte Shqipëria. As nëndëqind mijë vetë, kur e morëm na... Sot janë miliona. Pronat e njëmijë apo njëqindmijë vetëve, këta? do t?ja u japin katër milionave?! "Do t`i bëjmë të tërë shqiptarët pronarë" - thonë? I bënë që? u hoqën dhe pikën e gjakut nga damarët. Le që u vranë dhe u shuan me njëri-tjetrin. Vret vëllai, vëllanë, sikur të kenë qënë hasëm për jetë. Vret djali, babën e mëmën dhe ia jep vrapit të mos e zërë policia?! O Zot, më se u poqëm! Beduva të madhe na paske dhënë more i madhi Zot! E këta bërtasin, "Do japim pronat". Lesh! Një m... ashtu do t?u japin. Gënjejnë! Ecë e besoi sa të vërteta thonë. Vanë e prishën gjithë ato bukuri që kishim bërë. Ku janë vreshtat, ku janë arat me lugjet që u vinte uji në krye të secilës, ku është shullëri me mollë e dardhë? Hë moj, ku janë? Mos di gjë zotrote, ku i shpunë Skërpua me shokë tërë ato pasuri? Ku vanë? Ta thom unë. Në esfel! Po cilat do ndajnë, për ata që kërkojnë e kërkojnë sa bretku u ra? Ku do gjejnë për të ndarë? I kishin e u vunë kazmanë. Ku do gjejnë më prona për të ndarë? Të dyja palët jo vetëm ata të Skërpos. E di moj? Ta thom unë; Në të sëmës! Se ku e shpunë tërë atë pasuri? Pajë dreqit, gjithë mundi ynë në pesëdhjet vite! Ja, nga këta, demokratët si Skërpua! Nga këta që u kthyen, pas tyre të mive, që thefshin këmbë e duar thefshin! Një plaçkë janë të gjithë.
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:19 am

Për këto i kam marrë zët, pa demokrat jam dhe unë. Edhe unë e dua të mirën. Ka të mira demokracia, qysh nuk ka! Se flet lirisht njeriu. Jo si atëhere me ne. Të zinte data të thoshje një llaf kundër. Po ç?e dua të flas kur vetë flas e vet dëgjoj? Liria më thonë. Po liri është kjo moj, kur ngrihet i biri i botës e bën si i do qejfi? Liri është të bësh të pabëra? Jo moj shpirt, jo. Lirinë, unë e kuptoj kur secili bën si do vetë në shtëpinë e tij, në mall të vet, në punë të vet. Jo në mall të botës të bëjë tjetri si i do qejfi. Dhe u dashka të flas e të llafosem me Skërpon me shokë. Përse do të duhet të llafosem me ca nga këta që i vunë kazmanë të mirës? Me të tillët, moj? Me atë njeri? Me Skërpon e Pirihuçit! Ba-ba-ba...! As në atë jetë!

- Ja, kështu flet ti, ndaj të marrën inat e nuk të afron më njeri. I shan se janë demokratë apo se janë me vese?

- Jo, nuk i shaj pse u bënë me Demokratiken. Për atë mirë bënë. U krijua parti e re, mirë. Por këta kthyen jo mendimet por xhaketat. Nxorën në shesh surratin e vërtetë. Veset që i kishin të mbyllura si në kyç. Fap, ia bënë dhe dolën në selamet ata që ishin. Batakçinj. Dhe ja, mu sikur i kam aty në mes të fshatit. Më kalojnë përpara edhe këtu rreth qytetit. Dje komunistë e të lëpirë pas potureve tona, sot demokratë e serbesë. Mëmëdhetarë a partiotë hiç fare! Të nëntëdhjet e nëntat bënë në emër të demokrates. Pse, nuk e di unë që nuk pati faj partia, ideali për të cilin ajo luftoi? E di moj e di, por këta e shfrytëzuan. Si shumë nga tanët atë partinë që vate. Njëlloj mbeten ca njerëz. Edhe kur ndërrojnë sistemet. Ata po të tillët mbeten. Batakçinj! Se ndërrimet që nuk nisin në tru nuk përfundojnë tek ndërrimi i potureve. Mirë e thoshte plaku i Merke. E kishte mirë i varfëri, por kush e dëgjonte!

- E more e, por ti harron që nuk jemi më në fshat. E lamë fshat mavrinë. I lamë atje të gjitha. Të mirat e të këqiat. Jemi afër qyetit tashti. Jemi bërë qytetarë! Vetë na prure këtu. Leri sherret e partitë atje. Hë të keqen Sabua jote! Kemi katër fëmijë që duhet të rriten.

- Jo! Kemi lënë vetëm të mirat atje grua. Të këqiat i prumë poshtë. Ia prumë peshqesh qyetit. Do molepsim dhe qytetin me ato millopsimat e mëndjeve tona atje. Se këta vetëm molepsin. Ndaj flas unë. Më gërryen këtu përbrenda kur më bëjnë karshillëk të tillët..

- Kemi tri vajza e djalën burrë. Nuk na duhen sherret, mëritë. Ti sikur i ke një çikë për qejf. U jep udhë. Sikur të hanë duart për mërira. Rri more i uruar, rri rehat! Nuk të duhet ç`bëjnë e ç`bëhet. Shiko punën tënde, hallin tënd! Një copë shkop të shkurtër, sa për punët e tua. Nuk të duhen më partirat. Nuk bëre hajër me atë që jeshe anëtarë tridhjet vjet, do bësh me këto të ca muajve. Le të merret kush të dojë me to. Hajrin t?u shikojnë!

- Nuk më plas fare për partinë e tij! Por nuk dua t?i shoh sytë që e ktheu fët e fët dhe nuk pyeti për shokët, për ata që e kanë ndihmuar, për mua njeriun e tij, por i ndau gjërat si ia deshi e treta e qejfit. Më urren, më tall. E ktheu përnjëherë. Më hiqet edhe si i persekutuar. Ai i persekutuar? Po nga kush? Kush ia shkabaviti atij? Neve, Partia dua të them, e kishim lule kuadër. Punonte mirë. Po paskej qenë firaun. Se ca nga këta që më zënë sytë e më dëgjojnë veshët sot moj, u ngjajnë shapinjve. Ata e ndryshojnë ngjyrën kur u do qejfi. Paskan qënë me shtatëmbëdhjetë lëkurë e pesë surretër. Si ky! Ndën rrogoz na e kanë shkuar. Syleshër na kanë bërë. Ashtu kemi qënë, syleshër! Mua të parin... Ma ka hedhur dhe mua. Se unë e propozova për dekorim nga Kuvendi Popullor, për punë të mirë. Kam bërë gabimin më të madh në jetë. Nejse, nejse. Po e vë përpara atë mahlulen mushqerrë. Do ta shpie tek një shok, që ka dem përtej, në Manastir.
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:19 am

- Deri atje more për një? dem për mushqerrën?!

- Lypsmu! Pse çudite? Shokët e Skërpos? nga që kanë para me thasë, venë mu në Greqi për një? të ndërzyer? Unë mushqerrën time shpie. Dhe e shpie si zotni, me duar të mia. Të më mbarset e të më bëjë një viç? që do ta ketë baba si vajzat?!

- Nuk i le që nuk i le njëherë këto gaxhira, shaka pa farë, pa rrakada si u thomi na shakave të tilla. Fiton gjë nga këto llafe, more burrë? Nuk të marrin inat kot njerëzit, tyja, jo!. Të shkretët demokratë! Edhe ata si na. U është bërë syri bakër për koqen e lekut e ti i merr nëpër gojë kot së koti. Ata, se ti më ndryshe gjoja! E ti je më për lumë e përrua a mavri. Më bën dhe politikë! Politika e madhe nuk e shikon! Se ha inat me vëllain tënd, me Skërpon e Bejtes. Jazëk kush t?u dëgjojë! Po më jini dhe gjak a të shuar! Kot së koti.

- Jo dhe aq kot së koti. Se ata u bënë sebep, që jemi kështu si jemi. Apo pak kaluam për faj të tyre! U dogj e u bë shkrumb malli që patëm. Gjithë ajo farë djemurie ku vanë? Vanë pajë dreqit. Në Gërqi! Na e lamë të varfër, por jo me gjithë këto plagë, jo të djegur. Dhe na e vënë neve fajin. Komunistëve. Hëm! Mirë ja bëjnë këtij populli! Nuk zë mënd ky, jo! Edhe e di se cila i duhet. Ky popull më rri me ata që? nuk e duan.

- Pse more, ata ta patën fajin? Demokratët? Edhe këtë e the? Po unë e ti e dimë kush?

- Ika të thashë, se më shashtise!

- Shyqyr që të ra ndër mënd për ta bërë sot atë punën që ta kam kërkuar me muaj! Shterpë kishte për të mbetur Bala jonë? Se kam ditë që të lutem. Ti më merresh me Skërpon. Me partirat! Vuri mënd hallit tënd e lëri këto. Jemi ngopur me të gjitha!

- Ika për në Manastir!

- Tojbe, tojbe! Lëshoje more mushqerrën në "Faqe të Lugut", se? e gjenë vetë llafin me demin.

- Me demin e Skërpos, moj! Më mirë e therr me dorën time se sa të?

- Pse? kush do të dëftojë ç`thanë e ç`bënë me njëri-tjetrin, apo mushqerra?

- Më mirë shterpë, pa viç e dhallë, se? me demin e atij!.

- Ti qofsh, që u jep rëndësi këtyre gjërave! - i foli Sabua për të fundit herë. Ai kishte marrë shtegun drejt buzëdetit. Ecte nëpër shtegun e vetëm që dilte tek varrezat. Pastaj një të kthyer dhe mbërrinte tek rruga e madhe. Ai shikonte atë shteg, të rrethuar me mure e me gurë. Përsipër tyre kishin ngulur edhe hekura edhe nga dy rradhë tela me gjëmba, në çdo dy-tre metra. Për herë të parë i bëri përshtypje ajo mënyrë ndërtimi në periferinë e qytetit. Ecte dhe shikonte anash si skifteri. Hem për të parë e hem të mos e shikonin.

- Fshatin kemi prurë me vete, - mendoi, - Gardhe, mure! Përsipër mureve dy metra të lartë? edhe telat me gjëmba. Në mes të daulles dhe.. një xurruna - foli, - Tela, lopë e dhën. Dhe u bamë qytetarë! Pika neve e pika qytetit që do na ketë neve. Qytetarët na! - Nuk kishte dëshirë të takonte asnjë nga bashkëbanorët e tij. Në fakt, ata i kishte pothuaj se të gjithë bashkëfshatarë. Por me mushqerrën për dore atij se si i dukej. Sikur të gjithë po e merrnin vesh që shpinte Balën për të bërë? atë.

- E mo, le të më shohin. M?u prish puna nuk e shikon. Gjëra të jetës janë. - I dha zemër vetes. Pastaj hoqi cigaren nga goja dhe mbeti një çast.

- Jo more! - i foli unit, - Të ma kuptojnë që e shpie për? t?u ndërzyer?! E pse tamëm unë. Këtë mund ta bënte edhe.. Sabua. Sabua! Ajo jo, nuk është mirë të merret gruaja me këto punëra! Nejse xhanëm por.. mundej edhe njëra nga vajzat. Mos t?u thaftë gjuha! - Mallkoi veten.

- Sa një derr e i hëngre mëndtë! Vajzat t`i mësosh që në këtë moshë me punëra të tilla!? Pse more mavri, ç?u bë? Shumë nga këto.. palopunët, njerëzit që të vegjël i shohin e i mësojnë. Dhe nga kush pra? Ja, nga kafshët. Nga dhëntë, dhitë e pulat e kokoshët. U bëjnë përshtypje dhe pyesin. Avash-avash e i mësojnë, pse qysh ndryshe!? Nga kafshët i mësojnë, a mos mësofshë kurrë! Mos shohin gjë mëmat e baballarët kur bëjnë ato? palopunët? Pse të iku barku t?u mësosh vajzave që në këtë moshë? Mësofsh si Gjika, kur i ra pika, dëgjove more Demo! - mallkoi veten, si e shoqja, - Po ashtu i mësojnë fëmijët gjërat e jetës, ku tjetër? Mos gjë nga baballarët e mëmat? Mua më takon, pse kujt tjetër? Le të më shohin, mu prish puna. Vetëm ai jo. Ai të mos më shikojë se më duket sikur do më thotë: "E shikon Demo, dhe mushqerrës, demi i demokatit do t?ja bëjë hyzmetin?" Hëm! Më marrësh të keqen! Po unë përtej Manastirit vete dhe demit tënd nuk ja lë të burbuletet me këtë ëngjëll. Na..! - dhe ngriti gishtin e dorës lartë.

- Jepu këmbëve Balë! - dhe tërhoqi fort litarin, - Hë! Ja dhe pak e kaluam shteg mavrinë e tij. ? mendoi, - Të mos më shikojë ai, surrati?! Ja dhe pak e dola nga shtegu. Eja lanete! - i foli mushqerrës. Dhe e tërhoqi paksa si me inat. Ajo e shkretë ndjeu që pa faj e ndëshkoi. Dhe uli pak kokën tek këmbët e para, shenjë kundërshtimi e kafshës sa herë që nuk bindej, për sa i bënin veprime të dhunshme apo bërtisnin me zë të fortë.. Ai eci duke i dhënë trupit më përpara.

Ecte duke folur nëpër dhëmbë si vazhdim i bisedës me Sabon. U var tek porta e të ardhurve nga Ballajt. Pastaj tek ajo e të ardhurve nga Llanajt. Ata mbanin dy apo tre qenë dhe ishin bërë bezdia e mëhallës. Me këta të ardhur kishte miqësi. Qenë të gjithë të krahut të tij. Edhe hallexhinjtë e asaj nguljeje ishin të ndarë me kahe. Një hall më shumë për ata që nuk kishin kurrfarë punë. Duke u marë me politikë, ata jo vetëm që ishin grupuar në krahe por mbanin dhe mërira. Se duke mos patur punë, hapnin punë duke sharë njëri-tjetrin, njëri krah, krahun tjetër. Dhe ai e dinte mirë që pas mërive e në mungesë të një shteti ashtu si e kishte konceptuar ai shtetin do të mund të shpinte edhe në armiqësira. I priste edhe ato, por nuk bënte asnjë përpjekje t`i largohej me vullnet e dëshirë asaj rruge.

- Ja e kaluam shtegun e firaunit! - foli avash duke kthyer kokën nga Bala. Ndërsa ajo kafshë e urtë vazhdonte ta ndiqte pas si një manare. Mirëpo nuk kishte hedhur as pesë hapa nga shtegu i Skërpos kur një pëllitje e fortë e bëri të dridhej. Nga ajo që druhej nuk kishte shpëtuar. Kishte pëllitur demi i Skërpos. Kafshët e ndjejnë hallin e njëra-tjetrës me anë të erës që lëshojnë, kështu thonë. Këtë ai e dinte mirë.. Ai dem, ishte bërë lemeri për kalamajtë dhe për lopët e gjithë mëhallës. Ishte sa një kalë i lartë. I zi në gjysmën e trupit dhe i hazdisur nga që ishte i pa tredhur. I zoti e mbante për damaz dhe e lëshonte me pare. Thoshte se dhe një vit do ta linte ashtu, pastaj do ta tridhte, për ta therrur në dasmën e të birit.. Mirëpo kur nxirrte demin lart shullërit ecte sikur t?u thoshte të gjithëve.. "E kërreva demin unë. Plasni kush më ka inat!"
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:21 am

- Dreq! - foli nëpër dhëmbë, - Ja filloi demi i këtij ëmërshuarit! Unë me Balën për dore e ai sikurt të jetë në mëndjen e Balës dhe timen bashkë. Allah o Zot! - Kafshët kanë ca shënja më të forta se të njerëzve. Për një mijë vjet unë nuk do arrij ta marrë vesh se kur një femër që shkon poshtë sokakut tim, rrugës apo ku di unë, është? në ethe! Tjetër punë në i vete apo nuk i vete mashkullit mëndja ligësht. Se.. "e bukura ngre dhe të vdekurin nga varri?" - thoshte gjyshi. Po ky? Ky, që ja çaftë ujku, ja çaftë, sikur ka qënë në mëndjen e Balës..! Ku e mori vesh xhanëm hallin e Balës? Dhe kjo mu desh. Të bëj mëhallën tevaturë me këtë mëngjes.

- Dhe e tërhoqi aq fort litarin sa i dhëmbi krahu. Donte të ikte menjëherë nga ai sokak. Ai pikë binaje zuri e po pëlliste. Do pëlliste prapë e prapë sa të ngrihej tërë mileti dhe mahalla bashkë. E do gajaseshin që ai pëlliste se shkonte Demua me? Balën. Nuk kishte më nevojë për justifikime. Po pëlliti demi, një lopë do jetë në afsh. Këtë që të gjithë e dinin. Çobenjë kishin qënë që të gjithë të ardhurit në atë ngulmim. Apo nuk kishin shakatë e romuzet gati të atij fshati nga kishte zbritur ai... Nuk kishte më kohë të mendohej. Vetëm zuri e tërhiqte fort Balën. Por sa më fort e tërhiqte ai, aq më fort ngulej ajo në të katër këmbët. Mu sikur e ndjeu dhe ajo se ku? i zgjidhej halli. Nuk donte që nuk donte të bënte as edhe një hap më tutje. Sikur të ishin marrë vesh prej kohësh me arapin e Skërpos. Në fillim ai i foli avash por ashpër. Pastaj e ngriti zërin. I doli nga mbrapa ta detyronte të ecte. Mirëpo Bala nuk lëvizte.

- Tjetër hall ka kjo e tjetër hall kam unë! - foli me vete.

- Ecë moj, të çaftë ujku dhe ty se më bëre ?.! - e mallkoi. Ajo po në vënd. More nuk ecte që edhe mish të priste me të. Ja veshi me një pjesë të litarit në tërë gjatësinë e kurrizit. Bala u tkurr po nuk lëvizi. Në këtë moment demi ja dha një të pëlliture sa u tund gjithë "Lugu". Pastaj i shtoi pa pushim ato. U hodh nja dy herë përpara drejt shtegut, por e mbajti litari, me të cilin e kishte lidhur i zoti për brirësh në një hu. Ai e ndjeu që aty do të plaste. Bala nuk lëvizte ndërsa demi po hazdisej. Shtoi të pëlliturat. Zuri të hidhej më litar dhe të pëlliste fort e më fort. Nga ajo që u ruajt Demua, ajo i ndodhi. Sikur t`i kishte porositur njeri ato të dy kafshë që të bënin atë skenar.

- Si për të turpëruar mua, moj, të çaftë murrua! - i tha për ujkun. Njerëzit e sokakut dolën e po bënin sehir.

- Për ku kështu, punë e mbarë, more Demo?! - e pyeti me ironi Breshua, një kushëriri i tij.

- Për prapa diellit, për ku tjetër! - iu përgjigj dhe ja veshi Balës me një shqelm në vithe.

- E lëre ai i ururar lëre, se? mos ka për t`i thënë gjë në vesh arapi i Skërpos! - i tha i kushëriri.

- Për ta kontrolluar nga veshët, po e shpie e, tek veterineri. - bëri sikur nuk e mori vesh ironinë.

- Them mos e ka më poshtë plagën more kusho, më merr vesh more? Plagë e thellë më duket për atë moshë që ka ajo. Lëre, lëre, se ia shëron Arapi!

- Po zotrote me Arapin e ke bërë shkollën, që ia di aftësitë? - e kundërshtoi me sarkazëm.

- Jo more, po ai fakir u lodh së thëni për ilaçin që ka. Gjithë lugu e mori vesh, vetëm ti nuk po e dëgjon. Po ajo, bukuroshja jote, nuk e shikon që po i bën të katër këmbët bashkë? Lëre a derëzi, lëre, se ke për ta parë sa shpejt e shëron Arapi nga halli që ka..

- Nuk ta kam ngenë o Bresho, xhani. Merru me ndonjë punë në je pa punë, se mos të flet hanëmja jote. - ja ktheu.

- Mirë more, mirë. Po shiko se po këputi litarin Arapi, në det do të të shpjerë, ty e atë që më mban për dore. Bëj kujdes, hë vëlla, pa mua nuk më duhet gjë. - dhe bëri të futej brënda. E tek sa po futej dëgjoi një përplasje të fortë llamarine dhe ktheu kokën. Arapi kishte këputur litarin dhe kishte marrë përpara derriçkën prej llamarine që i kishte vënë Skërpua. Rrëzoi krejt murin e avlisë dhe u hodh si një ketër në shteg. Nga të dyja vrimat e hundëve të tij si zgavrra i dilte shtëllungë avulli. Në pak sekonda arriti e ishte një hap pas Demos.

- Ikë mavri, se të bloi! - bërtiti Breshua.

Demua, kur pa pas shpine gjithë atë bina, ju duk se mbaroi. Jo më ai vetë, por edhe Bala nuk mund ta mbante dot përsipër. Ai, si kafshë e tërbuar, nuk pyeti kush ishte pas Balës e para tij. U lëshua përpara. Demos ju bë se ai nuk nxirrte avull por zjarr. Një zjarr që nga momenti në moment mund ta përfshinte. Ta bënte hi fare.. Brirët ju duken më të mëdhenj. Jo më pak të kthyer anash e me drejtim lart, por të drejtë e me majë. Që mjaftonte një lëvizje e lehtë dhe ata do të hynin në barkun e tij si në gjalpë. Thundrat e tij nuk shkelnin, por e gërmonin tokën.

- Po të rrëzohem e të më shkelin ato thundra, as kockat nuk do të më mbeten pa le më mishi. - mendoi. Në të qindat e sekondës ai mundi të merrte një vendim. Në fillim i bërtiti: "Tutje, të çaftë ujku i Heremecit! Tutje! Yha!" - i bërtiti nja dy herë. Por nuk pati më kohë as të bërtiste. Ai gati e shtypi. Duke shkumbëzuar sikur të kishte inatin e të zotit nëpër atë gojën e hapur si zgavër lisi, u hodh përsipër. Demos iu duk se ai e kishte jo më me Balën, por me atë vetë.
vijon

Nimfa Sun Feb 15, 2009 1:22 am

- Mbarova! - mendoi. I dha trupit anash dhe u hodh si të ishte një njëzet vjeçar. Era e fuqishme që lëshoi shpërthimi i vrullshëm i demit, atë e kishte hedhur tre metra tutje. Ai u rrokullis pa vetëdije. Mundi të shmangej. I lëshoi udhën. Kishte ndaluar në cepin e barangës. Qëndroi të mblidhte veten. Hodhi shikimin nga Bala. E kishte lënë në mes të rrugës, nën mëshirën e asaj shtaze të përbindshme. Me vrull ai kishte ngritur dy këmbët e para lart dhe i vendosi mbi shpatullat e Balës. - Bobo! E bloi! - mendoi Demua. Si i erdhi pak zemra në vënd, arriti të ulej në gjunjë. Por nuk e kuptoi as vetë pse e bëri atë veprim. Nga frika apo se i erdhi turp që e kishin parë në atë gjëndje?! Mallkoi veten pse i ra nga shtegu dhe jo larg e larg nga mali..

- Të gjithë, mua më shikojnë. - mendoi. Pastaj i dha karar. Me bisht të syrit pa skenën e llahtarshme. Plot herë kishte parë të tilla, por jo si ky rast. Ai dem do të ishte i harbuar, se ndryshe nuk kishte pse të ishte aq agresiv. Sikur po ia bënte me inat atë punën. Ai gati po e kollofiste të tërën.

- Nga të mbajturit mbyllur. ? mendoi. - Harbohet kafsha, më keq se njeriu, mbyllur brënda. Por ky është varvat? Kështu bëjnë varvatët. - ngushëlloi veprimet e demit. Sytë nuk i hiqte nga Bala. Ajo e shkretë ishte bërë sa një grusht ndën atë egërsirë të pashpirt.

- Po kjo? imja, si ndënji ashtu! Aq urtë! Nuk kundërshtoi fare. Leshprera! Paskej qënë djegur vërtetë! Si i ka bërë Zoti këto punë! - Fliste tek po shikonte me bisht të syrit tërë skenën jetësore të kafshëve.. Balën në mëshirë të atij përbindëshi. Mirëpo Bala në vënd që të ankohej ndën tërë atë peshë zuri e lëpihej. Nuk donte të largohej edhe kur zbriti Arrapi i Skërpos. Ai rrinte përbri saj, si fitues i një beteje që kishte zgjatur vetëm pak minuta. Pëlliti dhe nja dy herë të tjera dhe i kërceu prapë përsipër. Ajo hapi vetëm gojën dhe lëvizte ritmikisht buzët në shenjë kënaqësie. Demua e shikonte skenën. Ishte në një gjëndje që nuk do të kishte dashur të ndodhej kurrë. E mendoi veten të shpëtuar në se para do të kishte një tunel. E nëpërmjet tij të ikte tutje, deri në shtëpi. Të mos e shikonte asnjë njëri. Pa le më ai, Skërpua. Mirëpo tek imagjinonte atë tunel, si mënyrë e dëshiruar shpëtimi nga ajo gjëndje dëgjoi zërin e atij që nuk e kishte dëshiruar kurrë. Mbajti vesh.

- Nuk e kishte as dymbëdhjetë hapa larg. Ai sipër e ky poshtë, në cep të barangës. Në atë barangë ku kishin debatuar plot herë punë partish. Aty ku ai kishte dëgjuar sa e sa herë fjalën "kuqot", për vetë atë. Për komunistët. Se ai kishte qënë komunist e ai, kuqo, atyre u thoshte.

- Ah.. Arap a Arap!? Që zgjidh hallet e botës e prish të tuat! - i foli demit. Por ironinë e kishte me Demon. Demua ishte duke ikur pa kthyer kokën.

- Ah Balë, moj Balë! Ethe si? të tuat, ka kohë që na kanë zënë të gjithëve. Neve në tru. Sot më zunë të forta. Ethe të vërteta. Do të më mbajnë gjatë në rroba, më duket. - tha dhe kishte hyrë brenda në shtëpi.

- Qoftë femër! ? uroi.
fung

Sponsored content

TREGME TE NDRUSHME

TREGME TE NDRUSHME

Ankthi i një dite shkurti

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

ETHET

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME

Re: TREGME TE NDRUSHME