RRefenja e panjohur per GJERGJ KASTRIOT SKENDERBEUN.

Në fondin e Bibliotekës Bodleiana gjendet edhe një libër me titull "Cento Novelle" me autor kontin Lauro Korniani D'Algaroti, botuar në Venecia në vitin 1858. Mes njëqint rrëfenjave që përmban ky libër, ndodhet edhe një rrëfenjë e shkurtër për heroin shqiptar Gjergj Kastrioti. Subjekti i kësaj rrëfenje letrare trajton një episod gjerësisht të njohur, atë të shpatës dhe krahut të prijësit, pa pretenduar të sjellë të dhëna të reja mbi të. Por nga ana tjetër, ajo është një dëshmi se edhe pas katër shekujsh emri dhe bëmat e kësaj figure trimërore shqiptare vazhdonin të jetonin në kujtesë dhe të ngjallnin frymëzim, jo vetëm tek shqiptarët, por edhe tek të huajt. Duke e sjellë në shqip në faqet e kësaj reviste, kjo rrëfenjë i shtohet tashmë fondit të njohur të krijimeve mbi heroin shqiptar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu.

Dy fjalë për autorin

Lauro Korniani D’Algaroti i përket derës së vjetër lombarde, të thirrur në shërbim të Republikës Venedike dhe të regjistruar në Këshillin e Fisnikëve në Padova. Ai lindi në Venecia në vitin 1767 në një familje të shtresë së lartë, duke trashëguar titullin e kontëve nga e ëma, e cila ishte mbesë e Françeskut, letrar dhe filozof i njohur, titull që ishte dhënë nga Frederiku i Prusisë dhe që ishte njohur edhe nga Republika si i trashëgueshëm.
Qe nxënës i përkthyesit të vlertë të vargjeve biblike, prof. Antonio Evangjelit, dhe më pas ndjek shkallët e studimeve me profesorët e shquar Lovizeti dhe Pakanaro. U detyrua të ndërpresë karrierën studimore për shkak të rrjedhave të reja politike të kohës dhe vijoi detyrën e sekretarit të trashëguar nga i ati pavarësisht pushteteve që ndërroheshin. Shkroi poezinë dhe muzikën e Kantatës së madhe që u luajt në teatrin la Fenice për nder të ardhjes së Napoleonit I. Më pas iu kushtua studimit, kritikës, përkthimit dhe krijimit letrar, duke lënë disa vepra të shkruara, si sjellja në italisht e sentencave morale të Fedrit si dhe vepra origjinale ndër të cilat përmendim Ligjërimet, Heroidat Italiane dhe Rrëfenjat. Dy të parat u botuan në gjallje të tij, ndërsa Rrëfenjat u mblodhën dhe u botuan nën kujdesin e të birit në vitin 1858. Këto janë gjithsej njëqint dhe mbështeten në historinë, përrallat dhe traditat popullore. Ndër to është dhe rrëfenja për Gjergj Kastriotin. Vdiq në vitin 1827 në Trevizo.


Rrëfenja XIX

Një kreshnik shqiptar dhe një Sulltan i madh i turqve

Lauro Korniani D'Algaroti

Ishte njëherë e një kohë në Shqipëri një kryezot, i cili, edhe pse quhej Gjergj Kastrioti, për trimërinë e madhe të tij, u titullua Skanderbeg. Dhe aq ishte kthyer ai në tmerr për turqit, sa t'i luftonte dhe t'i mundte ata ishte e njëjta gjë. As Murati, i cili ishte asokohe zot i madh i turqve, nuk gjente qetësi dhe nuk arrinte të kuptonte se prej nga buronte ajo trimëri e pamatë e Skanderbegut, i cili këpuste krenat e muhamedanëve, ashtu siç shkundet dardha nga pema. Dhe duke folur njëherë për këtë me myftiun, ky, për ti shtënë xixat, i tha një mëngjes atij se i ishte shfaqur në ëndërr Muhameti natën e shkuar dhe e kishte urdhëruar të këshillonte Muratin se do të siguronte fitoren ndaj tij vetëm po të shtinte në dorë kordhën e Gjergjit, pasi aty qëndronte fuqia kryesore e tij; dhe si ajo armë të binte në ndonjëfarë mënyre në dorë të turqve, prijësi shqiptar nuk do të mundte më të fitonte asnjë betejë të vetme, ndërsa ata, turqit, do të ishin në atë anë fitimtarë më tepër se kurrë. Murati, që ishte një princ bestyt dhe i padijshëm, i besoi asaj gënjeshtre dhe dërgoi menjëherë njërin prej spahive të tij tek Skanderbegu, duke i thënë atij se e kishte fort për zemër atë kordhë të tij. Nëse dëshironte t'ia jepte bujarisht apo ta merrte atë në shkëmbim të gëzofëve që i përgjërohej t’i pranonte si dhuratë. Gjergji që e kuptoi menjëherë se përse i kërkohej arma e tij, duke qeshur e hoqi nga brezi dhe ia dha spahiut, dhe mori prej tij gëzofët aq të bukur. Turkut nuk i besohej se po ia çonte të zotit të tij, dhe mendonte se në të qëndronte fati i Perandorisë Otomane. Murati në të vërtetë e mori me tepër ngazëllim; porse duke e vërejtur me kujdes të madh nuk gjeti në të ndonjë gjë të veçantë që ta vinte atë kordhë përmbi të tjerat, veç faktit se ishte kaq e rëndë, sa as krahu i tij, e as i cilitdo turk tjetër sado të fuqishëm nuk vlente për ta ngritur dhe vringëlluar në ajër. Atëhere sulltani kujtoi se ishte vënë në lojë nga Skanderbegu dhe, duke ia kthyer përsëri mbrapsht po me të njëjtin spahi, i dërgoi atij një pirg të sharash pasi ajo nuk ishte kordha që ai i kishte kërkuar; pra, ose t'ia jepte atë, ose do të përballej me krejt tërbimin dhe krejt fuqinë e tij. Gjergji, duke dëgjuar këtë, u egërsua i gjithi në fytyrë dhe iu përgjigj spahiut: - Thuaji zotit tënd se kjo është kordha ime (dhe ndërkaq e ngjeshi në brez): por nëse s'i ka pëlqyer kjo, unë do t'i dërgoj atij të tjera dhe sa të dojë. Por se këtë krah (të cilin e shtriu dhe e ngriti deri mbi krye), ah, këtë krah, këtë sigurisht nuk ia jap. Dhe ti qërohu menjëherë jashtë tendës sime, nëse dëshiron që të qëndrojë përsëri koka mbi supe. - Turku nuk pa pothuaj se nga doli, dhe u largua me ngut të madh prej andej. Kurse Murati mësoi, për inat të tij, se për të luftuar trimërisht vlen më tepër krahu se shpata.